Συνέντευξη Χρίστου Πατσαλίδη: 2017, το μεγάλο στοίχημα της Πάφου.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η Πάφος είναι μοναδική περίπτωση στην Ευρώπη πόλης, που αναγκάζεται μεσούσης της προσπάθειας της να λειτουργήσει ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, να τροποποιήσει σχεδόν εκ βάθρων και να επαναρχίσει εκ του μηδενός τον σχεδιασμό της συνεπεία της κατάρρευσης της κυπριακής οικονομίας που επήλθε στο μεταξύ. Αυτό τονίζει στο σημερινό αφιέρωμα του PafosNet, ο πρόεδρος του ΔΣ του Οργανισμού για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης «Πάφος 2017», δρ. Χρίστος Πατσαλίδης.

Ο πρώην υπουργός σε διάφορες κυβερνήσεις και αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ, έχοντας λόγω των ιδιοτήτων του αυτών τριβή με τα της κρατικής μηχανής και των διαδικασιών σε κόμματα, φορείς και οργανώσεις, δεν χάνει ωστόσο το κουράγιο του. Για πρώτη φορά σήμερα, μετά από ένα σχεδόν εφιαλτικό χρόνο που ακολούθησε το Eurogroup, τονίζει, μπορούμε να εκφράσουμε αισιοδοξία για την τελική επιτυχία του μεγάλου εγχειρήματος της Πάφου και της Κύπρου ολόκληρης.

«Το ΔΣ του Οργανισμού», αναφέρει, «ξεκίνησε το έργο του μέσα σε πολύ δυσμενείς συνθήκες λόγω του κουρέματος που επήλθε ξαφνικά στο μεταξύ στην Κύπρο. Η πτυχή αυτή είναι η πιο «εύκολη» για να αντιληφθεί κανείς τις απρόοπτες δυσκολίες και προβλήματα που δημιουργούσε στην Πάφο η ανάληψη του χρίσματος της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης λίγο καιρό πριν.

Δεν είναι όμως το μοναδικό πρόβλημα που κληθήκαμε να αντιμετωπίσουμε: Μέγα πρόβλημα ήταν επίσης οι λανθασμένες προσδοκίες και εκτιμήσεις περί του θεσμού που επικρατούσαν στην τοπική κοινωνία, αλλά και σε επίσημους φορείς και οργανώσεις του κράτους ακόμη, ως προς το τί είναι στην πραγματικότητα ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης.

Οι οποίοι, κοντολογίς, πίστευαν ότι αρκούσε η ανάληψη του χρίσματος από την Πάφο για να ανοίξουν τα τσουβάλια της Ευρωπαικής Ένωσης και να αρχίσουν να χύνονται τα χρήματα προς εμάς».

Ο Χρίστος Πατσαλίδης τονίζει ότι διαρκούσης της προσπάθειας να αρχίσει η υλοποίηση των δεσμεύσεων της Πάφου βάσει του Bid Book που υπέβαλε στην Ευρωπαική Ένωση, έπρεπε παράλληλα να καταστεί σαφές σε πολίτες και φορείς τί είναι αυτός ο θεσμός και τί θα έπρεπε να αναμένει η Πάφος και η Κύπρος από αυτόν.

Η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, εξηγεί, είναι στην ουσία ένα κίνητρο που δίνει η ΕΕ για να αναπτυχθεί σε μέλη της η κουλτούρα, η εμπλοκή πολιτών στα κοινά, οι υποδομές σε ένα τόπο και λοιπά.

«Αυτά που βάζεις στο Bid Book ως έργα και δράσεις που θα εκτελέσεις ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, οφείλεις να τα υλοποιήσεις», τονίζει. « Είναι ακριβώς η διαδικασία που ακολουθείται στους Ολυμπιακούς Αγώνες: Υποβάλλεις τον φάκελο με συγκεκριμένα projects, τα οποία είσαι υποχρεωμένος να υλοποιήσεις όταν αναλάβεις το χρίσμα.

Έπρεπε τώρα να εξηγήσουμε ότι δεν έρχονται χρήματα από τις Βρυξέλλες για να υλοποιήσεις όσα περιέλαβες στο βιβλίο αυτό της υποψηφιότητας σου. Αυτό είναι υποχρέωση των μετόχων του Οργανισμού «Πάφος 2017» και του κυπριακού κράτους, αφού ο θεσμός είναι υποχρέωση ολόκληρης της Κύπρου και όχι μόνο της Πάφου που έλαβε το χρίσμα».

Ο πρόεδρος του ΔΣ του «Πάφος 2017» επισημαίνει ότι πλέον η Πάφος δεν βρίσκεται στο στάδιο της αναζήτησης νέων ιδεών και προτάσεων, αλλά στην υλοποίηση όσων περιέλαβε στο Bid Book για να αναλάβει το χρίσμα από την Ευρωπαική Ένωση για το 2017. Μια προσπάθεια, παρατηρεί, που καθίσταται τιτάνια λόγω των διαφορποιήσεων που επέφερε στον οικονομικό σχεδιασμό η κατάρρευση της οικονομίας.

«Η ανάληψη του χρίσματος έχει δύο ενότητες», τονίζει. « Η πρώτη αφορά στις καλλιτεχνικές δράσεις και εκδηλώσεις που προτείναμε. Περιλάμβανε 30 περίπου projects, με ένα συνολικό εκτιμημένο κόστος 22 εκατομμυρίων ευρώ, με ένα plan B για περιορισμό τους στα 14 εκατομμύρια.

Η δεύτερη ενότητα αφορά στα έργα υποδομής, τα οποία περιγράφονται επακριβώς και για τα οποία η αρχική κοστολόγηση ήταν της τάξης των 40 εκατομμυρίων ευρώ. Περιλάμβανε μεταξύ άλλων, την ενοποίηση των αρχαιολογικών χώρων της Κάτω Πάφου, την αναπαλαίωση και ανάδειξη του Χανιού του Ιμπραήμ, του αγροκτήματος Γεροκηπιάς, των Οθωμανικών Λουτρών και άλλα.

Την ευθύνη για την υλοποίηση των έργων της ενότητας αυτής, δηλαδή των έργων υποδομής, δεν την έχει το «Πάφος 2017», αλλά οι Δήμοι-μέτοχοι του οργανισμού, που έχουν και τις Τεχνικές Υπηρεσίες. Ο δικός μας ρόλος είναι, θα έλεγα, επικουρικός, ασκώντας πίεση στα αρμόδια κέντρα εξουσίας για προγραμματισμό κατά προτεραιότητα, αλλά και προς τους ίδιους τους Δήμους ώστε να είμαστε σίγουροι ότι τα έργα υποδομής θα ωριμάσουν εγκαίρως για να λάβουν χρηματοδότηση.

Σε αυτά τα πλαίσια, ο Οργανισμός για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα κάνει συνεχώς συναντήσεις και επαφές με κρατικούς εμπλεκόμενους φορείς, τονίζοντας ότι τα έργα που ωριμάζουν για χρηματοδότηση χρήζουν προτεραιότητας. Για να βοηθήσουμε περαιτέρω επίσης, συστάθηκε ομάδα εθελοντών αρχιτεκτόνων στο «Πάφος 2017», υπό τον Γιάννη Κουτσόλαμπρο, προκειμένου να βοηθά στην αξιολόγηση διαγωνισμών, στην προώθηση και ετοιμασίων των έργων με τρόπο επικουρικό των μετόχων μας».

Εκεί που το «Πάφος 2017» θα έπρεπε να υπερβάλει εαυτόν για να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις του μετά τις καταστροφικές εξελίξεις στην οικονομία, επισημαίνει ο Χρίστος Πατσαλίδης, ήταν στην ενότητα των καλλιτεχνικών δράσεων, που αποτελούν ευθύνη του οργανισμού.

«Αντιλαμβάνεσθε βεβαίως ότι μετά το Eurogroup και το κούρεμα των καταθέσεων, από το προυπολογισθέν κονδύλι των 22 εκατομμυρίων για καλλιτεχνικές δράσεις, βρεθήκαμε να έχουμε στη διάθεση μας μόλις μερικές χιλιάδες ευρώ», τονίζει. « Έπρεπε να προχωρήσουμε άμεσα σε επανακοστολόγηση των δράσεων μας, για να δούμε μέσα στις νέες συνθήκες τί μπορούμε να υλοποιήσουμε.

Έγινε μια τιτάνια, σοβαρή και αυστηρότατη επανακοστολόγηση και από τα 22 πέσαμε στα 8 εκατομμύρια ευρώ. Κρίνουμε ότι αυτό το πλάνο μπορούμε να το υπηρετήσουμε, δεδομένου ότι τα 5 εκατομμύρια θα δοθούν από το κράτος ως χορηγία, το ένα εκατομμύριο θα το δώσουν οι μέτοχοι μας και άλλο 1,5 εκατομμύριο θα το λάβουμε, ευελπιστούμε, στο τέλος του 2016 από την Ευρωπαική Ένωση από το Βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» για την ικανοποιητική πρόοδο των εργασιών.

Συνεπώς, απομένει ένα μικρό υπόλοιπο, το οποίο θεωρούμε βέβαιο ότι θα καλύψουμε από χορηγίες και εκδηλώσεις».

Η οικονομική κατάρρευση της Κύπρου τον Μάρτιο του 2013, τονίζει ο δρ.Πατσαλίδης, είχε επιπτώσεις και στο οργανόγραμμα του «Πάφος 2017», εκτός από τον σχεδιασμό των έργων και εκδηλώσεων. Μέχρι τον περασμένο Ιούνιο, λέει χαρακτηριστικά, τα λεφτά που ο οργανισμός είχε λάβει από κράτος και μετόχους, δεν αρκούσαν ούτε για μια πρόσληψη υπαλλήλου.

« Σε τέτοια σοβαρά projects», αναφέρει, « ο εθελοντισμός δεν αρκεί. Φτάνει να πούμε ότι το Άαρχους της Δανίας, που θα είναι μαζί με την Πάφο η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2017, έχει σήμερα 30 υπαλλήλους! Εμείς, αυτή τη στιγμή, μετά βίας καταφέραμε να εργοδοτήσουμε μόλις τρεις υπαλλήλους.

Τουλάχιστον, μετά την πρώτη χορηγία του κράτους το περασμένο καλοκαίρι, ύψους 300 χιλιάδων, μπορέσαμε να προσλάβουμε τρεις επαγγελματίες λειτουργούς και να εργαζόμαστε σωστά και επαγγελματικά. Δίνουμε τεράστια έμφαση στην οικονομική διαχείριση των θεμάτων του «Πάφος 2017». Πια δεν έχουμε την δυνατότητα να ξοδεύουμε, παρά μόνο να εφευρίσκουμε τρόπους να εξοικονομούμε.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, έμφαση δίνεται και σε θέματα προβολής, αφού πρέπει η Πάφος με αφετηρία και αιτία το 2017, να καταστεί πόλος έλξης πανευρωπαικώς. Αρκεί να πω ότι η Βαλέτα της Μάλτας, η οποία θα είναι η επόμενη από εμάς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ήδη ξεκίνησε πανευρωπαική καμπάνια προβολής με ένα τεράστιο κονδύλι».

Ο Χρίστος Πατσαλίδης τονίζει ότι η επιτυχία του θεσμού, πολύ περισσότερο στην περίπτωση της Πάφου λόγω των ειδικών οικονομικών συνθηκών που επικρατούν πλέον στην Κύπρο, προυποθέτει την εμπλοκή των πολιτών και την λειτουργία των εθελοντικών οργανώσεων. Χαρακτηρίζει τις εθελοντικές δράσεις ως το αντίβαρο στις οικονομικές δυσκολίες και τονίζει ότι κατά την πρώτη αξιολόγηση της Πάφου στις Βρυξέλλες, όταν ερωτήθηκε πώς θα καταφέρει η Πάφος να υλοποιήσει το πρόγραμμα της μετά την οικονομική κατάρρευση της Κύπρου, έδωσε την απάντηση ότι η απάντηση στη μείωση των χρημάτων, είναι η αύξηση της συμμετοχικότητας και της δημιουργικότητας.

Υπό τις νέες συνθήκες υπό τις οποίες λειτουργεί η Κυπριακή Δημοκρατία από τον Μάρτιο του 2013, τονίζει ο πρόεδρος του ΔΣ του «Πάφος 2017», ο οργανισμός επέλεξε να λειτουργεί υπό ένα καθεστώς «low profile» παρεμβάσεων.

«Αυτό έγινε σκόπιμα», εξηγεί, « προκειμένου να εργαζόμαστε απρόσκοπτα, χωρίς τους προβολείς στραμμένους πάνω μας, αλλά και χωρίς να αισθανόμαστε την πίεση της κοινωνίας.

Από τον περασμένο Ιούνιο έγινε ένα αξιολογότατο πρόγραμμα, που ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης για καινοτόμες δράσεις, νέες προσεγγίσεις, ανάδειξη νέων χώρων στην πόλη και ενεργό εμπλοκή των ίδιων των πολιτών.

Δεν είναι δουλειά μας να οργανώνουμε συναυλίες όπως αυτές του καλοκαιριού, ούτε να κάνουμε φεστιβάλ όπως αυτά των κοινοτήτων. Αντιθέτως, για τα δεδομένα της Κύπρου και ειδικά της Πάφου, έγιναν ήδη τεράστιες καινοτόμες δράσεις: Σινεμά στην παραλία, μουσικές του κόσμου σε πλατείες και ανοιχτούς χώρους, street music, έκθεση εικαστικών μέσα στο Κάστρο, έκθεση μέσα στο Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου.

Πλέον, μπορούμε να πούμε ότι δουλεύουμε εντατικά και καλά. Θα τα καταφέρουμε!».

Τα πράγματα πλέον κινούνται σε ένα πολύ σωστό δρόμο ενόψει της λειτουργίας της Πάφου ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2017. Αυτή είναι πλέον και η αίσθηση στην Κυβέρνηση, όπως επιβεβαιώθηκε κατά την πρόσφατη συνάντηση του Υπουργού Παιδείας και Πολιτισμού και Οργανισμού «Πάφος 2017» στην Πάφο.

Ο Υπουργός Παιδείας και Πολιτισμού, Κώστας Καδής, ανέφερε πως  η αισιοδοξία πηγάζει από το γεγονός ότι διαπιστώθηκε  ότι έχει γίνει αρκετή δουλειά, αλλά και επειδή αυτή η προσπάθεια έχει αγκαλιαστεί όπως θα έπρεπε να αγκαλιαστεί από την τοπική κοινωνία αλλά και από όλες τις αρμόδιες υπηρεσίες του Κράτους.Τόνισε δε, ότι η Κυβέρνηση έχει διαβεβαιώσει ότι θα στηρίξει πολυδιάστατα και ποικιλότροπα αυτή την προσπάθεια.

«Έχουμε παρουσιάσει συγκεκριμένους τρόπους στήριξης  και μέσα από τον προϋπολογισμό του Κράτους και μέσα από την στήριξη από τις διάφορες υπηρεσίες του, και σε επίπεδο  έργων υποδομής αλλά και μέσα από την συλλογική προσπάθεια», είπε. « Η Πάφος δεν είναι μόνη της, αλλά έχει μαζί της όλη την Κύπρο αφού η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης δεν είναι μόνο υπόθεση της Πάφου αλλά ολόκληρης της Κύπρου».

Σύμφωνα με τον κ. Καδή, με την πρόσφατη απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου έχει διασφαλιστεί το ποσό των 5 εκατομμυρίων  ευρώ το οποίο θα στηρίξει αυτή την προσπάθεια. Είπε επίσης πως το ίδιο το Υπουργείο Πολιτισμού έχει παραχωρήσει προς τον Οργανισμό προσωπικό το οποίο θα το στηρίξει, ενώ οι Πολιτιστικές Υπηρεσίες του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού θα εντάξουν μια σειρά από δράσεις πολιτισμού, κάτω από την ομπρέλα του «Πάφος 2017», όπως και το Τμήμα Αρχαιοτήτων”.

«Συζητείται επιπρόσθετα η στήριξη συγκεκριμένων έργων υποδομής τα οποία θα λειτουργήσουν και θα στηρίξουν την Πολιτιστική  Πρωτεύουσα», τόνισε. «Απ’ εκεί και πέρα, αποφασίστηκε προκαταρκτικά ότι κατά την σχολική χρονιά 2016- 2017 θα τεθεί ως στόχος η στήριξη της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης μέσα από δράσεις πολιτισμού που θα διοργανωθούν από τα ίδια τα σχολεία».

Η μελέτη των έργων που περιλαμβάνονται στο Σχέδιο Βιώσιμης Ανάπτυξης Πάφου για χρηματοδότηση από τα διαρθρωτικά ταμεία της Ευρωπαικής Ένωσης και τα οποία έχουν άμεση σχέση με την λειτουργία της πόλης ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, δόθηκε την περασμένη εβδομάδα από τους αρμόδιους φορείς που την εκπόνησαν στον Δήμο Πάφου και με την σφραγίδα του τελευταίου, κατατίθεται στα αρμόδια κρατικά τμήματα για έναρξη της διαδικασίας αξιολόγησης των έργων.

Η όλη εργασία ολοκληρώθηκε με την καθοριστική συμβολή της ομάδας υποδομών του «Πάφος 2017», ο επικεφαλής της οποίας, Γιάννης Κουτσόλαμπρος, αποκάλυψε στο PafosNet  ότι ένα από τα έργα αυτά έλαβε ήδη ονομαστική έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο για έξοδο του από την υπόλοιπη ομάδα των έργων και για άμεση χρηματοδότηση του μόλις η Πάφος ετοιμαστεί για τα έργα.

Ο κ. Κουτσόλαμπρος χαρακτήρισε την ολοκλήρωση της προεργασίας ως κομβικής σημασίας πράξη για την περαιτέρω προώθηση των έργων υποδομής και ανάπτυξης που θα στηρίξουν, ουσιαστικά, το οικοδόμημα και την εικόνα της Πάφου ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης. 

«Πρόκειται για μια μεγάλη διαδρομή», τόνισε, « που το «Πάφος 2017» έχει στήσει εδώ και τρία χρόνια. Πρώτη φορά στα χρονικά της πόλης και επαρχίας γίνεται τέτοιας έκτασης περίγραμμα έργων στην Πάφο και ευελπιστούμε ότι η πολύ καλή εργασία που έχει επιτελεστεί από την ομάδα υποδομών του Οργανισμού σε συνεργασία με τον Δήμο Πάφου και τους άλλους εμπλεκόμενους φορείς, θα έχει πρακτικό αντίκρυσμα κατά την διαδικασία αξιολόγησης και χρηματοδότησης του κάθε έργου».

Ο Γιάννης Κουτσόλαμπρος αποκάλυψε ότι πολύ σημαντική εξέλιξη στη διαδικασία, συνιστά η απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου να βγάλει το έργο της ενοποίησης των αρχαιολογικών χώρων της Πάφου από την υπόλοιπη ομάδα των προτεινόμενων έργων, δίνοντας του καθεστώς «ονομαστικής έγκρισης».

Πρακτικά αυτό σημαίνει, εξήγησε ο επικεφαλής της ομάδας υποδομών του «Πάφος 2017», ότι το κονδύλι υλοποίησης του έργου είναι ήδη διαθέσιμο και μόλις η Πάφος ενημερώσει ότι είναι έτοιμη για έναρξη έργων, θα έχει τα λεφτά στο χέρι για να προχωρήσει.

Καταλήγοντας ο κ. Κουτσόλαμπρος εξέφρασε την πεποίθηση ότι ο άρτιος φάκελος της Πάφου για τα έργα που θα λάβουν ευρωπαική χρηματοδότηση θα κάνει την ίδια θετική εντύπωση την οποία ήδη κάνει η προεργασία για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, βάσει των ευσήμων που ο Οργανισμός έλαβε πρόσφατα από την Γενική Διεύθυνση Ευρωπαικών Προγραμμάτων, Συντονισμού και Ανάπτυξης της Δημοκρατίας.