Πάφος: Τα δικά της...Μετέωρα στην Επισκοπή

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ιδιαίτερο περιβαλλοντικό και ορνιθολογικό ενδιαφέρον παρουσιάζει ο περίφημος Βράχος της Επισκοπής, στην επαρχία Πάφου, ο οποίος χαρακτηρίζεται και ως «Μετέωρα της Κύπρου». Η μεγάλης αξίας τοποθεσία βρίσκεται στο κέντρο του χωριού Επισκοπή, 14 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της πόλης της Πάφου, έχει μέγιστο ύψος 70 μέτρα και μήκος 250 μέτρα, καθιστώντας τον έτσι ως τον μεγαλύτερο μονόλιθο όγκο της Κύπρου.

Ο πρόεδρος του Κέντρου Περιβαλλοντικής Ενημέρωσης που λειτουργεί στην κοινότητα, Χριστάκης Χριστοδούλου, δηλώνει στο PafosNet ότι ο βράχος είναι μέρος του Γεωλογικού Συμπλέγματος Μαμωνιών και έχει χαρακτηριστεί ως Προστατευμένο Τοπίο.  Πέραν από το γεγονός ότι αποτελεί έναν από τους πιο ενδιαφέροντες γεωλογικούς σχηματισμούς στην Κύπρο έχει επίσης και τεράστια περιβαλλοντική σημασία όσον αφορά την χλωρίδα και την πανίδα που φιλοξενεί, αφού εδώ απαντώνται σπάνια και προστατευμένα είδη.

«Ο γκρεμός της Επισκοπής έχει μεγάλο ορνιθολογικό ενδιαφέρον», επισημαίνει. « Το μεγαλόσωμο γεράκι Πετρίτης (Falco peregrinus) είναι σπάνιος και μόνιμος κάτοικος στην Κύπρο, που φωλιάζει σε ψηλούς γκρεμούς. Είναι αυστηρώς προστατευμένο είδος και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ.

Στην Κοιλάδα της Έζουσας φωλιάζουν τουλάχιστο τρία ζευγάρια και η μια φωλιά βρίσκεται στον γκρεμό της Επισκοπής. Στον γκρεμό της Επισκοπής μπορεί να παρατηρήσει κανείς και την ενδημική Σκαλιφούρτα (Oenanthe cypriaca). Η Σκαλιφούρτα είναι μεταναστευτικό είδος που αναπαράγεται μόνο στην Κύπρο και περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ. Ένα άλλο πουλί που περιλαμβάνεται στο Παράρτημα Ι της Οδηγίας 2009/147/ΕΕ και παρατηρήθηκε να φωλιάζει σε τρύπες και κατακόρυφα πρανή στην περιοχή της Επισκοπής είναι η Κράγκα (Coracias garrulous). Ο παγκόσμιος πληθυσμός της Κράγκας έχει υποστεί δραματική μείωση τα τελευταία χρόνια. Επίσης στο γκρεμό της Επισκοπής συναντά κανείς και μια από τις μεγαλύτερες αποικίες από Κολιούς (Corvusmonedula) στην Κύπρου».

Η χλωρίδα που απαντάται στον γκρεμό της Επισκοπής, τονίζει ο κ. Χριστοδούλου, έχει επίσης ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στις σχισμές του ασβεστολιθικού γκρεμού αναπτύσσεται χασμοφυτική βλάστηση. «Χαρακτηριστικά χασμόφυτα που αναπτύσσονται στον γκρεμό της Επισκοπής είναι το Verbascum levanticum, Umbilicus ruspestris και το Polypodium cambricum», αναφέρει. «Το είδος Verbascum levanticum έχει βρεθεί σε ελάχιστες θέσεις στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου και είναι το πιο χαρακτηριστικό χασμόφυτο του γκρεμού. Να σημειωθεί επίσης πως στην Κοιλάδα της Έζουσας η χασμοφυτική βλάστηση είναι πολύ σπάνια και περιορίζεται μόνο στον γκρεμό της Επισκοπής. Στην βάση του γκρεμού υπάρχει σημαντικός πληθυσμός του ενδημικού θάμνου Ζουλατζιά (Bosea cypria). Στον κόσμο υπάρχουν μόνο τρία είδη Bosea, στην Κύπρο, τα Κανάρια Νησιά και τα Ιμαλάια. Πρόσφατα ανακαλύφθηκαν στον γκρεμό της Επισκοπής δύο φυτά του Κόκκινου Βιβλίου της Χλωρίδας της Κύπρου, η Scilla morrisi και Crambe hispanica L ανεβάζοντας έτσι την περιβαλλοντική αξία του γκρεμού και της περιοχής γενικότερα».

Ο βράχος της Επισκοπής, αναφέρουν κάτοικοι, είναι φημισμένος από πολύ παλιά. Αποτελούσε, τονίζουν, μέρος μεγαλύτερου βράχου, αλλά το 1953 όταν έγινε ο μεγάλος σεισμός της Πάφου, χάλασε και έπεσε. Από τότε έμεινε ως έχει. Οι παλιότεροι δε, τονίζουν ότι πριν το σεισμό ανέβαιναν στην κορυφή του οι χωριανοί και έβλεπαν κάτω τη πόλη. Τόσο ψηλός ήταν.

Ο βράχος είναι και η κυριότερη αιτία, επισημαίνει ο κ. Χριστοδούλου, που η Επισκοπή προσελκύει πολλούς καλλιτέχνες στο χώρο όπου μπορούν να απολαύσουν την ησυχία και να αφήσουν την φαντασία τους να δημιουργήσει.
Είναι, σημείωσε, ένα από τα παλιά αξιοθέατα του χωριού και είναι επισκέψιμος και ιδιαίτερα δημοφιλής στους ξένους επισκέπτες.
Η κοινότητα προσελκύει όμως και πολλούς εξερευνητές αφού, όπως ανέφερε, οι κοιλάδες ποταμών που βρίσκονται γύρω από την Επισκοπή είναι γεμάτες από κρυμμένους θησαυρούς, όπως νερόμυλους, ενετικά γεφύρια ξωκλήσια και ερειπωμένα χωριά.
Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Ιλαρίων η εκκλησία του οποίου έχει κτιστεί πάνω στο βράχο. Μέχρι το 1953 η εκκλησία ήταν κάτω από το βράχο αλλά μετά το μεγάλο σεισμό καταστράφηκε  και έμειναν λίγα ερείπια στα οποία τοποθετήθηκε  η εικόνα του Αγίου Ιλαρίωνα για να ανάβουν ένα κερί οι πιστοί.

Ο φημισμένος βράχος της κοινότητας, αποτελεί και την κεντρική «ατραξιόν» μιας νέας πρωτοβουλίας που έχει αναληφθεί το τελευταίο διάστημα, με την εμπλοκή και του ΚΟΤ. Συγκεκριμένα, μια μοναδική εμπειρία γνωριμίας με κάποια από τα ομορφότερα και λιγότερο γνωστά, ίσως, μέρη της επαρχίας Πάφου, έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν όσοι λαμβάνουν μέρος σε κάποια από τις περιπατητικές διαδρομές που οργάνουν ο ΚΟΤ και το Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Επισκοπής Πάφου, από τον περασμένο μήνα μέχρι τον Μάιο του 2016, κατά τα σαββατοκύριακα.

Το πρόγραμμα των εξορμήσεων περιλαμβάνει μετάβαση στο χωριό Επισκοπή, επίσκεψη στο Περιβαλλοντικό Κέντρο και περπάτημα στο χωριό, μετάβαση στο χωριό Λετύμπου, επίσκεψη στο εκκλησάκι Αγίου Κηρύκου και Ιουλίτης του 12ου αιώνα και επίσκεψη σε τοπικό οινοποιείο.