Κάτω Πάφος: Αρχαιολογικές αποστολές από όλο τον κόσμο ανασκάπτουν ακατάπαυστα

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η πρόσφατη οικονομική εισφορά του Δήμου Πάφου προς την αρχαιολογική πανεπιστημιακή αποστολή της Avignon Γαλλίας, που για χρόνια ανασκάπτει τους θησαυρούς της Κάτω Πάφου και ειδικότερα τον Λόφο του Φάμπρικα, επαναφέρει στο προσκήνιο ένα τμήμα του αρχαιολογικού πλούτου της πόλης που από πολλούς ειδικούς θεωρούνται ισάξιοι των αντίστοιχων της Πέτρας στην Ιορδανία.

Με απόφαση του το Δημοτικό Συμβούλιο Πάφου αποφάσισε όπως ο Δήμος Πάφου προχωρήσει στη σύναψη συμφωνίας μεταξύ του Δήμου Πάφου και του Πανεπιστημίου Avignon της Γαλλίας το οποίο θα εκπονήσει επιστημονική Μελέτη με τίτλο «Η Ακρόπολη της Νέας Πάφου: Αρχαιολογία και Ιστορία του λόφου του Φάμπρικα». Η συμφωνία θα ισχύει για περίοδο πέντε τουλάχιστον ετών και ο Δήμος Πάφου θα ενισχύει οικονομικά την αποστολή με 5000 ευρώ ετησίως.

Η πρώτη επιταγή του ποσού αυτού, δόθηκε πριν μερικές μέρες από τον Δήμαρχο Πάφου, Φαίδωνα Φαίδωνος, στην καθηγήτρια του Πανεπιστημίου Avignon Claire Balladier η οποία είναι η επικεφαλής της αποστολής του πανεπιστημίου στην Πάφο.

Η Αρχαιολογική Αποστολή του Πανεπιστημίου της Avignon, διενεργεί ανασκαφές στην Πάφο από το 2008. Στο διάστημα αυτό έφερε στο φως σπουδαία αρχαιολογικά ευρήματα τα οποία χρονολογούνται από τον 4ο αιώνα π.Χ., μέχρι την Βυζαντινή και Φράγκικη περίοδο. Ως πλέον σημαντικά θεωρούνται τα υπόγεια λατομεία της περιοχής τα οποία χρησιμοποιούνταν από τους Ελληνιστικούς Χρόνους έως τον 20ο αιώνα μ.Χ., μεγάλο οικιστικό συγκρότημα της Ρωμαϊκής περιόδου, καθώς και υπόγειο υδραγωγείο και ναός της ίδιας περιόδου.

Ο λόφος της Φάμπρικας, στο δρόμο που οδηγεί από το κέντρο της Πάφου προς το παραλιακό μέτωπο της πόλης, αποτελούσε επί αρχαιότητας την Ακρόπολη της Πάφου. Αυτό προκύπτει από τις συνεχιζόμενες για 12 χρόνια ανασκαφές στην περιοχή από γαλλική αρχαιολογική αποστολή, με επικεφαλής την δρ. Claire Balandier, Καθηγήτρια Αρχαιολογίας και Αρχαίας Ελληνικής Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Avignon Γαλλίας. 

Η δρ. Balandier χαρακτήρισε τα λατομεία που υπήρχαν κατά την αρχαιότητα στον συγκεκριμένο λόφο ως τα σημαντικότερα που έχουν ανακαλυφθεί, μετά από τα αντίστοιχα στην Πέτρα της Ιορδανίας και τη Σικελία. Πλέον, ολοένα και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται στην Πάφο ενημερωμένοι για την σπουδαία αρχαιολογική σημασία της συγκεκριμένης περιοχής, ενώ και από πλευράς επιστημονικής κοινότητας, ο λόφος της Φάμπρικας καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στις μελέτες και στις ανασκαφικές εξελίξεις.

Η ανασκαφική έρευνα απέδειξε ότι αίθουσα με ψηφιδωτό δάπεδο που ήρθε στο φως ανήκε σε ένα κτήριο της Ελληνιστικής περιόδου και ότι υδροδοτείτο από έναν πήλινο αγωγό που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το κτίριο αυτό φαίνεται ότι καταστράφηκε μερικώς από μεταγενέστερα έργα υδροδότησης, Ρωμαϊκής περιόδου, που περιελάμβαναν την κατασκευή αγωγού και δεξαμενών, διευκρίνισε. 

Η Claire Balandier ανέφερε ακόμη πως οι τελευταίες προ πανδημίας ανασκαφικές έρευνες, αρχές του 2020, επικεντρώθηκαν στη Ρωμαϊκή οικία, η οποία ανασκάπτεται από το 2010, και στη διάρκεια τους εντοπίστηκε ένας μεγάλος τετράγωνος χώρος, στο κέντρο του οποίου υπήρχε μικρή δεξαμενή. Κάτω από τα στοιχεία αυτά, η ανασκαφική έρευνα εντόπισε τη βάση του ελληνιστικού λατομείου. Επίσης, δύο ακόμη δωμάτια ήλθαν στο φως στη νότια πλευρά του χώρου, ενώ ερευνήθηκε και μια κλίμακα στη βορειο-ανατολική γωνία της εσωτερικής αυλής.

Την σπουδαιότητα του έργου των ξένων ανασκαφικών αποστολών στην πόλη, επεσήμανε και ο Δήμαρχος Πάφου. Ο Φαίδωνας Φαίδωνος τόνισε ότι στην Πάφο διεξάγει επίσης αρχαιολογικές ανασκαφές αποστολή του Πανεπιστημίου της Κρακοβίας – Πολωνίας  με επικεφαλής την Καθηγήτρια ελληνικής καταγωγής  Ευδοξία-Παπουτσή- Wladyka, που διεξάγει ανασκαφικό έργο στην Αρχαία Αγορά της Πάφου εδώ και πάρα πολλά χρόνια με σημαντικά ευρήματα και σημαντικότερο εύρημα αυτό της αρχαίας αγοράς, ενώ χαρακτήρισε ανεκτίμητη την προσφορά των πολωνικών αρχαιολογικών αποστολών που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1960, όταν  η ανασκαφική ομάδα του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας υπό τη Διεύθυνση του Καθηγητή Αντρέας Νταζέφσκι έφερε στο φως τα περίφημα ψηφιδωτά στις Οικίες του Θησέα και Αιώνα.
Σημαντικό ακόμη, τόνισε, είναι και το έργο της αυστραλιανής πανεπιστημιακής αποστολή του Πανεπιστημίου  του Σύδνεϋ με την ανακάλυψη του Ελληνιστικού Θεάτρου, του μεγαλύτερου θεάτρου της αρχαιότητας με 8.000 θέσεις. Οι ανασκαφές διεξάγονται  υπό τη διεύθυνση του δρος Craig Barker.
Όσον αφορά στην αρχαιολογική αποστολή του Πανεπιστημίου της Αβινιόν της Γαλλίας, ο Δήμαρχος Πάφου τόνισε ιδιαίτερα την παρουσία και το έργο της δρος Balandier που εδώ και 31 χρόνια επισκέπτεται την Πάφο και γνωρίζει, όπως τόνισε, άπταιστα τα ελληνικά, ενώ αποκάλυψε ότι η γαλλίδα επιστήμονες αρκετές φορές έρχεται με δικά της χρήματα ή με χρηματοδότηση από το γαλλικό κράτος για να συνδράμει το έργο της αποκάλυψης του αρχαίου πλούτου της Πάφου.

Τα τελευταία χρόνια και εν μέσω προβλημάτων και καθυστερήσεων λόγω της πανδημίας, τα μέλη του Πανεπιστημίου της Avignon ολοκλήρωσαν σωστικές ανασκαφές που διεξήχθησαν σε τρία σημεία της περιοχής και συγκεκριμένα στη νότια πλευρά του νέου κυκλικού κόμβου, όπου βρέθηκε ένα παχύ στρώμα οικοδομικού υλικού, στο χώρο όπου άρχισε η ανέγερση της γέφυρας που θα ενώνει το λόφο Φάμπρικα με τον αρχαιολογικό χώρο της Νέας Πάφου και στην κορυφή του λόφου Φάμπρικα, γύρω από το βοτσαλωτό ελληνιστικό ψηφιδωτό που κοσμούσε το δάπεδο μιας «αίθουσας συμποσίων», που ανασκάφηκε αρχικά το 1997 από το Τμήμα Αρχαιοτήτων.

Η ανασκαφή στο χώρο αυτό διεξήχθη λόγω της αρχικής απόφασης που υπήρχε για ανέγερση νέου προστατευτικού στεγάστρου. Η ανασκαφική έρευνα απέδειξε ότι η αίθουσα με το ψηφιδωτό δάπεδο ανήκε σε ένα κτήριο της Ελληνιστικής περιόδου και ότι υδροδοτείτο από έναν πήλινο αγωγό που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το κτίριο αυτό φαίνεται ότι καταστράφηκε μερικώς από μεταγενέστερα έργα υδροδότησης, Ρωμαϊκής περιόδου, που περιελάμβαναν την κατασκευή αγωγού και δεξαμενών.

Οι κυρίως ανασκαφικές έρευνες επικεντρώθηκαν στη Ρωμαϊκή οικία, η οποία ανασκάπτεται από το 2010, και εντοπίστηκε ένας μεγάλος τετράγωνος χώρος, στο κέντρο του οποίου υπήρχε μικρή δεξαμενή. Ο χώρος στα ανατολικά οριζόταν από στοά, όπως μαρτυρούν τα αρχιτεκτονικά κατάλοιπα που βρέθηκαν και τα οποία περιλαμβάνουν τμήματα κιόνων και κιονοκράνων. Κάτω από τα στοιχεία αυτά, η ανασκαφική έρευνα εντόπισε τη βάση του ελληνιστικού λατομείου. Επίσης, δύο ακόμη δωμάτια ήλθαν στο φως στη νότια πλευρά του χώρου, ενώ ερευνήθηκε και μια κλίμακα στη βορειο-ανατολική γωνία της εσωτερικής αυλής.
Μια προκαταρκτική μελέτη των κινητών ευρημάτων και της στρωματογραφίας της περιοχής χρονολογούν την πρώτη φάση του κτιρίου στις αρχές του 1ου αιώνα μ. Χ. (κατά την περίοδο του αυτοκράτορα Αυγούστου ή Τιβέριου). Λίγο μετά την ανέγερσή της, η οικία υπέστη μεγάλες ζημιές, πιθανόν ως αποτέλεσμα σεισμού.
Το κτίριο αυτό έχει πολλές ομοιότητες με τη λεγόμενη «Ελληνιστική Οικία» που ανέσκαψε η Πολωνική Αρχαιολογική Αποστολή του Πανεπιστημίου της Βαρσοβίας στην Κάτω Πάφο. Τα κτίρια αυτά είχαν οικοδομηθεί στα πλαίσια του προγράμματος ανοικοδόμησης της Νέας Πάφου, μετά από τον ισχυρό σεισμό που έπληξε την πόλη το 15 π.Χ. Οι εργασίες ανοικοδόμησης χορηγήθηκαν από τον Αυτοκράτορα Αύγουστο, και για το λόγο αυτό, η πόλη έλαβε τον τίτλο Σεβαστή. Γνωρίζουμε ότι κατά την περίοδο αυτή ο λόφος Φάμπρικα μετετράπη σε μια πολύ σημαντική συνοικία της πόλης, η οποία περιελάμβανε νέα κτίρια και βασικά έργα υποδομής, όπως εγκαταστάσεις υδροδότησης.

Η δρ Balandier χαρακτήρισε τα λατομεία που υπήρχαν κατά την αρχαιότητα στον συγκεκριμένο λόφο ως τα σημαντικότερα που έχουν ανακαλυφθεί, μετά από τα αντίστοιχα στην Πέτρα της Ιορδανίας και τη Σικελία. Πλέον, ολοένα και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται στην Πάφο ενημερωμένοι για τη σπουδαία αρχαιολογική σημασία της συγκεκριμένης περιοχής, ενώ και από πλευράς επιστημονικής κοινότητας, ο λόφος της Φάμπρικας καταλαμβάνει δεσπόζουσα θέση στις μελέτες και στις ανασκαφικές εξελίξεις.

Η ανασκαφική έρευνα απέδειξε, όπως ανακοίνωσε η επικεφαλής της αποστολής και στα μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Πάφου σε ειδική παρουσίασή της, ότι αίθουσα με ψηφιδωτό δάπεδο που ήρθε στο φως ανήκε σε ένα κτήριο της Ελληνιστικής Περιόδου και ότι υδροδοτείτο από έναν πήλινο αγωγό που διατηρείται σε πολύ καλή κατάσταση. Το κτήριο αυτό φαίνεται ότι καταστράφηκε μερικώς από μεταγενέστερα έργα υδροδότησης, της Ρωμαϊκής Περιόδου, που περιελάμβαναν την κατασκευή αγωγού και δεξαμενών, διευκρίνισε.