Πέγεια και Τάλα: Οι δύο τοπικές αρχές με τα μοναδικά ρεκόρ στην Κύπρο

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Αποτελούν τις δύο αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Κύπρου, που καταγράφουν μοναδικές και ιδιαίτερες «πρωτιές» σε παγκύπριο επίπεδο. Δήμος Πέγειας και κοινότητα Τάλας, στην επαρχία Πάφου, αν και είναι γνωστές στους πλείστους λόγω τουρισμού και εντυπωσιακού φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος αντίστοιχα, καταγράφουν και κάποιες άλλες ιδιαίτερες «πρωτιές» που τις καθιστούν ιδιάζουσες περιπτώσεις στην Τοπική Αυτοδιοίκηση: Πρόκειται για τις τοπικές αρχές με την μεγαλύτερη συγκέντρωση κοινοτικών μόνιμων κατοίκων Κύπρου, για τον Δήμο, προκειμένου για την Πέγεια, στον οποία καταγράφηκε η πρώτη και μόνη μέχρι σήμερα περίπτωση εκλογής κοινοτικού κατοίκου στο Δημοτικό Συμβούλιο του, για την αναλογία Κυπρίων-ξένων που είναι εις βάρος των γηγενών, στην περίπτωση της Τάλας, αλλά και για τις δύο και μόνες αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης της Κύπρου που διεκδίκησαν και πέτυχαν την απαλλαγή τους από την υποχρέωση δημιουργίας αποχετευτικού συστήματος ελέω ιδιαίτερης γεωμορφολογίας.

Η Πέγεια αποτελεί την πολυπληθέστερη και χαρακτηριστικότερη πολυπολιτισμική δημαρχούμενη περιοχή της Κύπρου, με τον αριθμό των ξένων ή κοινοτικών μόνιμων κατοίκων να είναι ενδεχομένως ίσος ή και μεγαλύτερος από τους κύπριου κατοίκους.

Το γεγονός αυτό, αναγνωρίζει σε συνέντευξη του σήμερα στο PafosNet ο Δήμαρχος Πέγειας, Μαρίνος Λάμπρου, δημιούργησε στο παρελθόν κάποια προβλήματα και προστριβές. Και εμείς όμως μάθαμε τα συνήθεια των ανθρώπων αυτών και αυτοί συνηθίζουν πλέον να συμβιώνουν με τις δικές μας συνήθειες, λέει χαρακτηριστικά.

« Είναι γνωστά τα προβλήματα που υπήρχαν στην αρχή ακόμη και εντός του Δημοτικού Συμβουλίου, με την εκλογή της Λίντα Λεμπλάνκ, της πρώτης μη κύπριας δημοτικού συμβούλου», τονίζει. « Το γεγονός αυτό είναι από μόνο του πολύ σημαντικό, δεν είναι και λίγο να είσαι η τοπική αρχή που πρώτη σε όλη την Κύπρο καλείται να διαχειρισθεί μια κατάσταση με εκλογή ενός μέλους που δεν ομιλεί καν την ελληνική για να μπορεί να λειτουργήσει με το υπόλοιπο σώμα.

Αρχικά, είχαμε κάποιες μικρές προστριβές και παρεξηγήσεις. Σιγά-σιγά όμως, προσαρμοστήκαμε όλοι. Και εμείς προς τις δικές τους συνήθειες και πρακτικές και αυτοί προς τις δικές μας νοοτροπίες».

Χαρακτηριστικό παράδειγμα των διαφορών αυτών, τονίζει ο κ. Λάμπρου, είναι το θέμα του κοιμητηρίου των καθολικών, για το οποίο οι ξένοι δημότες Πέγειας υποστήριζαν ότι υφίστανται δυσμενή διάκριση σε σχέση με τους κύπριους κατοίκους λόγω οικονομικών δεδομένων.

« Το κοιμητήριο των καθολικών έχει όντως διαφορετικά οικονομικά δικαιώματα από το κοιμητήριο των ορθοδόξων», εξηγεί, «αφού το πρώτο έγινε σε χώρο που η δημοτική αρχή αγόρασε σχετικά πρόσφατα έναντι μεγάλου χρηματικού ποσού. Επομένως, είμασταν αναγκασμένοι να επιβάλουμε τα ανάλογα τέλη για την εξόφληση του, δεν ήταν θέμα διακρίσεων. Άλλωστε, τον τελευταίο λόγο για παρόμνοια ζητήματα, έχει το Υπουργείο Εσωτερικών».

Από την πλευρά της, είναι η μοναδική κοινότητα της Κύπρου της οποίας η πληθυσμιακή σύνθεση δεν είναι υπέρ του κυπριακού στοιχείου. Η Τάλα, σε απόσταση λίγων μόνο χιλιομέτρων από την αστική περιοχή Πάφου, παρουσιάζει το μοναδικό φαινόμενο να έχει όσους ξένους μόνιμούς κατοίκους είναι και οι αυτόχθονες. Αποτέλεσμα της έντονης οικιστικής ανάπτυξης παραθεριστικής αρχικά και μόνιμης στη συνέχεια κατοικίας, αλλά και του εκπληκτικού φυσικού περιβάλλοντος της, που προσέλκυσε τις προηγούμενες δεκαετίες ξένους μόνιμους κατοίκους υψηλών εισοδηματικών τάξεων, η Τάλα παρουσιάζει σήμερα τη μοναδική ιδιαιτερότητα της «ισοπαλίας» στην κατανομή ντόπιων και αλλοδαπών μόνιμών κατοίκων.

Μιλώντας σήμερα στο PafosNet η κοινοτάρχης Τάλας, Αρετή Πιερίδου, επισημαίνει ότι από τους πέντε χιλιάδες κατοίκους της κοινότητας, οι 2600 είναι κύπριοι και οι 2400 αλλοδαποί. Και όχι μόνο αυτό, αλλά ούτε λίγο ούτε πολύ, οι άνθρωποι αυτοί κατανέμονται σε 13 εθνικότητες.

« Από Βρετανούς, Ρώσους και Άραβες, που ήταν αριθμητικά οι περισσότεροι ανέκαθεν», επισημαίνει, «μέχρι Νορβηγούς, Γερμανούς, τώρα και Κινέζους, μια πανσπερμία φυλών ζει μόνιμα στην Τάλα και τους νέους οικισμούς γύρω από τον παραδοσιακά πυρήνα του χωριού.

Το γεγονός αυτό έφερε μια μεγάλη και γοργή ανάπτυξη στην Τάλα. Μια ανάπτυξη που ήταν ίσως μεγαλύτερη από ότι μπορούσαμε να εξυπηρετήσουμε. Είμαστε ωστόσο πολύ ικανοποιημένοι από την πραγματικότητα αυτή, διότι ουσιαστικά σε αυτούς οφείλουμε τη σημερινή ανάπτυξη και δημοφιλία μας.

Η Τάλα, για να λέμε τα πράγματα με το όνομα τους, ουσιαστικά δεν υπήρχε καν στον χάρτη προηγουμένως. Δεν είχε τίποτα να προσφέρει για απασχόληση στους κατοίκους τους, οι οποίοι έφευγαν μαζικά προς τις πόλεις. Η τεράστια ανάπτυξη λόγω της ζήτησης κατοικίας από ξένους, μας εκτόξευσε οικονομικά κοινωνικά και εμπορικά».

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι πέραν των πολύ μεγάλων αριθμών, οι ξένοι κάτοικοι Τάλας είναι, σε αντίθεση με το τί συμβαίνει συνήθως σε άλλες περιπτώσεις, ιδιαίτερα ενεργοί στα κοινά της κοινότητας. Η κοινοτάρχης Τάλας τονίζει ότι τόσο οικονομικά, όσο και μορφωτικά, οι πλείστοι ξένοι μόνιμοι κάτοικοι ήταν πάντοτε ένα βήμα μπροστά από τους ντόπιους, γεγονός που συνέτεινε στο να λειτουργήσουν ως «ατμομηχανή» και για την τοπική κοινωνία.

«Είναι άνθρωποι πολύ κοινωνικοί», επισημαίνει, « με μια κουλτούρα που εμείς δυστυχώς δεν διαθέτουμε. Πρωτίστως, διαθέτουν την κουλτούρα του εθελοντισμού σε τρομερό βαθμό, όποτε οργανώνουμε ως Κοινοτικό Συμβούλιο μια εκδήλωση, θα πάρουμε δεκάδες τηλεφωνήματα από αυτούς για να ρωτήσουν αν μπορούν να βοηθήσουν σε κάτι και πώς μπορούν να μετάσχουν.

Είναι οργανωμένοι σε συνδέσμους αναλόγως της περιοχής της Τάλας στην οποία κατοικούν. Σε ένα μικρό χωριό, να σκεφτείτε ότι έχουν τον Σύνδεσμο της περιοχής Καμάρες, τον Σύνδεσμο της περιοχής Στεφάνι, τον Σύνδεσμο Μελισσόβουνου.

Έρχονται πάντα οργανωμένοι, με καταγραμμένα προβλήματα, παρατηρήσεις και εισηγήσεις, συζητώντας πολιτισμένα με την κοινοτική αρχή. Γεγονός πολύ βοηθητικό και για μας, καθότι η Τάλα είναι διασπαρμένη σε μια τεράστια έκταση και δεν μπορείς να γνωρίζεις τα πάντα από μόνος σου».

Η Τάλα κατέχει και μια άλλη πρωτιά, πέραν του τεράστιου για το μέγεθος της, αριθμού των αλλοδαπών μόνιμων κατοίκων: Είναι η μοναδική στην  επαρχία Πάφου και ενδεχομένως παγκύπρια κοινότητα, στην οποία ο τουρισμός έχει πλήρη εξειδίκευση στο θρησκευτικό σκέλος. Η φημισμένη διεθνώς Μονή Αγίου Νεοφύτου συνέτεινε σε αυτό, το αξιοσημείωτο όμως είναι ότι ακόμη και μια εκκλησία που ανεγέρθη τα τελευταία χρόνια, έχει κιόλας μετατραπεί σε σημείο καθημερινής επίσκεψης λεωφορείων με εκατοντάδες ρώσους περιηγητές, στην προ πανδημίας εποχή.

Η Αρετή Πιερίδου τονίζει ότι είναι όντως μια τεράστια έκπληξη και για την τοπική αρχή η ανάπτυξη του θρησκευτικού τουρισμού στην Τάλα. Το ρεύμα αυτό υπήρχε πάντοτε λόγω του Αγίου Νεοφύτου, παρατηρεί, ωστόσο τα τελευταία χρόνια και μέχρι το lockdown η επίσκεψη στις εκκλησίες του κέντρου της κοινότητας ήταν κάτι μοναδικό.

«Αυτό γίνεται κυρίως με τους Ρώσους επισκέπτες, οι οποίοι είναι γνωστό πόση έντονη θρησκευτική πίστη διαθέτουν», τονίζει. « Σε αυτό το «μπουμ επισκεψιμότητας», συνέτεινε σε μεγάλο βαθμό η πρωτοβουλία του Αρχιεπισκόπου Κύπρου να ανεγείρει τη νέα εκκλησία, μετατρέποντας την  παλιά εκκλησία του χωριού σε θρησκευτικό μουσείο, με τη μεταφορά σε αυτό σπάνιων και μεγάλης αξίας θρησκευτικών εικόνων.

Έχει έτσι δημιουργηθεί ένας νέος πόλος έλξης επισκεπτών στο κέντρο της κοινότητας, πριν τα λεωφορεία με τους επισκέπτες συνεχίσουν προς τη Μονή Αγίου Νεοφύτου».

Δήμος Πέγειας και Κοινοτικό Συμβούλιο Τάλας, ήταν οι μοναδικές αρχές τοπικής Αυτοδιοίκησης στην επαρχία Πάφου και πιθανόν σε όλη την Κύπρο που εξ αρχής αρνήθηκαν κατηγορηματικά να ενταχθούν στο ΣΑΠΑ και να δεχθούν τη δημιουργία αποχετευτικού συστήματος. Σε μια χρονική περίοδο που το σκάνδαλο του αποχετευτικού δεν είχε αποκαλυφθεί ακόμη και που οι πλείστες κοινότητες της επαρχίας είχαν αιτηθεί συμπερίληψη τους στο Συμβούλιο Αποχετεύσεων για τις κατοπινές φάσεις, Πέγεια και Τάλα επέμειναν και πέτυχαν τελικά την εξαίρεση τους και μάλιστα όπως φαίνεται σε μόνιμη βάση.

« Πρώτα από όλα, εμείς διαφωνούσαμε με την κεντρική θεωρία λειτουργίας του ΣΑΠΑ», εξηγεί η κ. Πιερίδου. «Το να πληρώνει μια κοινότητα 10 ή 15 χρόνια πριν την κατασκευή, τέλη αποχετευτικού είναι αδιανόητο. Πληρώνεις για μια υπηρεσία από τότε που την απολαμβάνεις, όχι μια και δύο δεκαετίες έναντι.

Κυρίως όμως, η εξαίρεση μας στηρίχθηκε σε αδιάσειστα γεωμορφολογικά δεδομένα. Οι τεράστιες υψομετρικές διαφορές καθιστούσαν αδύνατη τη λειτουργία συστήματος αποχέτευσης στην περιοχή μας και στη λειτουργία αντλιοστασίων, πράγμα που αναγνώριζαν όλοι.

Το σημαντικό όμως είναι ότι ερευνήσαμε και ανακαλύψαμε ότι στην Ευρώπη το 70% των κρατών έχουν το σύστημα που έχει τώρα η Τάλα και που είχε όλη η Κύπρος προ των αποχετευτικών συστημάτων: Συπτικός-απορροφητικός λάκκος. Μόνο οι περιοχές που γειτονεύουν με παραλίες και ποταμούς είναι υποχρεωτικό να κάνουν αποχετευτικό.

Η Τάλα υδροφόρα στρώματα δεν έχει και τα έξοδα για αποχετευτικό σε τέτοιες υψομετρικές διαφορές θα ήταν εξωπραγματικά για τα κυπριακά δεδομένα. Ήταν έξω από κάθε λογική να μπούμε σε τέτοια περιπέτεια, όταν μάλιστα η κρίση άρχισε τότε να δείχνει τα δόντια της και στην Κύπρο».

Η ιδιαιτερότητα αυτή έγινε τελικά αποδεκτή από τους αρμόδιους φορείς, με αποτέλεσμα η Τάλα να εξαιρεθεί από την υποχρέωση κατασκευής αποχετευτικού συστήματος  επί μονίμου βάσεως.

Από την πλευρά του ο Δήμαρχος Πέγειας, εξηγεί ότι η διαφωνία της τοπικής αρχής εδραζόταν στην τεράστια, για τα δεδομένα του συστήματος, απόσταση της Πέγειας από τον σταθμό επεξεργασίας των λυμάτων του ΣΑΠΑ, που βρίσκεται στην Αχέλεια.

Η απόσταση αυτή, καθώς και η έκταση που καταλαμβάνει ο Δήμος Πέγειας και που είναι μια από τις μεγαλύτερες εκτάσεις παγκυπρίως, τόνισε ο Μαρίνος Λάμπρου, καθιστούσε εντελώς λανθασμένη τυχόν ένταξη μας στο ΣΑΠΑ.