Τάλα: Το χωριό της… ισοπαλίας μεταξύ Κυπρίων και ξένων κατοίκων

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Είναι η μοναδική κοινότητα της Κύπρου της οποίας η πληθυσμιακή σύνθεση καταγράφει σχεδόν απόλυτη «ισοπαλία» μεταξύ των Κυπρίων και των αλλοδαπών μόνιμων κατοίκων της. Η Τάλα, σε απόσταση λίγων μόνο χιλιομέτρων από την πόλη της Πάφου, παρουσιάζει το μοναδικό φαινόμενο να έχει όσους ξένους μόνιμούς κατοίκους είναι και οι αυτόχθονες. Αποτέλεσμα της έντονης οικιστικής ανάπτυξης, της παραθεριστικής αρχικά και μόνιμης στη συνέχεια κατοικίας, αλλά και του εκπληκτικού φυσικού περιβάλλοντος της, που συνεχίζει να προσελκύει ξένους μόνιμους κατοίκους υψηλών εισοδηματικών τάξεων, η Τάλα παρουσιάζει σήμερα τη μοναδική ιδιαιτερότητα της «ισοπαλίας» στην κατανομή ντόπιων και αλλοδαπών μόνιμών κατοίκων.

Μιλώντας σήμερα στο PafosNet η κοινοτάρχης Τάλας, Αρετή Πιερίδου, επισημαίνει ότι από τους πέντε χιλιάδες κατοίκους της κοινότητας, οι 2600 είναι κύπριοι και οι 2400 αλλοδαποί. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ, οι άνθρωποι αυτοί κατανέμονται σε 13 εθνικότητες.

« Από Βρετανούς, Ρώσους και Άραβες, που ήταν αριθμητικά οι περισσότεροι ανέκαθεν», επισημαίνει, «μέχρι Νορβηγούς, Γερμανούς, τώρα και Κινέζους, μια πανσπερμία φυλών ζει μόνιμα στην Τάλα και τους νέους οικισμούς γύρω από τον παραδοσιακά πυρήνα του χωριού.

Το γεγονός αυτό έφερε μια μεγάλη και γοργή ανάπτυξη στην Τάλα. Μια ανάπτυξη που ήταν ίσως μεγαλύτερη από ότι μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε. Είμαστε ωστόσο πολύ ικανοποιημένοι από την πραγματικότητα αυτή, διότι ουσιαστικά σε αυτούς οφείλουμε τη σημερινή ανάπτυξη και δημοφιλία μας.

Η Τάλα, για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, ουσιαστικά δεν υπήρχε καν στον χάρτη προηγουμένως. Δεν είχε τίποτα να προσφέρει για απασχόληση στους κατοίκους τους, οι οποίοι έφευγαν μαζικά προς τις πόλεις. Η τεράστια ανάπτυξη λόγω της ζήτησης κατοικίας από ξένους, μας εκτόξευσε οικονομικά κοινωνικά και εμπορικά».

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πέραν των πολύ μεγάλων αριθμών, οι ξένοι κάτοικοι Τάλας είναι, σε αντίθεση με το τί συμβαίνει συνήθως σε άλλες περιπτώσεις, ιδιαίτερα ενεργοί στα κοινά της κοινότητας. Η κοινοτάρχης Τάλας τονίζει ότι τόσο οικονομικά, όσο και μορφωτικά, οι πλείστοι ξένοι μόνιμοι κάτοικοι ήταν πάντοτε ένα βήμα μπροστά από τους ντόπιους, γεγονός που συνέτεινε στο να λειτουργήσουν ως «ατμομηχανή» και για την τοπική κοινωνία.

«Είναι άνθρωποι πολύ κοινωνικοί», επισημαίνει, « με μια κουλτούρα που εμείς δυστυχώς δεν διαθέτουμε. Πρωτίστως, διαθέτουν την κουλτούρα του εθελοντισμού σε τρομερό βαθμό, όποτε οργανώνουμε ως Κοινοτικό Συμβούλιο μια εκδήλωση, θα πάρουμε δεκάδες τηλεφωνήματα από αυτούς για να ρωτήσουν αν μπορούν να βοηθήσουν σε κάτι και πώς μπορούν να μετάσχουν.

Είναι οργανωμένοι σε συνδέσμους αναλόγως της περιοχής της Τάλας στην οποία κατοικούν. Σε ένα μικρό χωριό, να σκεφτείτε ότι έχουν τον Σύνδεσμο της περιοχής Καμάρες, τον Σύνδεσμο της περιοχής Στέφανη, τον Σύνδεσμο Μελισσόβουνου.

Έρχονται πάντα οργανωμένοι, με καταγραμμένα προβλήματα, παρατηρήσεις και εισηγήσεις, συζητώντας πολιτισμένα με την κοινοτική αρχή. Γεγονός πολύ βοηθητικό και για μας, καθότι η Τάλα είναι διασπαρμένη σε μια τεράστια έκταση και δεν μπορείς να γνωρίζεις τα πάντα από μόνος σου».                                        

Η Τάλα κατέχει και μια άλλη πρωτιά, πέραν του τεράστιου για το μέγεθος της, αριθμού των αλλοδαπών μόνιμων κατοίκων: Είναι η μοναδική στην επαρχία Πάφου και ενδεχομένως παγκύπρια κοινότητα, στην οποία ο τουρισμός έχει πλήρη εξειδίκευση στο θρησκευτικό σκέλος. Η διεθνώς φημισμένη Μονή Αγίου Νεοφύτου συνέτεινε σε αυτό, το αξιοσημείωτο όμως είναι ότι ακόμη και μια εκκλησία που ανεγέρθη πριν λίγα μόλις χρόνια, έχει κιόλας μετατραπεί σε σημείο καθημερινής επίσκεψης λεωφορείων με εκατοντάδες ρώσους περιηγητές.

Η Αρετή Πιερίδου τονίζει ότι είναι όντως μια τεράστια έκπληξη και για την τοπική αρχή η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην Τάλα. Το ρεύμα αυτό υπήρχε πάντοτε λόγω του Αγίου Νεοφύτου, παρατηρεί, ωστόσο τα τελευταία λίγα χρόνια η επίσκεψη στις εκκλησίες του κέντρου της κοινότητας είναι κάτι μοναδικό.

«Αυτό γίνεται κυρίως με τους Ρώσους επισκέπτες, οι οποίοι είναι γνωστό πόση έντονη θρησκευτική πίστη διαθέτουν», τονίζει. « Σε αυτό το «μπουμ επισκεψιμότητας», συνέτεινε σε μεγάλο βαθμό η πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Κύπρου να ανεγείρει τη νέα εκκλησία, μετατρέποντας την  παλιά εκκλησία του χωριού σε θρησκευτικό μουσείο, με τη μεταφορά σε αυτό σπάνιων και μεγάλης αξίας θρησκευτικών εικόνων.

Έχει έτσι δημιουργηθεί ένας νέος πόλος έλξης επισκεπτών στο κέντρο της κοινότητας, πριν τα λεωφορεία με τους επισκέπτες συνεχίσουν προς τη Μονή Αγίου Νεοφύτου».                                         

«Πρωτοποριών» συνέχειας για την Τάλα, ακόμη και σε ένα θέμα το οποίο παρατηρείται, κατά τα άλλα, σε όλη την Κύπρο: Και όμως, η κοινότητα αυτή ήταν η μοναδική, μαζί με τον Δήμο Πέγειας, που εξ αρχής αρνήθηκε κατηγορηματικά να ενταχθεί στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων Πάφου και να δεχθεί τη δημιουργία αποχετευτικού συστήματος. Σε μια χρονική περίοδο που το σκάνδαλο του αποχετευτικού δεν είχε αποκαλυφθεί ακόμη και που οι πλείστες κοινότητες της επαρχίας είχαν αιτηθεί συμπερίληψη τους στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων για τις κατοπινές φάσεις, η Τάλα επέμεινε και πέτυχε τελικά την εξαίρεση της και μάλιστα όπως φαίνεται σε μόνιμη βάση.

« Πρώτα από όλα, εμείς διαφωνούσαμε με την κεντρική θεωρία λειτουργίας του ΣΑΠΑ», εξηγεί η κ. Πιερίδου. «Το να πληρώνει μια κοινότητα 10 ή 15 χρόνια πριν την κατασκευή, τέλη αποχετευτικού είναι αδιανόητο. Πληρώνεις για μια υπηρεσία από τότε που την απολαμβάνεις, όχι μια και δύο δεκαετίες έναντι.

Κυρίως όμως, η εξαίρεση μας στηρίχθηκε σε αδιάσειστα γεωμορφολογικά δεδομένα. Οι τεράστιες υψομετρικές διαφορές καθιστούσαν αδύνατη τη λειτουργία συστήματος αποχέτευσης στην περιοχή μας και στη λειτουργία αντλιοστασίων, πράγμα που αναγνώριζαν όλοι.

Το σημαντικό όμως είναι ότι ερευνήσαμε και ανακαλύψαμε ότι στην Ευρώπη το 70% των κρατών έχουν το σύστημα που έχει τώρα η Τάλα και που είχε όλη η Κύπρος προ των αποχετευτικών συστημάτων: Συπτικός-απορροφητικός λάκκος. Μόνο οι περιοχές που γειτονεύουν με παραλίες και ποταμούς είναι υποχρεωτικό να κάνουν αποχετευτικό.

Η Τάλα υδροφόρα στρώματα δεν έχει και τα έξοδα για αποχετευτικό σε τέτοιες υψομετρικές διαφορές θα ήταν εξωπραγματικά για τα κυπριακά δεδομένα. Ήταν έξω από κάθε λογική να μπούμε σε τέτοια περιπέτεια, όταν μάλιστα η κρίση άρχισε τότε να δείχνει τα δόντια της και στην Κύπρο».

Η ιδιαιτερότητα αυτή έγινε τελικά αποδεκτή από τους αρμόδιους φορείς, με αποτέλεσμα η Τάλα να εξαιρεθεί από την υποχρέωση κατασκευής αποχετευτικού συστήματος  επί μονίμου βάσεως.                                           

Η Τάλα, με την έντονη επισκεψιμότητα τουριστών και άλλων επισκεπτών από όλη την Κύπρο, καθώς και την ολόχρονη κοινωνική ζωή από τους πολλούς ξένους μόνιμους κατοίκους της, ολοκλήρωσε και απολαμβάνει πλέον και το νέο κεντρικό της πυρήνα.

Η Αρετή Πιερίδου επεσήμανε ότι πέραν της αισθητικής και λειτουργικής αναβάθμισης στο κέντρο της κοινότητας για τους ίδιους τους κατοίκους και επισκέπτες, με τα έργα που έχουν γίνει εξυπηρετούνται και οι επιχειρηματίες του κέντρου, τα καταστήματα εστίασης, πώλησης διαφόρων ειδών και άλλων υπηρεσιών.

«Έχουμε πλέον μια πλατεία πρότυπο», είπε, « που μπορούν να την χαρούν οι άνθρωποι της περιοχής, να περπατήσουν και να καθήσουν, να παίξουν τα παιδιά σε ένα ασφαλή χώρο από τα αυτοκίνητα και να απολαύσουν ένα φυσικό περιβάλλον από τα λίγα».

Κεντρική ιδέα του σχεδιασμού για την ανάπλαση του κεντρικού πυρήνα της Τάλας, ήταν η πεζοδρόμηση της πλατείας, η μετατροπή της σε χώρο κοινωνικών συναναστροφών και διοργάνωσης εκδηλώσεων, αντί της κυκλοφοριακής διακίνησης που παρατηρείτο μέχρι τότε. Η συνολική δαπάνη του έργου ανήλθε στο 1,3 εκατομμύριο ευρώ και η κοινότητα Τάλας συνεισέφερε το 30% του ποσού.                                           

Η Τάλα είναι η γενέτειρα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, ο οποίος όπως παρατηρεί η κοινοτάρχης είναι ενεργό στέλεχος της τοπικής κοινωνίας.

« Αγαπά πολύ την Τάλα και είναι όντως πλεονέκτημα για μας η εντοπιότητα του», παραδέχεται. «Έχει μια ευαισθησία προς την κοινότητα την οποίας εκφράζει εμπράκτως. Για παράδειγμα στην περίπτωση της ανέγερσης της νέας εκκλησίας, έχει επιπροσθέτως του έργου διαθέσει και εξοπλίσει αίθουσα με ηλεκτρονικούς υπολογιστές για δωρεάν μαθήματα σε παιδιά και ενήλικες της κοινότητας».