Πάφος: Αντί στις σχολικές αίθουσες, μαθήματα στα ...μουσεία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ένα πρωτοποριακό πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και του Τμήματος Αρχαιοτήτων στην επαρχία Πάφου, λαμβάνει χώρα όχι σε αίθουσες σχολείων, αλλά σε...μουσεία. Πρόκειται για την γνωριμία μαθητών δημοτικού με τα μουσεία της Πάφου, αφού μαθήματα σχετικά με την ιστορία του τόπου γίνονται εντός των μουσειακών χώρων, αντί στις σχολικές αίθουσες, δίνοντας με τον τρόπο αυτό την ευχέρια στα παιδιά να βιώσουν καλύτερα την ιστορία του τόπου και να έρθουν σε επαφή με το λαμπρό αρχαιολογικό και ιστορικό χθες του τόπου.

Το πρόγραμμα ξεκίνησε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου με θεματική ενότητα την κυρά της Λέμπας. Οι κάτοικοι της αρχαίας Πάφου, οι συνήθειες των ανθρώπων της αρχαιότητας στο νησί και το λαμπρό χθες της Πάφου, «ξαναζωντάνευσαν» εδώ και λίγα χρόνια για μερικές μέρες το χρόνο στις αίθουσες του Αρχαιολογικού Μουσείου Πάφου. Μαθητές δημοτικών σχολείων της Πάφου και γονείς, σε συνεργασία με τους συμβούλους Μουσειακής Αγωγής στο μουσείο της πόλης, μετείχαν σε ένα συναρπαστικό ταξίδι στο χρόνο, γνωρίζοντας πρόσωπα και πράγματα από το χθες της περιοχής.

Το πρόγραμμα έχει μεταφερθεί πλέον στο Αρχαιολογικό Μουσείο Κουκλιών και την κυρά της Λέμπας αντικατέστησε η θεά Αφροδίτη. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα του θεσμού της Μουσειακής Αγωγής του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού, με τίτλο «Στα χνάρια της θεάς Αφροδίτης», συγκρεκριμένα, απευθύνεται σε παιδιά Δ΄ και Ε΄ τάξεων των δημοτικών σχολείων της πόλης και επαρχίας Πάφου. Σχεδιάστηκε από τις εκπαιδευτικούς - συμβούλους μουσειακής αγωγής, Κάκια Ανδρονίκου και Χρυστάλλα Αντωνίου και προσφέρεται από το 2012, έχοντας μεγάλη απήχηση σε μαθητές, μαθήτριες και εκπαιδευτικούς.

Το πρόγραμμα έχει ως σκοπό τα παιδιά να έρθουν σε επαφή με τον κυριότερο τόπο λατρείας της Μεγάλης Θεάς της Κύπρου, το ιερό της στην Παλαίπαφο, να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της θεάς για την Κύπρο και να διαπιστώσουν τη συνεχή παρουσία της σε ποικίλες πτυχές της ζωής του νησιού μας, από την αρχαιότητα μέχρι και σήμερα.  Το εν λόγω πρόγραμμα συνάδει με τους εκπαιδευτικούς στόχους του θεσμού της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας Πάφος 2017, στη θεματική ενότητα «Μύθος και Θρησκεία».

Μιλώντας στο PafosNet οι δύο εκπαιδευτικοί, υπεύθυνες του πρωτοποριακού αυτού προγράμματος, επεσήμαναν ότι το καινοτόμο στοιχείο του συγκεκριμένου εκπαιδευτικού προγράμματος είναι ότι αξιοποιείται εκπαιδευτικά πέρα από το μουσείο, ο υπαίθριος αρχαιολογικός χώρος.

« Στόχοι του εκπαιδευτικού προγράμματος», τόνισαν, « είναι τα παιδιά να εξοικειωθούν με τον αρχαιολογικό και μουσειακό χώρο και να αποκτήσουν θετικές στάσεις απέναντι στην πολιτιστική μας κληρονομιά, να έρθουν σε άμεση επαφή με εκθέματα του μουσείου, που σχετίζονται με τη λατρεία της Αφροδίτης, να τα εκτιμήσουν αισθητικά και να αναπτύξουν έναν εσωτερικό διάλογο με αυτά, να καλλιεργήσουν την παρατηρητικότητα, τη μνήμη και τη φαντασία τους, μέσα από ευχάριστες και δημιουργικές δραστηριότητες, να διακρίνουν τη διαφορά μεταξύ ιστορίας και  μυθολογίας, να γνωρίσουν μύθους και παραδόσεις για τη θεά και να τους συνδέσουν με λατρευτικούς χώρους και τοποθεσίες της Κύπρου, να συνειδητοποιήσουν τη σημασία της Αφροδίτης για την  Κύπρο και την αδιάκοπη παρουσία της σε ποικίλες εκφάνσεις της ζωής του νησιού, να διευρύνουν την προσωπικότητά τους μέσα από την εξερεύνηση, την ανακάλυψη και την ενεργοποίηση των δημιουργικών και εκφραστικών ικανοτήτων τους και να έρθουν σε επαφή με έργα τέχνης που έχουν θέμα τους την Αφροδίτη, από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα».

Τα παιδιά που μετέχουν στο πρόγραμμα τα χρόνια αυτά της εφαρμογής του, δείχνουν να απολαμβάνουν την όλη μαθησιακή διαδικασία η οποία συνδυάζει το μάθημα με το παιγνίδι, ενώ περιεργάζονται με εμφανή εντυπωσιασμό τα ομοιώματα των σημαντικών ευρημάτων που φιλοξενούν τα μουσεία της Πάφου, επισημαίνουν οι δύο σύμβουλοι μουσειακής αγωγής. Τα παιδιά που μετέχουν στο πρωτοποριακό πρόγραμμα, χωρίζονται σε τμήματα, έχοντας την ευκαιρία να ακούνε, να βλέπουν, αλλά και να μετέχουν σε μια διαδραστική διαδικασία ασυνήθιστη για τα «συμβατικά» εντός σχολικών αιθουσών μαθήματα.

Οι υπεύθυνες του προγράμματος εξηγούν ότι η μουσειακή εμπειρία είναι μια κατεξοχήν εκπαιδευτική εμπειρία που απευθύνεται σε κάθε άνθρωπο, ανεξαρτήτως ηλικίας, μόρφωσης και κοινωνικοοικονομικού υπόβαθρου.

«Η επαφή με το μουσείο συμβάλλει στην αξιοποίηση και εμπλοκή της πολιτιστικής κληρονομιάς  στην  εκπαιδευτική διαδικασία», τονίζουν οι κυρίες Αντωνίου και Ανδρονίκου, « φέρνει τον επισκέπτη σε επαφή με πρωτότυπο υλικό και αποτελεί χώρο απόκτησης γνώσεων, δεξιοτήτων, στάσεων, και αξιών.

Ανάμεσα στους στόχους της μουσειακής αγωγής ως μη τυπικής μορφής εκπαίδευσης, είναι η ανάπτυξη κριτικής σκέψης, δημιουργικότητας και φαντασίας, η καλλιέργεια ευαισθησίας απέναντι στην τέχνη, τον πολιτισμό και το περιβάλλον, η προαγωγή πρωτοβουλίας και αυτοπεποίθησης και η ανάπτυξη κινητικών και αισθητικών ικανοτήτων. Συμβάλλει στην ανίχνευση και ενίσχυση των πολλαπλών τύπων νοημοσύνης και των ποικίλων μαθησιακών στυλ. Βασίζεται στη βιωματική και ελεύθερης επιλογής μάθηση (free-choice learning) μέσα από την κοινωνικοποίηση, την εξερεύνηση και το παιχνίδι».

Εμπνευστής των εκπαιδευτικών προγραμμάτων Μουσειακής Αγωγής στην Κύπρο υπήρξε η αρχαιολόγος και εκπρόσωπος της Κυπριακής Ομοσπονδίας Φίλων Μουσείων, Άννα Μαραγκού. Μέσα από συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού και του Τμήματος Αρχαιοτήτων, τα εκπαιδευτικά προγράμματα Μουσειακής Αγωγής θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά στην Κύπρο τη σχολική χρονιά 1996-1997. Συγκεκριμένα, τα Εκπαιδευτικά Προγράμματα Μουσειακής Αγωγής ξεκίνησαν στην Κύπρο το Σεπτέμβρη του 1996 στο Επαρχιακό Αρχαιολογικό Μουσείο Πάφου και επεκτάθηκαν σε όλες τις επαρχίες της ελεύθερης Κύπρου σε κρατικά, δημοτικά και ιδιωτικά μουσεία. 

Κάθε χρόνο στο συγκεκριμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα συμμετέχουν περίπου 1000 μαθητές και 80 εκπαιδευτικοί από σχολεία της πόλης και επαρχίας Πάφου. Η επιτυχία του προγράμματος διαφαίνεται τόσο μέσα από τη θετική γραπτή και προφορική ανατροφοδότηση των συμμετεχόντων όσο και από τις εργασίες των παιδιών που γίνονται στο σχολείο, ως προέκταση της μουσειακής δράσης.                                          

Η «έξοδος» του σχολείου στους χώρους πολιτισμού, δεν περιορίζεται όμως στην Πάφο μόνο στους μουσειακούς χώρους. Αντίστοιχη πρωτοβουλία αναλήφθηκε τα προηγούμενα χρόνια από το Υπουργείο, το Γραφείο Πάφου του Υπουργείου Παιδείας και διάφορους άλλους εκπαιδευτικούς φορείς και όσον αφορά στην Δημοτική Πινακοθήκη Πάφου.

Μαθητές δημοτικών σχολείων της επαρχίας μετέβαιναν στο κτίριο της Πινακοθήκης, επί της κεντρικής οδού Γλάδστωνος, όπου είχαν την ευκαιρία να κάνουν ένα μάθημα-ταξίδι στον κόσμο των τεχνών, με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών τους και των αρμοδίων λειτουργών της Δημοτικής Πινακοθήκης Πάφου.