Προπαρασκευή μαθητών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Παναγιώτης Α. Βορκάς

Γενετιστής

Δημοτικός Σύμβουλος Κ. Σ. ΕΔΕΚ στον Δήμο Πάφου

Ο Μοχάμεντ μπήκε στην τάξη του γιου μου στην 6η δημοτικού με βάση την ηλικία του. Γλυκύτατο παιδί, με δόση ντροπαλότητας, υποθέτω και λόγο της απότομης μεταβολής και μετοίκησης από τη Συρία στην Κύπρο. Οι γνώσεις του στην ελληνική γλώσσα πολύ περιορισμένες ώς ανύπαρκτες. Ο Μοχάμεντ κλήθηκε να φοιτήσει κατευθείαν στην 6η τάξη του δημοτικού και να παρακολουθεί τα μαθήματα προφανώς στα ελληνικά. Κατά τη διάρκεια της χρονιάς έλαβε μέρος, όπως και έπρεπε γιατί ήταν ένα με τα υπόλοιπα παιδιά, σε όλες τις ενδοσχολικές γιορτές και δραστηριότητες του σχολείου. Με φιλότιμες προσπάθειες τραγουδούσε και απάγγελε στα ελληνικά στον βαθμό του δυνατού. Η δασκάλα δε της 6ης τάξης με αφοσίωση και πραγματικό ενδιαφέρον προσπαθούσε όλη τη χρονιά να ενισχύσει τον μαθητή στην εκμάθηση της γλώσσας. Πόσα μπορούν όμως να γίνουν σε μια ακαδημαϊκή χρονιά;

Ο μικρός ξεκίνησε φέτος, όπως και ο γιος μου, στο γυμνάσιο. Ο καθένας αντιλαμβάνεται με πιο επίπεδο γλωσσικών ικανοτήτων της ελληνικής γλώσσας καλείτε τώρα να παρακολουθήσει, διαβάσει και αποδώσει σε 15 σχεδόν μαθήματα.

Ρωτώ, που είναι η προπαρασκευή; πως μπορεί ο μαθητής να ενταχθεί στο ευρύτερο μαθητικό σύνολο αν δεν ενισχυθεί πρώτα στην ελληνική γλώσσα; Πως μπορεί να ενσωματωθεί στο σύνολο της τάξης χωρίς να νιώσει μειονεκτικά;

Επιπρόσθετα, κάθε συζήτηση ή προβληματισμός για το επίπεδο της παιδείας μας και τον εξορθολογισμό που χρειάζεται δεν μπορεί να διεξαχθεί σε στέρεη βάση, όταν ένα βασικό που αφορά την προπαρασκευή και ένταξη μαθητών από τρίτες χώρες στα δημόσια σχολεία της χώρας δεν έχει τύχει κανενός χειρισμού.

Τι πιο ωραίο και εποικοδομητικό όταν το δικό μου μικροάρθρο δίνει λόγο για εμπλοκή των άμεσα ενδιαφερόμενων. Η αγαπητή δασκάλα στην οποία γινόταν αναφορά στο τελευταίο μου άρθρο, σε σχέση με την πολιτική του Υπουργείου Παιδείας για την προπαρασκευή αλλόγλωσσων μαθητών, έδωσε συνέχεια στο θέμα που αρχικά ήγειρα με το πιο κάτω άρθρο.

Το άρθρο της καλής παιδαγωγού δημοσιεύεται αυτούσιο:

Παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία: Μπορούμε να τους παρέχουμε άμεσα τη σωστή εκπαίδευση;

Αγαπητέ κ. Παναγιώτη Βορκά,

Διάβασα με πολλή συγκίνηση και συνάμα τεράστιο προβληματισμό το άρθρο σου της 14ης Δεκεμβρίου 2019, στη «Φωνή της Πάφου».  Παρασκευή βράδυ, λοιπόν, κι ενώ διάβαζα τη στήλη σου, έπεσε το μάτι μου στ΄ όνομα Μ. κι έπειτα στην εκπαιδευτικό της Στ’ τάξης κατά τη διάρκεια της περσινής σχολικής χρονιάς, δηλαδή τη γράφουσα. Βούρκωσα και συγκινήθηκα… Αναπόδραστα, η μνήμη μου μπήκε στο χρονομηχανή και ταξίδεψε ένα χρόνο πριν…

Σεπτέμβριος 2018. Είχα μόλις αναλάβει δειλά δειλά την Στ΄ τάξη. Είχα απέναντί μου 24 έφηβους, οι οποίοι περίμεναν με ανυπομονησία να ζήσουν στο μέγιστο δυνατό όλες τις εμπειρίες που έκρυβε το τελευταίο σκαλοπάτι της Στ΄ τάξης, λίγο πριν από το γυμνάσιο. Την ίδια αγωνία που είχαν ζωγραφισμένη τα παιδιά στα πρόσωπά τους την είχα κι εγώ, καθώς έπρεπε ν’ ανταποκριθώ επάξια στις προσδοκίες τους. Μεταξύ αυτών υπήρχε κι ένα καινούριο προσωπάκι, ένα ντροπαλό αγόρι. Δε μιλούσε καθόλου ελληνικά ή τουλάχιστον ντρεπόταν να μιλήσει. Του μιλούσες κι έσκυβε το κεφάλι. Απαντούσε μόνο με κινήσεις του προσώπου. Ολάκερο όμως το σώμα του μαρτυρούσε ότι φοβόταν, φοβόταν πολύ κι ένιωθε μόνος… σ΄ ένα άγνωστο τόπο, σ’ ένα άγνωστο σχολείο, με άγνωστα πρόσωπα.  Γνωρίζαμε μόνο ότι ήταν από τη Συρία… αυτό από μόνο του μας είχε ήδη μαρτυρήσει πολλά…

Η αγωνία μου είχε χτυπήσει κόκκινο. Πώς θα μπορούσα να κάνω αυτό το αγόρι να το κάνω να χαμογελάσει και να νιώθει άνετα μέσα στην καινούρια του τάξη; Πώς θα μπορούσα να του εξηγήσω στη γλώσσα του ότι δεν πρέπει ν’ ανησυχεί κι ότι θα τον προσέχω σαν να είναι δικό μου παιδί; Ε, ναι, δεν μπορούσα, δεν ήξερα κιόλας τη γλώσσα του…  Κι ύστερα… Πώς θα μπορούσε ν’ ανταποκριθεί στα τόσο δύσκολα γραμματικά φαινόμενα, στις μακροσκελείς οδηγίες των μαθηματικών προβλημάτων και στις δύσκολες έννοιες της γεωγραφίας, της ιστορίας και της επιστήμης που απαιτούσε η Στ’ τάξη;

Το μεγάλο στοίχημα όμως δεν ήταν τόσο ακαδημαϊκό, όσο το να ενταχθεί ομαλά μέσα στο περιβάλλον της τάξης και του σχολείου. Ευτυχώς οι υπέροχοι συμμαθητές του βρήκαν τον δικό τους κώδικα επικοινωνίας είτε μέσα στην τάξη είτε κατά τη διάρκεια του διαλείμματος είτε ακόμη και σ’ αυτή την εβδομαδιαία κατασκήνωση στον Πρόδρομο. Πολλές φορές μ’ έκαναν να γελάω μέσα στην τάξη για το γεγονός ότι κατάφερναν να συνεννοηθούν μεταξύ τους ακόμη και για την παραγγελία του στο φαγητό της εκδρομής, όταν εγώ δεν μπορούσα.

Σύντομα, πήρα θάρρος κι εγώ και πράγματι, όπως αναφέρθηκε στο άρθρο, με υπομονή κι επιμονή προσπαθούσα να του μάθω τα γράμματα του αλφάβητου και βασικές λέξεις μέσα από εικονόλεξα. Είχα, δηλαδή, γλωσσικό επίπεδο Α΄ τάξης και Στ΄ τάξης να συνυπάρχουν στην ίδια τάξη. Επιπλέον, υπήρχε μία τεράστια σε σχέση με τον χρόνο, δυσκολία, καθώς δεν είχα ώρες ενισχυτικής διδασκαλίας. Επιπρόσθετα, το παιδί ήταν ήδη 12 χρονών, όπου ο γλωσσικός του κώδικας είχε ήδη διαμορφωθεί κι ήταν ακόμη πιο δύσκολο να μάθει να διαβάζει και να γράφει ελληνικά. Στο σπίτι μιλούσαν μόνο τη γλώσσα τους. Ο πατέρας μιλούσε ελάχιστα ελληνικά. Κάναμε, εκπαιδευτικός και μαθητές, πολλή προσπάθεια ωσότου καταφέρει ν’ αρθρώσει τις πρώτες του ελληνικές λέξεις… και κάθε φορά τις άρθρωνε με περισσότερο θάρρος και λιγότερη ντροπαλότητα!

Πράγματι, όπως ανέφερες στο άρθρο σου, ζήσαμε πολύ συγκινητικές στιγμές όταν συμμετείχε σ’ όλες τις ενδοσχολικές γιορτές, ως έπρεπε, κι είπε λέξεις για τα κατεχόμενά μας μέρη, είτε ντύθηκε τσολιάς του 1821, χόρεψε τσάμικο και βροντοφώναξε: «Είμαι ο Κανάρης». Καταχειροκροτήθηκε απ’ όλους! Βουρκώσαμε όλοι μαζί του όταν μάθαμε για τη Μικρασιατική καταστροφή κι είδαμε τις βάρκες με τους πρόσφυγες να εγκαταλείπουν την πατρίδα τους κι αντιληφθήκαμε ότι έκλαιγε μέσα στην τάξη. «Κυρία ο Μ. κλαίει», μου ‘παν τα παιδιά. Αχ, να μπορούσε για μια στιγμή να μας πει την ιστορία του ή να μας εξιστορήσει τι είχαν δει αυτά τα βουρκωμένα ματάκια…

Ιούνιος 2018. Έφτασε η μέρα της αποφοίτησης. Αφού χόρεψε ένα λεβέντικο χασάπικο, πήρε την πλακέτα του και μαζί με τους συμμαθητές του έδωσε τον τελευταίο αποχαιρετιστήριο χορό. Με το κλείσιμο της σχολικής χρονιάς πραγματοποιήθηκε κι ο χορός των τελειοφοίτων. Η έγνοια μου μεγάλη, να φέρει κάποιος άλλος γονιός το παιδί στον χορό. Εκείνο το βράδυ ήταν τόσο όμορφος, τόσο χαρούμενος που είχε πια αποκτήσει μια τόσο μεγάλη οικογένεια! Έλαμπε ολόκληρος σαν ένα μεγάλο αστέρι!

Η ιστορία μας άραγε τι συνέχεια να έχει; Τα παιδιά πάνε στο γυμνάσιο. Με αρκετούς γονείς επικοινωνώ για να μάθω για την πρόοδο των παιδιών και κατά πόσο ήταν ομαλή η μετάβασή τους στο γυμνάσιο. Πάντα αναρωτιόμουν τι να κάνει αυτό το παιδί…. Δημιούργησαν επιτέλους ομάδες εισδοχής παιδιών με μεταναστευτική βιογραφία; Υπάρχουν καθηγητές που αποσπώνται αποκλειστικά στο να μαθαίνουν την ελληνική γλώσσα σ’ αυτά τα παιδιά; Το κράτος μπορεί ν’ ανταποκριθεί σ’ αυτές τις προκλήσεις; Υπάρχει οργανωμένη εκπαιδευτική πολιτική κι έχουν προνοηθεί κονδύλια; Γνωρίζοντας ότι η Συρία γεωγραφικά γειτνιάζει με την πατρίδα μας, μπορούμε να δρούμε άμεσα και να παρέχουμε τα βασικά ανθρώπινα δικαιώματα σ’ αυτά τα παιδιά, όπως αυτό της εκπαίδευσής του; Ας θυμόμαστε πάντοτε ότι υπήρξαμε κι εμείς πρόσφυγες σε άλλη χώρα…

Υ. Γ. 1 Την προηγούμενη εβδομάδα  παρακολουθούσα στην τηλέοραση τις συζητήσεις για την έγκριση του προϋπολογισμού στη Βουλή. Κι όλο αναρωτιόμουν: Γιατί κόπηκαν οι ώρες της ενίσχυσης σε παιδιά με μεταναστευτική βιογραφία; Γιατί περί αυτού πρόκειται ο λόγος. Δυστυχώς οι εκπαιδευτικοί είναι συνεχώς εντός τάξης και δεν έχουν πια ώρες για ατομική ή ομαδική ενίσχυση…

Υ .Γ 2  Μιλώντας για το νόημα των Χριστουγέννων. Τα παιδιά έκαναν το δικό τους θαύμα, καθώς έκαναν ένα παιδί να χαμογελάσει. Τα παιδιά σας ήταν το δικό μου φωτεινό παράδειγμα αγάπης, αποδοχής κι αφειδώλευτης προσφοράς.  

Μ΄ εκτίμηση,

Πετρούλλα Τζωρτζή