Πάφος: Ένας κάθετος κήπος στη Δημοτική Αγορά κερδίζει τις εντυπώσεις

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ανάμεσα στις πολλές και σαρωτικές αλλαγές που επέφερε η ολική ανάπλαση του εμπορικού και ιστορικού κέντρου της Πάφου, ένα μικρό και «ταπεινό» σε σύγκριση κλίμακας έργο, καταφέρνει χωρίς να το αναμένει κανείς να κερδίζει τις εντυπώσεις και να  «επικαλύπτει» αλλαγές και νέα έργα πολύ μεγαλύτερου μεγέθους και κόστους. Το συγκεκριμένο έργο μαγνητίζει τα βλέμματα και γίνεται αντικείμενο θαυμασμού των επισκεπτών της περιοχής και ειδικότερα της Δημοτικής Αγοράς. Πρόκειται για τον κάθετο κήπο που έχει δημιουργηθεί σε ένα σημείο της αγοράς όπου μέχρι πρότινος κυριαρχούσε το τσιμέντο και η άσφαλτος και που πλέον δημιουργεί μια αίσθηση «τροπική» στην καρδιά της Πάφου.

Ο κάθετος κήπος είναι μέρος του έργου ανάπλασης της Δημοτικής Αγοράς και του περιβάλλοντος χώρου. Στόχος του έργου, σύμφωνα με τους εμπνευστές του, είναι η αναζωογόνηση της περιοχής μέσω της δημιουργίας δημόσιων χώρων που να προσελκύουν δραστηριότητα. Ο συγκεκριμένος χώρος βρίσκεται στο τέλος της λεωφόρου Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, στην «καρδιά» των αλλαγών που έχουν συντελεστεί την τελευταία διετία στο ιστορικό και εμπορικό κέντρο της πόλης και σηματοδοτεί πλέον την «είσοδο» στη νέα εποχή για πλατειακούς δημόσιους χώρους, εμπορικά καταστήματα και κέντρα αναψυχής.

Μιλώντας στο PafosNet για τον ασυνήθιστο στον τόπο μας χώρο πρασίνου, ο αρχιτέκτονας του έργου, Ανδρέας Βάρδας, ο οποίος είχε την ιδέα και ανέλαβε τον σχεδιασμό του έργου, επισημαίνει ότι προηγουμένως η εμφάνιση του χώρου καθοριζόταν από τους δύο ψηλούς τοίχους που προσδιορίζουν τη γωνία, οι οποίοι βρίσκονταν όπως τονίζει σε κακή κατάσταση με φανερή φθορά στις επιφάνειες, μεγάλες διαφημιστικές πινακίδες και κουτιά υπηρεσιών που συνέβαλαν σε μια άσχημη εμφάνιση.

« Οι κάθετοι κήποι, δηλαδή η φύτευση πάνω στις κάθετες επιφάνειες των κτιρίων», εξηγεί ο κ. Βάρδας, « αποτελούν μία από τις πιο καινοτόμες και δημοφιλείς τάσεις στο χώρο της αρχιτεκτονικής και της τοπιοτέχνησης παγκοσμίως και μία από τις πλέον ενδεδειγμένες, καλαίσθητες και οικολογικές λύσεις για το αστικό τοπίο. Η εφαρμογή τους εδώ επιτυγχάνει να καλύψει τον μεγάλο όγκο των περιβαλλόντων κτιρίων, δημιουργώντας μια ζωντανή επιφάνεια. Τα φυτά ομορφαίνουν την πλατεία με χρώμα,  συγκρατούν σκόνη και ρύπους από τον αέρα, μειώνουν την ηχορύπανση εφόσον το φύλλωμα θα απορροφά τον θόρυβο, και χαμηλώνουν την θερμοκρασία του χώρου. Μακροχρόνια θα προστατεύουν τους τοίχους στους οποίους έχουν εφαρμοστεί».

Η επιλογή και ετοιμασία των φυτών έγινε από ειδικευμένο επαγγελματία σύμφωνα με τις τοπικές κλιματικές ιδιαιτερότητες της περιοχής, τόνισε ο αρχιτέκτονας του έργου. «Χρησιμοποιώντας είδη με διαφορετική υφή, σχήματα και χρώματα φύλλων, πετύχαμε ένα υπέροχο αποτέλεσμα. Τα φυτά τοποθετήθηκαν σε ειδικά πάνελ φύτευσης βδομάδες πριν την εφαρμογή τους ώστε τα φυτά να είναι ώριμα και ανθεκτικά. Εφαρμόστηκε αυτόματο σύστημα άρδευσης και υδρολίπανσης για να διαβεβαιώσει την αυτονομία και μακροβιότητα του κήπου. Ο κάθετος κήπος φτάνει τα εννέα μέτρα σε ύψος, ενώ αποτελείται από 2244 φυτά.

Η σκληρή και μονότονη επιφάνεια των τοίχων έχει μετατραπεί σε μία ζωτική πράσινη επιφάνεια, που εναλλάσσεται με τις εποχές του χρόνου, και δημιουργεί μια ξεχωριστή μικρή πλατεία, έτοιμη να φιλοξενήσει τους επισκέπτες και τους εργαζόμενους της περιοχής».

Ο βουλευτής των οικολόγων και τέως Επίτροπος Περιβάλλοντος, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, κάνει λόγο για μια τεχνική που τα τελευταία χρόνια έχει εισβάλει για τα καλά στην αρχιτεκτονική και διακοσμητική. Κάθε χρόνο η δημιουργία τέτοιων κήπων διεθνώς γίνεται πιο προσιτή αφού η βιομηχανία έχει στραφεί προς την παραγωγή προϊόντων που κάνουν την κατασκευή τέτοιων τοίχων πολύ εύκολη, επισημαίνει.

« Ένας πράσινος τοίχος δεν είναι τίποτα άλλο από τη δημιουργία ενός μικρού κήπου σε εσωτερικό ή εξωτερικό τοίχο γι αυτό είναι επίσης γνωστοί και σαν «Κάθετοι Κήποι», τονίζει ο κ. Θεοπέμπτου. « Green wall, vertical wall, ή living wall είναι τα ονόματα που χρησιμοποιούνται στα αγγλικά. Πολλές εταιρείες θεωρούν ότι ένας πράσινος ζωντανός τοίχος προσθέτει στην εταιρική τους εικόνα.

Η μεγάλη επιτυχία τους βασίζεται και σε εσωτερικούς χώρους, βελτιώνουν την ποιότητα του αέρα, μειώνουν τη θερμοκρασία το καλοκαίρι και αυξάνουν την παραγωγικότητα. Η εφαρμογή τους σε εξωτερικούς χώρους βελτιώνει το μικροκλίμα, απορροφά νερό της βροχής, προστατεύει την τοιχοποιεία από τον κρύο αέρα και έτσι μειώνεται η κατανάλωση ενέργειας και όπως όλα τα φυτά και δέντρα μειώνουν το θόρυβο.

Και φυσικά όπως όλα τα φυτά, μέσω της φωτοσύνθεσης αφαιρούν από την ατμόσφαιρα τους ρύπους που επηρεάζουν το κλίμα και ελευθερώνουν οξυγόνο.

Ο πιο απλός πράσινος τοίχος μπορεί να κατασκευαστεί με αναρριχητικά φυτά που είναι εύκολα στη συντήρηση. Η επιλογή των φυτών πρέπει φυσικά να γίνεται ανάλογα με το χώρο και τον προσανατολισμό του χώρου, φυτά όπως τη Βουκεμβίλια και τον Κισσό αποτελούν καλές επιλογές.

Για αποφυγή της υγρασίας θα πρέπει να κρατηθεί μια απόσταση από τον τοίχο, γι αυτό εφαρμόζεται συνήθως ένα πλέγμα πάνω στο οποίο θα αναρριχηθεί το φυτό κρατώντας το έτσι ορισμένα εκατοστά μακριά από την τοιχοποιεία».

Τέτοια πλέγματα υπάρχουν έτοιμα σε αγορές του εξωτερικού αλλά δεν είναι δύσκολο να γίνει μια απλή κατασκευή από υλικά που υπάρχουν ήδη στην Κυπριακή αγορά, αναφέρει επίσης.

Η ζήτηση τέτοιων πλεγμάτων για φύτευση είναι τόση πολλή στο εξωτερικό που υπάρχουν εταιρείες που τα πωλούν ήδη φυτεμένα και απλά το εφαρμόζουν στον τοίχο ή ακόμη και σε περίφραξη. Η ζήτηση έχει προχωρήσει τόσο πολύ που προσφέρονται προς πώληση έτοιμα φυτεμένα πλέγματα για κατασκευή φράκτη.

Η άλλη πιο δύσκολη μέθοδος δημιουργίας κάθετου κήπου αλλά και η πιο εντυπωσιακή, είναι με τη φύτευση λουλουδιών σε ειδικά κατασκευασμένο υπόβαθρο. Αυτό το υπόβαθρο μπορεί να είναι έτοιμα γλαστράκια ή ακόμη ειδικά κατασκευασμένο για το σκοπό αυτό υλικό.

« Εδώ και πάλι πρέπει να γίνει σωστή επιλογή υλικών ιδιαίτερα αφού η καλλιέργεια θα γίνεται υδροπονικά», αναφέρει. « Αυτό σημαίνει ότι λόγω του ότι το χώμα είναι λίγο, οι ωφέλιμες για το φυτό θρεπτικές ουσίες προστίθενται μέσα στο νερό. Γι αυτό το λόγο τα συστήματα αυτά αν και εντυπωσιακά χρειάζονται εξειδικευμένο τεχνικό προσωπικό για την εφαρμογή του αλλά και την επιλογή των υλικών και των φυτών.

Τα πλεονεκτήματα των πράσινων τοίχων είναι πάρα πολλά γι αυτό η χρήση τους έχει εξαπλωθεί πολύ στο εξωτερικό, αλλά ακόμη ένα σημαντικό στοιχείο είναι ότι αυτή είναι μια καλή ευκαιρία για νέες πραγματικά πράσινες επιχειρηματικές δραστηριότητες».

Η τάση των κάθετων κήπων στην Πάφο εμφανίσθηκε και στους χώρους του Πανεπιστημίου Νεάπολις, όπου καθηγητές και φοιτητές δημιούργησαν ένα παρόμοιο έργο στα πλαίσια του προγράμματος αρχιτεκτονικής τοπίου. 

Πρόκειται για ένα κάθετο πράσινο τοίχο, που κατασκευάστηκε στην καφετέρια του πανεπιστημίου, με τη συνδρομή καθηγητών και φοιτητών του αρμόδιου τμήματος του Νεάπολις.

Στην παρουσίαση του έργου, παρέστη και η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Ιωάννα Παναγιώτου, που ενημερώθηκε για το ασυνήθιστο αυτό περιβαλλοντικό κατασκεύασμα από την επικεφαλής του Τμήματος Αρχιτεκτονικής Τοπίου του Νεάπολις, Τζούλια Τζώρτζη και τους φοιτητές του μεταπτυχιακού Αρχιτεκτονικής Τοπίου και την ομάδα που εργάστηκε για την ολοκλήρωση αυτού του έργου.