Το παιδί μου κτύπησε στο κεφάλι

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Δρ Πολυκάρπου Άρτεμις MD, MSc, IBCLC

Παιδίατρος 

Διεθνώς Πιστοποιημένη Σύμβουλος Μητρικού Θηλασμού

Τα κτυπήματα στο κεφάλι είναι πολύ συνηθισμένα στα παιδιά και τους έφηβους. Τις περισσότερες φορές είναι ήπια και δεν συνοδεύονται από βλάβη του εγκεφάλου ενώ πολύ σπάνια το κτύπημα είναι τόσο σοβαρό που προκαλεί επιπλοκές.

Ο μηχανισμός πρόκλησης του τραύματος μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Στα νεογνά, τα κτυπήματα στο κεφάλι πιο συχνά οφείλονται σε κακοποίηση (πχ shaken baby syndrome). Στα βρέφη και τα νήπια, πιο συχνές είναι οι πτώσεις. Αργότερα στη σχολική ηλικία κυριαρχούν οι κακώσεις κατά την άθληση και άλλα παιγνίδια, ενώ στους έφηβους τα τραύματα προέρχονται κυρίως από ατυχήματα με κινούμενα οχήματα πχ τροχαία.

Τα  ήπια κτυπήματα όπως η πτώση από χαμηλό ύψος, η πρόσκρουση με μικρή ταχύτητα ή σε μαλακό αντικείμενο, έχουν μικρό κίνδυνο για βλάβη του εγκεφάλου.

Μεγαλύτερο ρίσκο έχουν τα τραύματα μετά από πρόσκρουση με μεγάλη ταχύτητα, πτώση από μεγάλο ύψος (άνω των 60 εκ), πρόσκρουση σε σκληρή επιφάνεια πχ πλακάκια, τσιμέντο, κτύπημα από βαρύ ή ταχέως κινούμενο αντικείμενο (πχ πέτρα), μετά από κακοποίηση, ατύχημα με ποδήλατο χωρίς κράνος και παράσυρση από αυτοκίνητο.

Μετά από ένα κτύπημα στο κεφάλι μπορεί να εμφανιστούν τα πιο κάτω συμπτώματα:

Κεφαλαιμάτωμα στην περιοχή κτυπήματος («καρούμπαλο»)

Απώλεια αισθήσεων

Πονοκέφαλος. Στα πολύ μικρά παιδιά που δεν μπορούν να διαμαρτυρηθούν για πονοκέφαλο, μπορεί να εκδηλωθεί ως ευερεθιστότητα ή  ανησυχία.

Εμετοί: 10% των ατόμων με τραύμα κεφαλής έχουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο εμέτων, κάτι που δεν σημαίνει απαραίτητα ότι υποκρύπτει εγκεφαλική βλάβη.

Σπασμοί

Διάσειση, δηλαδή ήπια μορφή βλάβης εγκεφάλου. Τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν  σύγχυση, αμνησία, πονοκέφαλο, εμετούς, ζάλη.

Μετά από ένα κτύπημα στο κεφάλι θα πρέπει να συμβουλευτείτε κάποιον ειδικό, είτε πρόκειται για τον παιδίατρό σας ή για ιατρό του τμήματος επειγόντων περιστατικών. Εάν το παιδί παρουσιάζει κάποιο από τα πιο κάτω συμπτώματα ή σημεία, θα πρέπει να εκτιμηθεί σίγουρα από ιατρό γιατί υπάρχει αυξημένος κίνδυνος για επιπλοκές:

Επαναλαμβανόμενα επεισόδια εμέτων

Σπασμούς

Απώλεια συνείδησης

Πονοκέφαλο που είναι έντονος ή επιδεινώνεται

Μεταβολή της συμπεριφοράς του παιδιού πχ ληθαργικό ή ευερέθιστο ή άλλη μη συνήθης συμπεριφορά

Δυσκολία στη βάδιση, ομιλία, όραση

Σύγχυση

Ζάλη

Εκροή υδαρούς ή αιματηρού υγρού από τη μύτη ή τα αυτιά

Εάν το παιδί είναι κάτω των 6 μηνών

Εάν φέρει θλαστικό τραύμα που συνεχίζει  να αιμορραγεί μετά από άσκηση πίεσης για 10 λεπτά

Εάν η πτώση έγινε από μεγάλο ύψος (πάνω από 60 εκ) ή η πρόσκρουση με μεγάλη ταχύτητα

Εάν φέρει μελανιά γύρω από τα μάτια ή πίσω από το αυτί

Εάν παρουσιάζει αυξημένη τάση της μεγάλης πηγής στα βρέφη (το μαλακό μέρος του κεφαλιού)

Εάν κάτι σας ανησυχεί

Ο ιατρός στον οποίο θα αποταθείτε, θα ζητήσει να μάθει πλήρως το ιστορικό του τραυματισμού καθώς επίσης και το ατομικό ιστορικό του παιδιού (πχ αν πάσχει από νόσο που επηρεάζει την πήξη του αίματος)  

Η απεικόνιση του εγκεφάλου (εξέταση εκλογής είναι η αξονική τομογραφία) γίνεται για να καθορίσει εάν υπάρχει ή όχι αιμορραγία μέσα ή γύρω από τον εγκέφαλο, αν υπάρχει κάταγμα κρανίου ή εάν υπάρχει άλλη εγκεφαλική βλάβη. Τα περισσότερα παιδιά με ελαφριά κτυπήματα δεν χρειάζονται απεικόνιση και αχρείαστες εξετάσεις που εκθέτουν τα παιδιά σε ακτινοβολία θα πρέπει να αποφεύγονται. Η παρουσία όμως ανησυχητικών σημείων και συμπτωμάτων επιβάλλει τη διενέργεια απεικόνισης.

Εάν το τραύμα είναι ήπιο και δεν υπάρχουν σημεία και συμπτώματα ανησυχητικά, τότε το παιδί μπορεί να παρακολουθηθεί στο σπίτι.

Τι μπορείτε να κάνετε:

Εάν αιμορραγεί, ασκείστε πίεση.  Εάν δε σταματήσει σε 10 λεπτά πρέπει να γίνει εκτίμηση από ιατρό για πιθανή συρραφή ή συγκόλληση.

Για το οίδημα βάλτε πάγο για 20 λεπτά (ο πάγος να μην έρχεται σε απευθείας επαφή με το δέρμα). Μπορεί όμως να περάσουν δύο εβδομάδες μέχρι να υποχωρήσει.

Για τον πονοκέφαλο μπορείτε να δώσετε παρακεταμόλη αλλά εάν είναι σοβαρός, επιμένει ή επιδεινώνεται πρέπει να εκτιμηθεί από ιατρό.

Τι πρέπει να κάνετε:

Ένας ενήλικας πρέπει να μείνει με το παιδί για 24 ώρες.

Το παιδί καλό είναι να ξεκουραστεί. Μπορεί να κοιμηθεί αλλά να το ελέγχει ένας ενήλικας ότι ξυπνά και τον αναγνωρίζει κάθε 2-3 ώρες.

Αποφύγετε τις οθόνες (τηλεόραση, υπολογιστής κτλ).

Αποφύγετε τον ήλιο.

Εάν το παιδί παρουσιάσει κάποιο από τα ανησυχητικά σημεία ή συμπτώματα που αναφέρθηκαν πιο πάνω, πρέπει να ενημερώσετε άμεσα τον ιατρό σας και να το πάρετε για εξέταση.

Επιστροφή στο παιγνίδι γίνεται αφού βεβαιωθούμε ότι το παιδί ανάρρωσε πλήρως. Ένας 2ος τραυματισμός κεφαλής σε υπόστρωμα βλάβης μπορεί να αποβεί μοιραίος.

Τα παιδιά με ήπια τραύματα που δεν περιλαμβάνουν βλάβη εγκεφάλου αναρρώνουν πλήρως. Πλήρως αναρρώνουν συνήθως και αυτά με ελαφριά εγκεφαλική βλάβη αλλά χρειάζονται στενή παρακολούθηση μέχρι την πλήρη ανάρρωση.

Η πρόληψη είναι η καλύτερη θεραπεία. Κάποια μέτρα για πρόληψη ατυχημάτων είναι τα πιο κάτω:

Τα παιδιά πρέπει να ταξιδεύουν πάντα σε κάθισμα αυτοκινήτου. Τα καθίσματα χρησιμοποιούνται μέχρι να φτάσει το παιδί τα 142,5 εκατοστά, οπότε μπορεί να φορεθεί σωστά η ζώνη ασφαλείας.

Χρησιμοποιείτε κάγκελα σε σκάλες, βεράντες, πόρτες. Μην χρησιμοποιείτε «περπατούσες».

Μάθετε στα παιδιά σας πως να διασταυρώνουν σωστά το δρόμο. Να σταματούν, να κοιτάζουν και στις δύο πλευρές. Τα μικρά παιδιά δεν πρέπει να διασταυρώνουν μόνα τους.

Χρησιμοποιείτε προστατευτικό εξοπλισμό κατά τη διάρκεια της άθλησης πχ κράνος.