Ψευδαισθήσεις και… παραισθήσεις

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Όμηρος Ομήρου

Φιλόλογος – τέως Λυκειάρχης

Έγινε, λοιπόν, το μεγάλο ντου! Το θέμα της έκθεσης στις Παγκύπριες, πυροδότησε έναν καταιγισμό δηλώσεων, συνεντεύξεων, ανακοινώσεων και αναρτήσεων, που σε τελική ανάλυση συνέβαλε στην ανάδυση στην επιφάνεια αρκετών από τις αντινομίες που μας ταλαιπωρούν. Και, ναι, είναι ψευδαίσθηση να περιμένει κανείς ότι ένα εκπαιδευτικό σύστημα που έχει οικτρά αποτύχει και… μεταρρυθμίζεται για 11 συναπτά έτη, διαθέτει τα πειστήρια να αυτοαναγορεύεται σε κριτή και αξιολογητή, ενός προσόντος που παραδοσιακά εξοστρακίζει: Της κριτικής σκέψης. Που όλοι την υμνούν, όλοι την θαυμάζουν και όλοι την ποδοπατούν συνειδητά.

Σχετικοί και άσχετοι, υπεύθυνοι και –κυρίως αυτό- ανευθυνουπεύθυνοι, αναμασούν παιδαγωγικές ντιρεκτίβες και τσιτάτα, υιοθετούν τη μια από τις δυο προσεγγίσεις που ανεφύησαν και υποδεικνύουν με «σοφία» τον επιβαλλόμενο δρόμο. Οι μεν εναντίον των δε. Παράπονα, απαιτήσεις, υποδείξεις από τη μια, άμυνα, εξηγήσεις και υποσχέσεις από την άλλη. Και, βεβαίως, μετά το θόρυβο κάποιων ημερών, συνήθως όχι πολλών, επιστροφή στην «ομαλότητα». Στη σιωπή, την απάθεια, τον ωχαδερφισμό.

Κι όμως, το σύστημα θα παραμείνει ίδιο. Ακόμη και μετά τη «μεταρρύθμιση». Θα συνεχίσει στην πεπατημένη της μηχανικής προσέγγισης, της βαθμοθηρίας, της ευνοιοκρατίας και της… ένδοξης παπαγαλίας. Παραγωγή και αναπαραγωγή ρομπότ,  θα συνεχίσει να γίνεται και με τα νέα Αναλυτικά και με το νέο Ωρολόγιο και με το νέο σύστημα διορισμών. Γιατί, οι ουσιαστικές αλλαγές και η εξυγίανση, δεν εξασφαλίζονται με άρον - άρον μέτρα, στο τέλος μιας 11χρονης κυοφορίας. Ούτε με αστείες συνδικαλιστικογενείς εξάρσεις και ποδηγετούμενο μαθητικό (δήθεν) συνδικαλισμό.

Το δημόσιο σχολείο, όσο κι αν θεωρείται κατάκτηση, δεν προάγει την κριτική σκέψη, όχι γιατί δεν μπορεί ή του λείπουν τα μέσα. Λείπει η διεκδίκηση της, η αποδοχή της και η εκτίμηση της από τους μαθητές, λείπει η συνδρομή των γονιών στην όποια παρόμοια προσπάθεια, λείπει όμως και η συναίνεση γι αυτή την προσέγγιση από πολλούς εκπαιδευτικούς που, ακόμη κι αν ονειρεύονται την ποιοτική αναβάθμιση και την προσφορά ερεθισμάτων στα παιδιά, δεν βρίσκουν στηρίγματα και ισοπεδώνονται στη γενική μιζέρια.  Δεν θα παραλείψω, βέβαια,  να υμνήσω τους «μοναχικούς ιππότες» της εκπαίδευσης. Τους «ρομαντικούς» δασκάλους και καθηγητές που επιμένουν, ακόμη και χωρίς ενθάρρυνση, κίνητρα, ή επιβράβευση, να αναθέτουν έρευνες, να καθοδηγούν τα παιδιά σε κινήσεις αυτενέργειας,  να αξιοποιούν την εκπαιδευτική τεχνολογία, να διαλέγονται με μαεστρία στο μάθημα και να ωθούν  στη σύγχρονη εύρεση της γνώσης και όχι στην αποστήθιση.

Θα αλλάξει με τη λεγόμενη μεταρρύθμιση, η κρατούσα σήμερα αντίληψη; Θα ενισχυθεί και θα ενθαρρυνθεί η ενεργητική μάθηση και η ερευνητική δραστηριότητα των παιδιών; Θα αξιοποιηθεί ο υπάρχων σύγχρονος και πανάκριβος εξοπλισμός ή θα εξακολουθήσει το θρυλικό «παραδοσιακό» μάθημα της φλυαρίας, της ανίας και της παπαγαλίας να βασιλεύει; Θα λειτουργήσουν οι ειδικές αίθουσες και τα εργαστήρια ως πραγματικά εργαστήρια εύρεσης και επεξεργασίας της γνώσης ή θα λειτουργούν ως παραδοσιακές τάξεις με χρήση μόνο του πίνακα και του μαρκαδόρου;

Κι ακόμα: Είναι έτοιμοι οι γονιοί να δεχτούν ότι ο τελειόφοιτος  δεν «σπαταλά τον χρόνο του» αν πάρει μέρος σε έναν μαθητικό διαγωνισμό, ή αν αναλάβει μια συνθετική-δημιουργική εργασία; Το σύστημα διορισμού θα εκλογικευθεί επιτέλους, για να διορίζονται ικανοί και πραγματικά προσοντούχοι; Το σύστημα αξιολόγησης θα αναμορφωθεί ώστε ο πραγματικά αποδοτικός εκπαιδευτικός να ανταμείβεται, ανεξάρτητα από τα χρόνια υπηρεσίας του; Και οι ίδιοι οι μαθητές, μπορούν να συναινέσουν στην αναγκαιότητα να διεκδικήσουν μια ολοκληρωμένη μόρφωση και όχι την αποστήθιση μόνο των «κύριων σημείων»;

Ενόσω αυτά δεν γίνονται, ενόσω βαρύγδουπα και με στόμφο εξαγγέλλονται, αλλά  στη συνέχεια λησμονούνται, ενόσω το εκπαιδευτικό σύστημα παράγει για δεκαετίες παπαγάλους, ποιος θεματοθέτης  δικαιούται να αξιολογεί την κρίση των μαθητών; Ποιος δικαιούται να εξετάζει αυτό που δεν διδάσκει;

Ιδού η … ψευδαίσθηση που αγγίζει τα όρια της παραίσθησης.