Πάφος: Η καταστροφή των γκράφιτι είναι η κορυφή του παγόβουνου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Θέση στα όσα συνέβησαν τις τελευταίες μέρες στην Πάφο σχετικά με την διαγραφή έργων γκράφιτι διεθνώς εγνωσμένων καλλιτεχνών από χώρους της Πάφου, πήρε το Κέντρο Τεχνών Κίμωνος. Πρόκειται για τον φορέα που είχε την πρωτοβουλία και την ευθύνη για τη διοργάνωση του φεστιβάλ Street Art Square, στο πλαίσιο του οποίου δημιουργήθηκαν και τα συγκεκριμένα, και ήδη διαγραφέντα γκραφίτι, αλλά και όλα τα υπόλοιπα που στολίζουν το κέντρο της Πάφου. Η διαγραφή των έργων αυτών, επισημαίνουν, είναι όπως φαίνεται μόνο η κορυφή του παγόβουνου, αφού η παρακαταθήκη που άφησε στην πόλη ο Οργανισμός για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, φθίνει μέρα με τη μέρα.

Ο καλλιτέχνης Γιάννης Σακέλλης, τονίζει εκ μέρους του Κέντρου Τεχνών Κίμωνος, ότι ως επιμελητής της εν λόγω εκδήλωσης, μαζί με την καλλιτεχνική ομάδα του «Πάφος 2017», αφού επέλεξαν ορισμένες σημαντικές επιφάνειες, σε κεντρικά κτήρια της πόλης, εξασφάλισαν την απαραίτητη άδεια για να προχωρήσουν με το εγχείρημα, και από τους ιδιοκτήτες αλλά και από τον Δήμο Πάφου, εφόσον τα έργα θα επηρέαζαν το αστικό τοπίο. Εξάλλου, ο ίδιος ο σκοπός του φεστιβάλ ήταν να εμπλουτίσει αισθητικά το κέντρο της πόλης, συμβάλλοντας στη γενικότερη ανάπλαση που λάμβανε χώρα εκείνη την περίοδο, επισημαίνει.

« Στο ίδιο αυτό πλαίσιο, έγινε η επιλογή καλλιτεχνών από την Κύπρο, την Ελλάδα και το εξωτερικό και αξίζει να σημειωθεί ότι όλοι οι δημιουργοί συμμετείχαν είτε λαμβάνοντας μια συμβολική αμοιβή είτε χωρίς κανένα οικονομικό όφελος», τονίζει. « Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό, και το υπογραμμίζουμε, ότι όλες οι επιφάνειες που είχαν επιλεγεί, για τα γκραφίτι, είχαν συντηρηθεί ήδη πριν από την άφιξη των καλλιτεχνών, ώστε να είναι σε καλή κατάσταση και να μπορούν να φιλοξενήσουν τα έργα.

Για να επικεντρωθούμε, τώρα, στα δύο υπό συζήτηση και ήδη κατεστραμμένα έργα, οφείλουμε να αναφέρουμε ακόμα ότι δημιουργήθηκαν η μεν τοιχογραφία του Millo με επίσημη χορηγία της Ιταλικής Πρεσβείας στην Κύπρο και η τοιχογραφία του MEATS με χορηγία από τον ελβετικό πολιτιστικό οργανισμό PROhelvetia. Ας επισημάνουμε ακόμα ότι ο ίδιο ο Ιταλός πρέσβης ξεναγήθηκε στους συγκεκριμένους χώρους, για να δει από κοντά τα έργα που είχαν προκύψει. Τούτων δοθέντων, πιστεύουμε να έχει γίνει ξεκάθαρο και το χρονικό της δημιουργίας αλλά και οι απολύτως διαφανείς και σύννομες διαδικασίες που ακολουθήθηκαν, ως προς την εξασφάλιση των αδειών, και από τους ιδιοκτήτες και από τους δημόσιους φορείς, δηλαδή τον ίδιο τον Δήμο Πάφου».

Χαρακτηρίζοντας θλιβερό το πρόσφατο συμβάν της καταστροφής, ουσιαστικά, των δύο τοιχογραφιών, ο κ. Σακέλλης επισημαίνει ότι και κατά την άποψη του φορέα που εκπροσωπεί, ο Δήμος Πάφου ορθώς δίνει σαφείς, ενίοτε και πολύ λεπτομερείς οδηγίες, σχετικά με την ανακαίνιση και συντήρηση που αφορά σε προσόψεις εμπορικών χώρων ή ιδιωτικών κατοικιών που βρίσκονται σε κεντρικά σημεία της πόλης, θέτοντας, μάλιστα, και αυστηρές προϋποθέσεις, ώστε να παραχωρήσει τις σχετικές άδειες για να προχωρήσουν οι εργασίες.

« Πιστεύουμε, όμως», συνεχίζει, « ότι ο Δήμος θα μπορούσε και δεν βλέπουμε γιατί υπήρχε πρόβλημα να δώσει σαφείς οδηγίες και σε αυτή την ακόμα πιο ειδική περίπτωση, έτσι ώστε η συντήρηση του κτηρίου να μην εκτραπεί σε καταστροφή δύο έργων τέχνης, τα οποία εύκολα θα μπορούσαν να διατηρηθούν, και χωρίς καθόλου να ενοχλούν τις υπόλοιπες εργασίες. Η υπόθεση φαίνεται ακόμα πιο απλή, αν λάβουμε υπόψη ότι ο ίδιος ο ιδιοκτήτης του κτηρίου, όπως μας ενημέρωσε, δεν είχε καμιά αντίρρηση να παραμείνουν στους τοίχους της ιδιοκτησίας του, τα γκραφίτι για τα οποία ο Δήμος Πάφου είχε δώσει άδεια. Δεν αμφιβάλλουμε ότι και ο ιδιοκτήτης θα μπορούσε να προστατέψει τα έργα, αλλά πιστεύουμε ότι αυτό δεν αποσείει τις ευθύνες του Δήμου, κυρίως επειδή όλοι γνωρίζουμε ότι ο Δήμος Πάφου παρεμβαίνει, και ορθώς, με πολύ δυναμικό τρόπο, βοηθώντας συμβουλευτικά τους ιδιοκτήτες, σε κάθε τέτοια περίπτωση ανάπλασης, ανακαίνισης ή συντήρησης».

Στην εν λόγω ιδιάζουσα περίπτωση, παρατηρεί ο Γιάννης Σακέλλης, καταγράφηκε ένα είδος ασυνέπειας, ως προς την πολιτιστική πολιτική του Δήμου Πάφου. Επιπλέον, και χωρίς να κατηγορούμε κανένα για κακή πρόθεση, αναφέρει,  αναρωτιόμαστε γιατί ο Δήμος Πάφου δεν επέδειξε και τη μέριμνα που τον χαρακτηρίζει και γιατί δεν έδωσε τις γνωστές και λεπτομερείς οδηγίες του, σχετικά με τη συντήρηση του κτηρίου:

« Με αφορμή, λοιπόν, την καταστροφή των δύο γκραφίτι, ας μας επιτραπεί να εκφράσουμε την ειλικρινή ανησυχία μας, και ως καλλιτέχνες αλλά και ως πολίτες της Πάφου, για κάτι που μοιάζει με αδιαφορία, εκ μέρους του Δήμου, σχετικά με την παρακαταθήκη που άφησε πίσω της η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος 2017.

Αυτό φοβόμαστε ότι εκφράζει, εξάλλου, και η απουσία, ακόμα και σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά την Πολιτιστική Πρωτεύουσα, ενός οργανισμού αρμόδιου για τη συντήρηση αλλά και την αξιοποίηση και τον περαιτέρω εμπλουτισμό εκείνης της παρακαταθήκης – για την οποία η Πολιτιστική Πρωτεύουσα εκχώρησε στον Δήμο και ένα σημαντικό χρηματικό ποσό».

Από όλα τα έργα που έχουν δημιουργηθεί, κατά τις τρεις εκδόσεις του φεστιβάλ Street Art Square, τονίζει ο κ. Σακέλλης, είναι γνωστό ότι πολλά έχουν χαθεί, εξαιτίας κατεδαφίσεων τοίχων και κτηρίων, κάτι προφανώς αναπόφευκτο και συγγνωστό. Άλλο, όμως, είναι αυτή η κατανοητή απώλεια, για την οποία και οι ίδιοι οι καλλιτέχνες είναι προετοιμασμένοι, και τελείως άλλο η αδράνεια και η αδιαφορία, που γίνεται αιτία να καταστραφούν έργα τα οποία μπορούσαν πολύ εύκολα, και χωρίς κανένα πραγματικό κόστος, να διατηρηθούν και να εξακολουθήσουν να στολίζουν το κέντρο της Πάφου.

« Τώρα που η απώλεια των δύο έργων είναι ανεπανόρθωτη, μας απασχολεί να λάβουμε όλοι ένα χρήσιμο μάθημα, από την καταστροφή, και τουλάχιστον να μην την επαναλάβουμε», καταλήγει. « Ευχή και έκκληση προς κάθε αρμόδιο φορέα, και προ πάντων προς τον Δήμο Πάφο, να αναλάβει τις ευθύνες του. Στο θέμα που ειδικότερα μας ενδιαφέρει τώρα, ως προς τα έργα γκραφίτι, σημειώνουμε ότι στην Πάφο υπάρχουν περί τα δέκα ακόμα τέτοια έργα, που όλα δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του φεστιβάλ Street Art Square. Ανάμεσά τους, είναι και το έργο με τίτλο Reform, ένα από τα μεγαλύτερα σε έκταση, από τους καλλιτέχνες Bane, Pest και Rusl. Το έργο αυτό βρίσκεται στην αρχή της οδού Νικοδήμου Μυλωνά, σε κτήριο το οποίο τελεί επίσης υπό συντήρηση. Προς το παρόν, η συντήρηση δεν επηρεάζει το έργο και φαίνεται ότι εξελίσσεται ομαλά χωρίς να το απειλεί, γεγονός που αποδεικνύει ότι, αν μη τι άλλο, υπάρχει τρόπος να γίνουν και οι αναγκαίες συντηρήσεις των κτηρίων αλλά να διασωθούν και τα έργα που στολίζουν τις προσόψεις τους και για τη δημιουργία των οποίων (ας το επαναλάβουμε) είχε συναινέσει, μαζί με τους ιδιοκτήτες, ο ίδιος ο Δήμος Πάφου. Ας το έχουμε υπόψη αυτό, εφόσον αναπόφευκτα θα γίνουν και άλλες συντηρήσεις, και δεν θα θέλαμε να γίνουμε μάρτυρες άλλων τέτοιων καταστροφών. Ελπίζουμε, εξάλλου, ότι και ο Δήμος Πάφου θα συμφωνεί ότι τα έργα έχουν αναβαθμίσει αισθητικά το κέντρο της πόλης, ενώ θα έχει λάβει και το μήνυμα από τον κόσμο, οι αντιδράσεις του οποίου, για την πρόσφατη καταστροφή, δηλώνουν, ακριβώς, πόσο εκτιμούσε την παρουσία των έργων στον χώρο της καθημερινής του διακίνησης και στο ευρύτερο πλαίσιο του δημόσιου βίου».