Πάφος: Τα δέντρα-μνημεία στο επίκεντρο της προσοχής πλέον

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η χλωρίδα της Πάφου, λόγω της γεωγραφικής της θέσης του κλίματος και των γεωλογικών και γεωμορφολογικών της γνωρισμάτων, είναι πλούσια και αξιόλογη και περιλαμβάνει αρκετά είδη σπάνια, κοινά  ή τοπικά ενδημικά. Το Τμήμα Δασών του Υπουργείου Γεωργίας Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος συμμετέχει μαζί με το Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών στο πρόγραμμα  CARE-MEDIFLORA που στοχεύει στη διατήρηση σειράς φυτικών ειδών που κινδυνεύουν με εξαφάνιση στην περιοχή της Μεσογείου, η πλειοψηφία των οποίων βρίσκεται στην επαρχία Πάφου.

Ο Πρώτος Δασικός Λειτουργός στο Τμήμα Δασών, Τάκης Παπαχριστοφόρου, τονίζει ότι το έργο προβλέπει δράσεις διατήρησης, τόσο εντός όσο και εκτός τόπου για σπάνια και απειλούμενα Μεσογειακά είδη φυτών. Οι σημαντικότερες δράσεις που έχει αναλάβει το Τμήμα Δασών, επεσήμανε, περιλαμβάνουν συλλογή γενετικού υλικού, ενίσχυση πληθυσμών, εγκατάσταση φυτών σε νέες θέσεις, απομάκρυνση εισβλητικών ειδών και ανταγωνιστικής βλάστησης, περιφράξεις και άλλα. «Παράλληλα, μέσω των ερευνητικών εργασιών, επιδιώκεται η αξιοποίηση και η προβολή της χλωρίδας της Κύπρου και η  ενεργός συμβολή στη διατήρηση και τη διαφύλαξη της βιοποικιλότητας», είπε. «Εργασίες για κάποια φυτά αφορούν στα εξής:

Maresia nana var. Glabra: Ενίσχυση του υφιστάμενου πληθυσμού του φυτού στην παραλιακή ζώνη της κοινότητας Γιαλιάς. Έλεγχος του εισβλητικού είδους Acacia saligna (6,5 δεκάρια) στην περιοχή με σκοπό την προστασία και μελλοντική επέκταση του ενδιαιτήματος του είδους.

Anthemis tomentosa: Εγκατάσταση του είδους σε δύο νέες θέσεις (Ακάμας, Γιαλιά) Περιορισμός της πρόσβασης με χρήση ογκολίθων για προστασία του υφιστάμενου πληθυσμού του είδους στο δάσος Τίμης. Καταπολέμηση του εισβλητικού είδους Acacia saligna στην Τίμη (σε 4,5 δεκάρια).

Limonium mucronulatum: Ετοιμασία εδάφους και επανεισαγωγή του είδους στην Αλυκή Λάρνακας σε θέση όπου προϋπήρχε και καταστράφηκε, καθώς και δημιουργία περίφραξης στην περιοχή, με μεταλλικούς πασσάλους, για προστασία του ενδιαιτήματος».

Αναφορικά με τα αιωνόβια δέντρα ο κ. Παπαχριστοφόρου τόνισε ότι το Τμήμα Δασών σε στενή συνεργασία με το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως, αλλά και τις Τοπικές και Εκκλησιαστικές Αρχές καθώς επίσης και τη συμβολή του κοινού σε αρκετές περιπτώσεις, έχει εντοπίσει και καταγράψει ένα μεγάλο αριθμό αιωνόβιων δέντρων σε ολόκληρο το Νησί.

« Τα δέντρα αυτά έχουν αξιολογηθεί ή αξιολογούνται και προωθείται σταδιακά η έκδοση Διαταγμάτων Προστασίας Δέντρων με βάση το άρθρο 39(ι) του Περί Πολεοδομίας και Χωροταξίας Νόμου», ανέφερε. « Μέχρι σήμερα έχουν εκδοθεί Διατάγματα Διατήρησης για 115  μεμονωμένα  Δέντρα Μνημεία της Φύσης και 27 Ομάδες Δέντρων. Ένας επιπρόσθετος αριθμός αιωνόβιων δέντρων που έχουν εντοπιστεί εντός των κρατικών δασών και συγκεκριμένα 68  μεμονωμένα δέντρα και πέντε ομάδες δέντρων, προστατεύονται και συντηρούνται».

Τα Δέντρα Μνημεία της Φύσης εκτός από τη φυσική φθορά, τις πυρκαγιές, την ανομβρία τις κλιματικές αλλαγές και τις παράνομες υλοτομίες, απειλούνται από φυσικούς παράγοντες όπως είναι οι ανεμοθλασίες, από εργασίες ανάπτυξης και τέλος από διάφορες ανθρώπινες δραστηριότητες, είπε ο αρμόδιος λειτουργός. Για αυτό και το Τμήμα Δασών προβαίνει σε συστηματικό έλεγχο και  συνεχή αξιολόγηση της κατάστασης κάθε δέντρου και τη λήψη μέτρων συντήρησης ώστε να περιοριστεί ο ρυθμός φθοράς και τα δέντρα να διατηρήσουν την υγεία και ζωτικότητα τους.

Οι απειλές των δέντρων-μνημείων της φύσης στις σημερινές κρίσιμες περιβαλλοντικές συνθήκες, αποτέλεσαν και το αντικείμενο μελέτης που εκπόνησαν μαθήτριες του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου Πάφου. Στη μελέτη των παιδιών, επισημαίνεται ότι ένα από τα κυριότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει η Κύπρος από τις κλιματικές αλλαγές είναι η ξηρασία και η ερημοποίηση.

« Το 60% των κυπριακών εδαφών κινδυνεύουν από την απερήμωση μέσα στα επόμενα 50 χρόνια, αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα για την αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών», επισημαίνουν. « Η ερημοποίηση στην Κύπρο, με κυριότερη αιτία την κλιματική αλλαγή και την συνεχιζόμενη ανομβρία, προκαλεί σημαντικά προβλήματα στα δάση του νησιού. Έχουν παρατηρηθεί φαινόμενα ολικής νέκρωσης και έντονης καταπόνησης σε μεμονωμένα δασικά φυτά όπως είναι η τραχεία πεύκη, η χαλεπός πεύκη, η κουκουναριά, η ακακία, το κυπαρίσσι, η αντρουκλιά, η μοσφιλιά, η αγριελιά, η χαρουπιά κλπ. 

Η μελέτη των μαθητριών του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου εξετάζει και την παράμετρο του κατά πόσο οι πολίτες της Κύπρου είναι ενήμεροι για όλα αυτά τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η πατρίδα τους λόγω των κλιματικών αλλαγών:

« Παίρνονται δραστικά μέτρα τόσο σε ατομικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο για την άμεση αντιμετώπιση τους; Αν δεν παίρνονται μέτρα, γνωρίζουν οι πολίτες της Κύπρου πως σε λίγα χρόνια η καθημερινότητα τους θα αλλάξει δραστικά λόγω των κλιματικών αλλαγών και της συνεχιζόμενης ανομβρίας; Αυτά ήταν μερικά από τα ερωτήματα που μας απασχόλησαν και θελήσαμε να τα ερευνήσουμε, γιατί θεωρούμε πως είναι ένα σημαντικό θέμα που αφορά στην εξέλιξη του μέλλοντος μας».

«Ένας γίγαντας κινδυνεύει, βοηθήστε μας να τον σώσουμε». Με αυτό το σύνθημα-προτροπή, οι μαθητές του Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής Γεροσκήπου, συνεπικουρούμενοι από τους καθηγητές τους, έχουν αναλάβει δράση για την διάσωση υπεραιωνόβιων τρέμιθων που βρίσκονται εντός του εκπαιδευτηρίου ή δίπλα από αυτό. Η καμπάνια των παιδιών του γυμνασίου προσλαμβάνει μάλιστα και ευρωπαικές διαστάσεις, αφού η προσπάθεια έχει ενταχθεί σε ένα από τα ευρωπαικά προγράμματα στον χώρο της εκπαίδευσης.

Το ερέθισμα για την μελέτη αυτή, εξηγούν τα παιδιά, το έλαβαν από το παράξενο, στα μάτια τους, γεγονός ότι ένα δέντρο υπήρχε στο μέσο του γηπέδου του σχολείου. Διερωτώμενοι γιατί αυτό το δέντρο δεν κόπηκε κατά τις εργασίες ανέγερσης του εκπαιδευτηρίου, ανακάλυψαν την ιστορία των υπεραιωνόβιων γιγάντιων τρέμιθων που υπάρχουν στην περιοχή αυτή.

« Ο γίγαντας αυτός λοιπόν είναι τρέμιθος και τα δέντρα αυτά θεωρούνται  «Οι Γηραιότεροι κάτοικοι της Κύπρου». Από την μελέτη που έχουμε κάνει έχουμε βρει ότι πέντε δέντρα τρέμιθου προστατεύονται», επισημαίνουν τα παιδιά. « Πριν μερικά χρόνια ο Δήμος Γεροσκήπου είχε πάρει πρωτοβουλία για την προστασία εννέα τρέμιθων που βρίσκονται εντός του Δήμου. Αυτοί βρίσκονται σε δημόσιους χώρους ή εκκλησιαστική γη.

Το τμήμα Δασών υιοθέτησε την πρωτοβουλία αυτή και χρονολόγησε τα δέντρα αυτά. Ένας από αυτούς είναι ο τρέμιθος που βρίσκεται μέσα στην αυλή του σχολείου μας, ο οποίος και είναι 350 χρονών, έχει ύψος 12 μέτρα, περίμετρο 3.7 μέτρα και είναι φυλλοβόλος».

 « Θα θέλαμε να κηρυχθεί ως Μνημείο της Φύσης όπως άλλοι Τρέμιθοι της Κύπρου», τονίζουν. « Στην προσπάθεια αυτή  έχουμε ανάγκη από την ενεργό βοήθεια όλων μας σαν σχολική μονάδα ώστε να τον προστατεύσουμε. Μόνο αν όλοι οι μαθητές του σχολείου μας καταλάβουν τη σημασία του, όπως και όλοι οι φορείς που μπορούν να εμπλακούν στο έργο προστασίας του μπορούμε να τον σώσουμε.

Επίσης παρατηρείται ότι με την πάροδο του χρόνου έχει και φυσικές φθορές με αποτέλεσμα να αργοπεθαίνει».

Στη μελέτη τα παιδιά του γυμνασίου της Γεροσκήπου δεν περιορίζονται μόνο στα υπεραιωνόβια δέντρα που είναι εντός του σχολείου τους. Στο κέντρο της Γεροσκήπου, σε πολύ κοντινή απόσταση από την πλατεία και το Δημοτικό Μέγαρο, αναφέρουν, βρίσκονται πολλοί αιωνόβιοι τρέμιθοι, που πλέον έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα προστασίας. Με πρωτοβουλία του Δήμου Γεροσκήπου πριν μερικά χρόνια η οποία υιοθετήθηκε από το Τμήμα Δασών, εννέα τρέμιθοι που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους ή εκκλησιαστική γη έχουν κηρυχθεί ως προστατευόμενα δέντρα στην κοινότητα.