Πάφος: Η Ιστορία 2300 χρόνων κωδικοποιείται και αναδεικνύεται επιστημονικά
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ
05 Νοεμβρίου 2017Η πολιτιστική πρωτοπορία της Πάφου διαμέσου των αιώνων, η ανάδειξη μερικών από τα σημαντικότερα πνεύματα των γραμμάτων και των τεχνών στην περιοχή αυτή του νησιού και η επιστημονική έρευνα και καταγραφή γύρω από τις πλέον επιφανείς προσωπικότητες της Πάφου στους τομείς των τεχνών, των γραμμάτων, της πολιτικής και της κοινωνικής δράσης, αποτελούν το αντικείμενο ενός φιλόδοξου προγράμματος που αρχίζει άμεσα να υλοποιείται στην Πάφο και το οποίο θα οδηγήσει στη σύσταση και λειτουργία του Ιστορικού Αρχείου Πάφου.
Πρωτοπόροι της καινοφανούς αυτής δράσης στην Κύπρο, ο Δήμος Πάφου και το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, που υπέγραψαν την περασμένη εβδομάδα Πρωτόκολλο Συνεργασίας για τον σκοπό αυτό. Μέγας στόχος, η προώθηση της έρευνας γύρω από την Ιστορία και τον Πολιτισμό της Πάφου, καθώς και η ανάδειξη επιφανών προσωπικοτήτων της πόλης στο πέρασμα των χρόνων. Το πρωτόκολλο υπέγραψαν ο Δήμαρχος Πάφου, Φαίδωνας Φαίδωνος και ο πρόεδρος του Συμβουλίου του Πανεπιστημίου, Μιχαλάκης Λεπτός, κατά τη διάρκεια τελετής που πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Μέγαρο.
Βάσει των προνοιών του πρωτοκόλλου συνεργασίας, τα Μεταπτυχιακά Προγράμματα Ιστορίας του Νεάπολις, αναλαμβάνουν να υλοποιήσουν ερευνητικό πρόγραμμα υπό τον τίτλο: « Επιφανείς Προσωπικότητες της Πάφου, 19ος και 20ος αιώνας», υπό την ευθύνη και καθοδήγηση του καθηγητή Γιώργου Γεωργή.
Το πρόγραμμα έχει στόχο τη συγκέντρωση υλικού για τη ζωή και τη δράση επιφανών ανθρώπων των γραμμάτων, των τεχνών, της Εκκλησίας, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης και της πολιτικής, που γεννήθηκαν ή έδρασαν στην Πάφο, συμπεριλαμβανομένων και τουρκοκύπριων.
Η πρώτη φάση της έρευνας θα διαρκέσει έξι περίπου μήνες και θα περιλαμβάνει τη συγκέντρωση και κατάταξη του υλικού. Για τη συγγραφή και ετοιμασία των μονογραφιών, το Νεάπολις θα συνεργασθεί με το Κέντρο Ιστορικών Μελετών και Ερευνών Πάφου.
Ο κατάλογος των προς συμπερίληψη στο έργο προσωπικοτήτων περιλαμβάνει 12 Μητροπολίτες Πάφου, επτά Δημάρχους, 63 άλλες προσωπικότητες του πολιτισμού και της πολιτικής, καθώς και 15 συνολικά τουρκοκύπριους.
Μιλώντας μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου στο PafosNet ο Δήμαρχος Πάφου, Φαίδωνας Φαίδωνος, τόνισε ότι το έργο θα αποτελέσει μια καταγραφή της ιστορικής πορείας της πόλης από το 300 π. Χ. μέχρι τις μέρες μας και με την ολοκλήρωση του θα αποτελέσει τη βάση πάνω στην οποία θα δημιουργηθεί το Ιστορικό Αρχείο Πάφου, που θα στεγασθεί στον παλιό Αστυνομικό Σταθμό στο κέντρο της πόλης.
Από την πλευρά του ο κ. Λεπτός τόνισε ότι πρόκειται για ένα πολύ φιλόδοξο έργο, το οποίο το Νεάπολις θα στηρίξει με όλες του τις δυνάμεις σε όλη τη διαδρομή μέχρι την ολοκλήρωση του.
Μιλώντας στο PafosNet ο καθηγητής Γιώργος Γεωργής, που θα συντονίζει και επιβλέπει τον μεγαλεπίβολο στόχο, επεσήμανε ότι η Πάφος αποτελούσε ουσιαστικά από την Αγγλοκρατία την πολιτιστική πρωτεύουσα της νήσου.
«Ήταν τόσο μακριά και ταυτοχρόνως τόσο κοντά», λέει χαρακτηριστικά. «Όταν στη Λευκωσία βγαίνουν τα «Κυρπριακά Γράμματα», που θεωρούνται ένα σπουδαίο σύγγραμμα, την ίδια εποχή εδώ βγαίνει το περιοδικό «Η Πάφος», ένα πολιτιστικό αντίβαρο θα μπορούσαμε να πούμε έναντι της Λευκωσίας.
Η Πάφος είχε αναδείξει κορυφαίες πνευματικές προσωπικότητες. Όχι μόνο αυτές που αναγνωρίζονται παγκυπρίως σήμερα, όπως τον Γαλατόπουλο, τον Λοίζο Φιλίππου ή τους Νεόφυτο και Νικόλαο Νικολαίδη, αλλά και τον Ανδρέα Ιωάννου, ένα επιφανή πάφιο ο οποίος διετέλεσε Νομάρχης στην Ελλάδα και από όπου πέρασε άφησε φοβερό έργο: Πρωτοστάτησε στη μεταφορά των οστών του Κάλβου στην Ελλάδα, δημιούργησε την Πινακοθήκη Ρόδου, έγινε διευθυντής της Εθνικής Πινακοθήκης της Ελλάδος και άλλα.
Τέτοιας εμβέλειας προσωπικότητες, η Πάφος ανέδειξε πολλές. Και όλες, θα τις αναδείξουμε μέσα από αυτό το πρόγραμμα».
Στόχος της έρευνας που αναλαμβάνουν Δήμος Πάφου και Πανεπιστήμιο Νεάπολις, τονίζει ο κ. Γεωργής, είναι η ανάδειξη της Πάφου ως κέντρου Ιστορίας και Πολιτισμού στον τόπο μας.
Το Μνημόνιο Συνεργασίας των δύο φορέων δεν είναι και το μόνο που έχει υπογραφεί στα πλαίσια της ανάδειξης της μακραίωνης ιστορίας της Πάφου και των επιφανών ανθρώπων της, εξηγεί ο επικεφαλής του Προγράμματος Ιστορίας του Νεάπολις.
Έχει ήδη υπογραφεί ένα πρωτόκολλο συνεργασίας με το Πετρίδειο Ίδρυμα, τονίζει, με στόχο τη χρηματοδότησης ενός ερευνητικού προγράμματος για τις εφημερίδες και τα περιοδικά της Πάφου.
« Ήδη έχει επιτελεστεί πολύ εργασία στην κατεύθυνση αυτή και σύντομα θα μπορέσουμε να περάσουμε και σε άλλα προγράμματα με το Πετρίδειο. Θα γίνει αρχικά μια έκδοση για όλα αυτά τα έντυπα και θα υπάρχει και η δυνατότητα ψηφιακής πρόσβασης σε αυτά. Ήταν σπουδαία έντυπα, όπως το περιοδικό «Η Πάφος», με συνεργάτες διαπρεπείς Έλληνες λόγιους, η εφημερίδα «Αγών», που όταν καταδικάστηκε από τους άγγλους, συνέχισε ως «Αιών», για να μην υπόκειται στην καταδικαστική απόφαση. Ήταν ακόμη η εφημερίδα που εξέδωσε ο Χριστόδουλος Γαλατόπουλος και πολλά άλλα.».
Ο κ. Γεωργής επισημαίνει ότι η προσπάθεια έχει επί της ουσίας αρχίσει σε συνεργασία με τη Βιβλιοθήκη, όπου πέραν των πέντε χιλιάδων λυμάτων έχουν ψηφιοποιηθεί, από έντυπα που χρονολογούνται από το 1878 με αντικείμενο την ιστορία της Πάφου.
Από την κοινή αυτή ερευνητική δράση Δήμου Πάφου και Πανεπιστημίου Νεάπολις, τονίζει ο καθηγητής Γεωργής, θα γνωστοποιηθούν στο ευρύ κοινό πολύ σημαντικά στοιχεία προσφοράς της πόλης στην Κύπρο και τον πολιτισμό της. Φέρνει δε ως παράδειγμα την καθιέρωση του μαθήματος της γυμναστικής στην εκπαίδευση:
«Ξεκίνησε από την Πάφο και ήταν μια πρωτοβουλία ενός σπουδαίου δασκάλου και γυμναστή, του Τηλέμαχου Καλλονά. Ήταν ο πρώτος που δίδαξε το μάθημα της γυμναστικής στα σχολεία και από την Πάφο διαδόθηκε σε όλα τα σχολεία της Κύπρου».
Θα καταδείξει επίσης η έρευνα αυτή την πρωτοπορία της Πάφου στο συνεργατικό κίνημα, υποστηρίζει. Όλοι μιλούν για το Λευκόνοικο ως κοιτίδα του Συνεργατισμού στην Κύπρο, επισημαίνει, αλλά η πραγματικότητα είναι ότι κοιτίδα υπήρξε η Πάφος.
«Ιδρύθηκαν τέσσερις Πιστωτικές Εταιρείες στην Πάφο πριν το Λευκόνοικο», αναφέρει. «Απλώς, έκλεισαν γρήγορα αυτές, λόγω και της απόστασης από τα άλλα αστικά κέντρα. Υποστηρίχθηκαν μάλιστα θερμά από τον τότε Άγγλο Διοικητή της επαρχίας, ο οποίος επέτρεψε και την έκδοση ενός ενημερωτικού δελτιαρίου στην αγγλική, που καλούσε τον κόσμο της Πάφου να αγκαλιάσει τη συνεργατική προσπάθεια, ώστε να απαλλαγεί από τους τοκογλύφους. Δυστυχώς όμως τα τέσσερα αυτά ιδρύματα έκλεισαν σχετικά νωρίς, εν αντιθέσει με το Λευκόνοικο το οποίο ακολούθησε μεν την Πάφο, είχε όμως την τύχη να διατηρηθεί».
Το Μνημόνιο Συνεργασίας Δήμου Πάφου και Πανεπιστημίου Νεάπολις, θα αποτελέσει μια αφετηρία για την πνευματική και πολιτιστική ανάταση της Πάφου, εκτιμά ο κ. Γεωργής.
Ήταν μια παράμετρος της μακραίωνης ιστορίας αυτής της πόλης οι διαπρεπείς ανά την Κύπρο και το πανελλήνιο άνθρωποι της, που δεν αγγίξαμε ποτέ, επισημαίνει.
«Θα φέρω ως παράδειγμα το τουρκοκυπριακό στοιχείο της Πάφου», τονίζει. « Άπαντες γνωρίζουν σήμερα τον Ιχσάν Αλί, αυτή την κορυφαία προσωπικότητα της πολιτικής, της ιατρικής και της κοινωνικής ζωής της πόλης.
Ποιος όμως θυμάται σήμερα τους τουρκοκύπριους βουλευτές Πάφου, που εξελέγησαν στις εκλογές του 1959; Αυτές τις πτυχές της «ξεχασμένης» σήμερα ιστορίας της πόλης, θα αναδείξει η έρευνα που αρχίζει πλέον».
Το πρόγραμμα έρευνας καλύπτει ουσιαστικά την Πάφο από το 1878, δηλαδή από την αγγλοκρατία και φτάνει μέχρι τα πρώτα χρόνια της Κυπριακής Δημοκρατίας, τονίζει ο κ. Γεωργής, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η έκδοση για τους επιφανείς πάφιους θα είναι κτήμα των πολιτών μέχρι το τέλος του 2018.
Το μεγάλο στοίχημα της Πάφου στον τομέα του πολιτισμού, επισημαίνει ο καθηγητής Ιστορίας στο Νεάπολις, είναι το τι θα γίνει το 2018, με την ολοκλήρωση της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας.
Υπάρχει μια αξιόλογη πλέον κτιριακή και άλλη υποδομή, τονίζει, η οποία πρέπει να δούμε τι θα γίνει με το νέο χρόνο.
«Ήδη, η χρησιμοποίηση του υφιστάμενου κεντρικού αστυνομικού σταθμού στην πλατεία Κέννεντυ, που εξήγγειλε ο Δήμαρχος Πάφου ότι θα χρησιμοποιηθεί ως Ιστορικό Αρχείο Πάφου στα πλαίσια της έρευνας που αναλαμβάνουμε, είναι μια πολύ σημαντική εξέλιξη που πάει πέραν από το 2017 και τον θεσμό της Πρωτεύουσας.
Τα θέμα είναι η Πάφος να καταφέρει να παραμείνει και από το 2018 μια πολιτιστική πρωτεύουσα, αξιοποιώντας τα όσα εμφύτευσε ο θεσμός αυτός και τη ροπή που δημιούργησε προς το πολιτιστικό γίγνεσθαι».
Δήμος και Πανεπιστήμιο της Πάφου, έχουν ήδη ετοιμάσει ένα πρώτο έγγραφο με τις προσωπικότητες οι οποίες θα αποτελέσουν το αντικείμενο μελέτης του υπό σύσταση φορέα.
Σε αυτό, περιλαμβάνονται 12 συνολικά Μητροπολίτες Πάφου:
Πάφου Σωφρόνιος 1790-1805
Χρύσανθος 1805-1821
Πανάρετος Β’ 1821-1827
Χαρίτων 1827-1854
Λαυρέντιος 1855-1869
Νεόφυτος Χριστοδουλίδης 1869-1888
Επιφάνιος 1890-1899
Ιάκωβος Αντζουλάτος 1910-1929
Λεόντιος 1930-1947
Κλεόπας 1948-1951
Φώτιος Κουμίδης 1951-1959
Γεννάδιος 1959-1972
Περιλαβάνονται επίσης επτά Δήμαρχοι Πάφου:
Μιχαήλ Χριστοδουλίδης 1880-1887
Σολομών Μαρκίδης 1891-1892
Νεόφυτος Νικολαίδης 1907-1920
Νικόλαος Νικολαίδης 1920-1943
Χριστόδουλος Γαλατόπουλος 1943-1953
Ιάκωβος Ιακωβίδης 1953-1964
Ιωάννης Αγρότης 1964-1986
Άλλες προσωπικότητες:
Ανδρέας Αζίνας
Διογένης Γεωργιάδης, ιατρός
Διομήδης Γεωργιάδης, λόγιος-νομικός
Κλεάνθης Γεωργιάδης, εκπαιδευτικός
Νικόδημος Γεωργιάδης, λόγιος
Φώτιος Γεωργιάδης, νομικός
Όμηρος Δημητριάδης, ιατρός
Ελένη Δημητρίου, μουσικός
Γεώργιος Ευθυβούλου
Αντωνάκης Ευγενίου
Γεώργιος Ηλιάδης
Στάθης Ιακωβίδης
Κοκής Ιωαννίδης
Λεωνίδας Ιωαννίδης
Φαίδων Ιωαννίδης
Ανδρέας Ιωάννου
Μενέλαος Κακογιάννης
Χρύσανθος Κακογιάννης
Τηλέμαχος Καλλονάς
Σεβαστή Καραντζά
Μάγδα Κιτρομηλίδου
Κυριάκος Κούλλης
Σάββας Κουπάτος
Παύλος Κριναίος
Χρίστος Κυριακίδης
Επαμεινώνδας Κωμοδρόμος
Δημήτρια Κωνσταντίνου
Ερατοσθένης Λιασίδης
Μαρία Λοιζίδου
Πολυξένη Λοιζιά
Γεώργιος Λουκά
Σταυρούλα Λυσιώτη
Ευρής Μακρίδης
Ζαφείριος Μαλαματένιος
Ήβη Μαλιώτου
Κώστας Μαρκίδης
Σωτηράκης Μαρκίδης
Νίκος Μαυρονικόλας
Θεόδουλος Μωρέας
Ευάνθης Νικολαίδης
Ζήνων Νικολαίδης
Ηρόδοτος Νικολαίδης
Λάμπρος Νικολαίδης
Χαράλαμπος Νικολαίδης
Νίκη Παπαδοπούλου
Περσεφόνη Παπαδοπούλου
Παπαχαράλαμπος Οικονόμου
Πασχάλης Πασχαλίδης
Χαράλαμπος Πατσίδης
Παύλος Παυλίδης
Στέλιος Παυλίδης
Φίλων Παυλίδης
Χριστόδουλος Πάφιος
Χριστόδουλος Πετρίδης
Αγγελική Πιερίδου
Ισμήνη Σαούλ
Βασίλειος Σιβιτανίδης
Στέλιος Σιβιτανίδης
Αντώνης Σωτηριάδης
Ιωάννης Τσικνόπουλος
Λοίζος Φιλίππου
Φρίξος Χαραλάμπους
Σπύρος Χαρίτου
Δεκαπέντε τουρκοκύπριοι, τέλος, αποτελούν μέρος της Ιστορίας της Πάφου που θα ερευνηθεί στα πλαίσια αυτά:
Ihsan Ali
Seyti Orhan Ari
Ramatlan Cemil
Mehmet Dana
Mehmet Izzet
Mehmet Kamil
Kibrisli Mehmet Emil
Behcet Hasan Kirilcim
Eguv Musa Necmeddin
Kazim Halit
Aziz Ahmet Altay
Ahmet Said
Serket Suleyman
Χασίπ Καπασιακαλλής
