Τι γίνονται τα απόβλητα από τα rapid test; Μαθητές του Γυμνασίου Πολεμιδιών ερευνούν

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η αλληλεπίδραση μεταξύ του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας είναι αναμφισβήτητη και άρρηκτα συνδεδεμένη. Σήμερα, ίσως περισσότερο από ποτέ, ειδικά μετά από την πανδημία που θερίζει ανθρώπινες ζωές τον τελευταίο χρόνο, η διαχείριση των περιβαλλοντικών θεμάτων με επιπτώσεις στην υγεία, τροφοδοτούν όχι μόνο τις ατζέντες των πολιτικών  αλλά και των φορέων που εμπλέκονται στους τομείς του περιβάλλοντος και της υγείας.

Ένα τέτοιο σημαντικό περιβαλλοντικό θέμα είναι και η διαχείριση των ιατρικών αποβλήτων που στις μέρες μας έχει μια ιδιαίτερη βαρύτητα εξαιτίας της πανδημίας. Οι μαθητές του Γυμνασίου Πολεμιδιών προσέγγισαν το όλο ζήτημα από μια πολύ ενδιαφέρουσα σκοπιά: Τι γίνονται και πού καταλήγουν τα δεκάδες χιλιάδες καθημερινά απόβλητα από τη διενέργεια των τεστ ταχείας ανίχνευσης αντιγόνου (rapid test);

Στα πλαίσια έρευνας τους για το πρόγραμμα «Νέοι Δημοσιογράφοι για το Περιβάλλον», οι μαθητές και μαθήτριες του Γυμνασίου Πολεμιδιών, Αντριάνα Καραμπελιά, Κατερίνα Συκοπετρίτου και Παναγιώτης Μπάλλας με υπεύθυνη καθηγήτρια την Θέλμα Γεωργίου, επεσήμαναν ότι καθημερινά απορρίπτονται τεράστιες ποσότητες ιατρικών αποβλήτων στο περιβάλλον λόγω της πανδημίας και παραθέτουν πληροφορίες όσον αφορά στην ισχύουσα Νομοθεσία στην Κύπρο για τα ιατρικά απόβλητα.

« Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) και άλλους διεθνείς οργανισμούς, η ορθή διαχείριση των αποβλήτων εστιάζει κυρίως στο διαχωρισμό τους ανάλογα με την επικινδυνότητα τους, στην ασφαλή συλλογή και την κατάλληλη επεξεργασία τους πριν από την τελική διάθεση», αναφέρεται στη μελέτη. « Με τη σειρά του ο νόμος της Κύπρου εναρμονίζεται πλήρως με τον ΠΟΥ. Βασικές πρόνοιες του περί αποβλήτων Νόμου είναι:

Ευθύνες κατόχου αποβλήτων

Αδειοδότηση

Διεύρυνση της ευθύνης του παραγωγού

Ιεράρχηση της διαχείρισης των αποβλήτων

Καθορισμός περιβαλλοντικών στόχων για επαναχρησιμοποίηση και ανακύκλωση για χωριστή συλλογή των απόβλητων από νοικοκυριά.

Ετοιμασία εθνικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων

Μία από τις πιο σημαντικές κατηγορίες αποβλήτων, εάν όχι η σημαντικότερη είναι τα νοσοκομειακά /ιατρικά απόβλητα τα οποία αποτελούν περιβαλλοντικά επικίνδυνες ουσίες σε σημαντικές ποσότητες σε έναν νοσοκομειακό χώρο. Επίσης νοσοκομειακά απόβλητα αποτελούν και μολυσματικές ουσίες καθώς και τοξικοί διαλύτες και ραδιενεργές ουσίες τις οποίες συναντούμε σε μεγαλύτερες ποσότητες στον νοσοκομειακό χώρο από οπουδήποτε αλλού».

Το τελευταίο διάστημα λόγω της πανδημίας, τονίζουν οι μαθητές του Γυμνασίου Πολεμιδιών, παρατηρείται αύξηση στις ποσότητες αλλά και στον όγκο των ιατρικών αποβλήτων που καλείται να διαχειριστεί η Κύπρος. Μπορεί πολλές από τις εργασίες τις οποίες εκτελούσαν τα νοσοκομεία το τελευταίο δίμηνο να μειώθηκαν, λόγω των μέτρων που λαμβάνονται για τη μη εξάπλωση της πανδημίας, ωστόσο, παρουσιάζεται αύξηση των ιατρικών αποβλήτων, η οποία έγκειται στα μέτρα ατομικής προστασίας που λαμβάνει ο ιατρικός κόσμος.

Mια μονάδα διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων στην Κύπρο επεξεργάζεται περίπου 50 τόνους ιατρικών αποβλήτων τον μήνα, με τον μεγαλύτερο όγκο να προέρχεται από τα δημόσια νοσηλευτήρια. Στην Κύπρο υπάρχουν 3 αδειοδοτημένες εταιρείες από το Τμήμα Περιβάλλοντος για συλλογή, μεταφορά και διαχείριση ιατρικών αποβλήτων τα οποία παράγονται στα Κρατικά Νοσηλευτήρια καθώς και στον Ιδιωτικό τομέα.

« Αξίζει να σημειωθεί ότι στην 1η θέση ανάμεσα στα κράτη μέλη της Ευρώπης κατατάσσεται η Κύπρος σε ότι αφορά στη διενέργεια τεστ, σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιεύει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νόσων (ECDC)», επισημαίνεται στη μελέτη. « Την εβδομάδα 15-21 Μαρτίου 2021 διενεργήθηκαν 314,182 τεστ (PCR και rapid test αντιγόνου). Αυτό μεταφράζεται σε εξέταση σε περίοδο μιας εβδομάδας ποσοστού πέραν το 20% του πληθυσμού άνω των 12 ετών.

Όσον αφορά τον αριθμό ελέγχων (rapid test) η Κύπρος παρουσιάζεται με σκούρο πράσινο χρώμα δηλαδή διενεργεί περισσότερα από 5,000 τεστ ανά 100,000 κατοίκους».

Οι βασικές διαθέσιμες τεχνολογίες επεξεργασίας τέτοιων αποβλήτων σήμερα χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, τις Τεχνολογίες Αποτέφρωσης και τις Τεχνολογίες Αποστείρωσης. Στην Κύπρο, από το 2004 έχει τεθεί σε εφαρμογή ο νόμος περί Στερεών και Επικινδύνων Αποβλήτων ο οποίος καθορίζει τις υποχρεώσεις τόσο του κατόχου όσο και των διαχειριστών των Επικίνδυνων Αποβλήτων.

Στο τέλος της διαδικασίας της αποστείρωσης τα απόβλητα διατίθενται μαζί με τα κοινά αστικά.

Όσον αφορά τη συλλογή των αποβλήτων τα Επικίνδυνα Ιατρικά Απόβλητα τοποθετούνται σε ειδικά σακούλια ή πλαστικά δοχεία αναλόγως της κατηγορίας τους. Επίσης τα χρώματα των σακουλιών ή των πλαστικών δοχείων ορίζουν και την κατηγορία τους. Δηλαδή για τα Απόβλητα Αμιγώς Μολυσματικού Χαρακτήρα χρησιμοποιείται το κίτρινο χρώμα, για τα Απόβλητα Τοξικού Χαρακτήρα το κόκκινο χρώμα και για τα Κυτταροτοξικά Απόβλητα το μωβ χρώμα. Για κάθε κατηγορία αποβλήτων υπάρχει και ανάλογη σήμανση η οποία είναι τυπωμένη στα σακούλια ή δοχεία.

Σύμφωνα με τον Διευθυντή του Κέντρου Μέντελ για Βιοϊατρικές Επιστήμες Δρ Παύλο Νεοφύτου είναι επικίνδυνος ο τρόπος με τον οποίο διεξάγονται τα rapid tests στην Κύπρο. Συγκεκριμένα,  ανέφερε ότι σύμφωνα με το νόμο 132/88 όλες οι εξετάσεις σε βιολογικά δείγματα πρέπει να διεξάγονται σε εγκεκριμένα κλινικά εργαστήρια που λειτουργούν υπό την εποπτεία εγγεγραμμένου διευθυντή κλινικού εργαστηρίου.

« Δυστυχώς στην Κύπρο το Υπουργείο Υγείας, δεν εφάρμοσε τέτοιο νόμο, προκηρύσσει προσφορές και αναθέτει την εργασία αυτή σε μη εγκεκριμένα εργαστήρια που λειτουργούν σε χώρους που δεν έχουν αδειοδοτηθεί από το Συμβούλιο Κλινικών Εργαστηρίων, ως αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλά λανθασμένα αποτελέσματα.

 Επίσης ελλοχεύουν αρκετοί κίνδυνοι από τη μη αλλαγή γαντιών από λειτουργούς δειγματοληψίας κατά τη διεξαγωγή τεστ. Όπως είπε ένα θετικό δείγμα μπορεί να επιμολύνει πολλά άλλα με αποτέλεσμα να βγει μεγάλος αριθμός ψευδώς θετικών αποτελεσμάτων. Σημείωσε επίσης πως τα άτομα που θα υποβληθούν σε δειγματοληψία από λειτουργό που δεν άλλαξε γάντια και δεν τήρησε και άλλους κανόνες ορθής εργαστηριακής πρακτικής, να κινδυνεύουν να μολυνθούν με το ιό όταν είναι τα αμέσως επόμενα άτομα που θα υποβληθούν σε δειγματοληψία μετά από τη δειγματοληψία που έγινε σε ένα κρούσμα του ιού».

Η προστασία του περιβάλλοντος με την παράλληλη προφύλαξη της ανθρώπινης υγείας ανάγεται σ’ ένα ζωτικό  ζήτημα της εποχής μας, καταλήγει η μελέτη των παιδιών. Ειδικότερα στον τομέα της διαχείρισης των νοσοκομειακών/ιατρικών αποβλήτων όλοι οι επαγγελματίες υγείας οφείλουν να γνωρίζουν, να ενημερώνονται  και να εφαρμόζουν την ορθή διαχείριση των αποβλήτων:

« Δεδομένου ότι στην Κύπρο υπάρχουν μόνο τρείς αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων, η παροχή οικονομικών και φορολογικών κινήτρων και η επαγγελματική κατάρτιση τόσο από την ΕΕ όσο και από το κράτος θα ενθάρρυνε νέους επενδυτές να ασχοληθούν με τον συγκεκριμένο κλάδο.

Η ενθάρρυνση από το κράτος για τη σύναψη εθελοντικών συμφωνιών μεταξύ των εταιρειών διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων και ιδιωτικών κλινικών όπως οδοντιατρεία, κτηνιατρεία, μικροβιολογικά εργαστήρια κτλ.

Τέλος για αποφυγή του κινδύνου μετάδοσης του COVID-19 από τα επικίνδυνα ιατρικά απόβλητα μολυσματικού χαρακτήρα, κρίνεται αναγκαίο όπως γίνονται επιτακτικοί έλεγχοι από τους αρμόδιους φορείς σε όλα τα σημεία που διενεργούνται έλεγχοι τύπου ‘rapid test’ έτσι ώστε να εξετάζουν εάν τα απόβλητα συλλέγονται χωριστά στα ειδικά χαρτοκιβώτια και παραδίδονται σε τακτική βάση σε αδειοδοτημένες εταιρείες διαχείρισης ιατρικών αποβλήτων».