Ορισμός μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLS) Κύπρου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Του Αντώνη  Χατζηχριστοδούλου

Με βάση την  έρευνα μας, ο  νέος ορισμός των  NPLS  που επιβλήθηκε ξαφνικά στην Κύπρο ακριβώς μετά τα τραγικά γεγονότα του Μαρτίου 2013 είναι από τους αυστηρότερους που ισχύουν στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σαν αποτέλεσμα μεγάλο μέρος του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων των Κυπριακών εμπορικών Τραπεζών και του Συνεργατισμού χαρακτηρίζεται ως NPLS, ενώ σε αρκετές χώρες της ΕΕ  τέτοιες  Τραπεζικές  χορηγήσεις με τα ιδία χαρακτηριστικά  δεν θεωρούνται ως  μη εξυπηρετούμενες ( NPLS).

Η δυσμενής αυτή διάκριση σε βάρος της Κύπρου  έχει, κατά τους τελευταίους 12 μήνες, εξογκώσει απότομα  και αδικαιολόγητα τα NPLS   των Κυπριακών Τραπεζών/Συνεργατισμού σε μια περίοδο οξείας  χρηματοοικονομικής κρίσης που σε μεγάλο βαθμό οφείλεται στην  περσινή απόφαση της Τρόικα και  του Eurogroup  για  Bail-in. Σαν αποτέλεσμα στα άλλα γνωστά  σοβαρά προβλήματα  των Κυπριακών τραπεζικών ιδρυμάτων   έχει προστεθεί και  ο δυσμενής ορισμός των NPLS  που τα καθιστά τελείως ανίκανα  να χρηματοδοτήσουν την από πολλού αναμενόμενη ανάπτυξη της Κυπριακής οικονομίας.

Η σύντομη και δραστική μείωση των NPLS στην Κύπρο κρίνεται περισσότερη από επιβεβλημένη στόχος αυτός μπορεί να επιτευχτεί  κυρίως μεσω  διάφορων μέτρων και ενεργειών που πρέπει να αποσκοπούν στην  τελική εξόφληση τους, αργά η γρήγορα (μελετημένες αναδιαρθρώσεις δανείων ανάλογα με τις πραγματικές δυνατότητες των επηρεαζόμενων δανειοληπτών ,μειώσεις δανειστικών επιτοκίων, αυστηρή στάση εναντίον των δανειοληπτών που δεν αποπληρώνουν τα δάνεια τους παρά το ότι είναι σε θέση να πράξουν τούτο κτλ). Η  εν λόγω ποθητή  μείωση των NPLS  είναι δυνατό όμως να προκύψει και με την χωρίς άλλη καθυστέρηση αλλαγή (προσωρινά για τα επόμενα 2 κρίσιμα χρόνια της οικονομίας της Κύπρου) του ορισμού των NPLS στην Κύπρο προς το ηπιότερο, όπως ισχύει σε άλλες Μνημονιακές και μη  χώρες  της ΕΕ, με την ανοχή της Τρόικας και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (βλέπετε πιο κάτω ).

2.Συγκριση  υφιστάμενου ορισμού  NPLS  της Κύπρου με τον αντίστοιχο σε  διάφορες άλλες  χώρες της ΕΕ.

    (α)  Οι Κυπριακές Τράπεζες/Συνεργατισμός  βρίσκονται  σήμερα στην ίδια μοίρα όσον αφορά το βασικό  κριτήριο NPLS: δάνεια με καθυστερήσεις   πέραν των 3 μηνών χαρακτηρίζονται ως NPLS (ανεξαρτήτως εξασφαλίσεων), με εξαίρεση τον χειρισμό των στεγαστικών δανείων στην Ελλάδα όπου αυτά καθίστανται  μη εξυπηρετούμενα όταν έχουν καθυστερήσεις πέραν των 6 μηνών (αντί  πέραν των 3 μηνών που ισχύει για την Κύπρο και τις λοιπές χώρες της ΕΕ.) Δυσμενής διάκριση σε βάρος της Κύπρου αρ.1.

   (β) Πέραν του  πιο πάνω βασικού κριτηρίου , ισχύουν στην ΕΕ  ορισμένοι συμπληρωματικοί κανονισμοί  για  χαρακτηρισμό ενός δανείου  ως NPL. Ενώ οι συμπληρωματικοί αυτοί κανονισμοί (που μας τους υπέβαλε  η Τρόικα από τα μέσα του 2013 ακριβώς με το bail-in/Mνημόνιο)   εφαρμόζονται αναγκαστικά   και κατά γράμμα  στην Κύπρο ,σε άλλες της ΕΕ εφαρμόζονται  εθελοντικά .Πιο κάτω παραθέτουμε τις πιο κτυπητές περιπτώσεις τέτοιων χαλαρώσεων :

 (1)Ρυθμισμένες/αναδιαρθρωμένες  χορηγήσεις (ιδιωτών/επιχειρήσεωνν) στην Ελλάδα, Αυστρία, Γερμάνια, Η.Β,  δεν θεωρούνται ως  NPLS  από την στιγμή που θα συμφωνηθεί  και   υπογραφεί   σύμβαση ρύθμισης , ενόσω τηρείται το νέο πρόγραμμα αποπληρωμής. Πληρωμή μόνο τόκων η/και περίοδοι χάριτος   εγκρίνονται  για λογικό χρονικό διάστημα μέχρις ότου βελτιωθούν τα εισοδήματα του πελάτη. Σε αντίθεση στην Κύπρο, με βάση σχετική Εγκύκλιο της Κεντρικής μας, όταν γίνει ρύθμιση/ αναδιάρθρωση δανείου που παρουσιάζει καθυστερήσεις μόνο  60 ημερών (πόσο μάλλον πέραν των 90 ημερών) το δάνειο χαρακτηρίζεται ως NPL  για ελάχιστη περίοδο 6 μηνών μετά την ρύθμιση/ αναδιάρθρωση. Δυσμενής διάκριση σε βάρος της Κύπρου αρ.2   

    (3) Ενώ στην Πορτογαλία ως Νοn-Performing  μετρούν μόνο τα ποσά των καθυστερήσεων πέραν των 3 μηνών, στην Κύπρο μετρά ως Non-Performing  ολόκληρο το  υπόλοιπο του δανείου που παρουσιάζει τέτοιες καθυστερήσεις.

 Παράδειγμα:

-Στεγαστικό δάνειο ύψους 400,000 ευρώ παρουσιάζει  4 καθυστερημένες δόσεις ( 2000 ευρώ έκαστη). Μια Πορτογαλική Τράπεζα θα παρουσιάσει στα βιβλία της ποσό  μόνο 8000 ευρώ ως ΝPL  για το δάνειο αυτό, ενώ μια Κυπριακή Τράπεζα θα χαρακτηρίσει  ολόκληρο το δάνειο αυτό (ήτοι  400000 ευρω) ως NPL.  Δυσμενής διάκριση  σε βάρος της Κύπρου αρ.3

    (4)Ενώ στην πλειοψηφία των χώρων της ΕΕ όταν ένας  πελάτης διατηρεί με την Τράπεζα του διάφορα δάνεια τα οποία όλα πλην ενός  εξυπηρετούνται κανονικά, μόνο το προβληματικό/ καθυστερημένο δάνειο χαρακτηρίζεται ως  NPL, στην Κύπρο δεν συμβαίνει τούτο. Με βάση την σχετική Εγκύκλιο της Κεντρικής μας, αν το ποσό του προβληματικού δανείου σαν ποσοστό επί του συνόλου των δανείων του πελάτη προς την Τράπεζα υπερβαίνει το 20%,τοτε όλα τα εν λόγω δάνεια καθίστανται NPLS.Το ίδιο σκεπτικό ισχύει και στην περίπτωση που ο πελάτης είναι Συγκρότημα   Εταιριών/κοινοπραξία.

 Παράδειγμα:

-Συγκρότημα  εκ 4  Εταιριών  έχει η κάθε μια από τις εταιρίες του 250,000 ευρώ δάνειο από την Τράπεζα του, ήτοι  σύνολο  δανειοδοτήσεων  1,000,000  Ευρώ . Στην περίπτωση που το δάνειο   μόνο μιας από τις εταιρίες  του Συγκροτήματος  είναι    μη εξυπηρετούμενο (με καθυστερήσεις πέραν των 3 μηνών ύψους , ας πούμε,  50,000 ευρω ), τότε  οι Τράπεζες στην Ιρλανδία, Αυστρία, Γάλλια, Γερμάνια και Η.Β  χαρακτηρίζουν ως NPLS  ποσό 250,000 ευρώ μόνο για το  εν λογω Συγκρότημα ,στην δε Πορτογαλία  ως  NPLS του Συγκροτήματος υπολογίζεται ποσό 50,000 ευρω μόνο.   Δυστυχώς  με τα ίδια δεδομένα μια Κυπριακή Τράπεζα  επιβαρύνεται   με  τετραπλάσια ΝPLS      ( 1,000,000 Ευρω με βάση τον πιο πάνω κανονισμό του 20%).  Δυσμενής διάκριση σε βάρος της Κύπρου αρ.4

 (5) Τέλος , ενώ σωστά οι ενυπόθηκες και άλλες εμπράγματες εξασφαλίσεις  δεν  πρέπει να θεωρείται το  πρωταρχικό κριτήριο έγκρισης νέων τραπεζικών πιστωτικών διευκολύνσεων (παρά μόνο η ικανότητα αποπληρωμής του πελάτη/αιτητή)  και επομένως  σωστά δεν περιλαμβάνεται στα κριτήρια  ΝPLS, εν τούτοις  στην Πορτογαλία ισχύουν χαλαρώσεις και στον τομέα αυτό που δεν έγιναν αποδεκτές για την Κύπρο. Πιο συγκεκριμένα στην Πορτογαλία ένα υφιστάμενο προβληματικό τραπεζικό δάνειο  που πέραν των άλλων  παρουσιάζει και αδυναμίες/ ελλείψεις  όσον αφορά την κάλυψη του με εμπράγματες εξασφαλίσεις, από Non-Performing  μπορεί να μετατραπεί σε Performing  όταν                 βελτιωθεί η θέση της Τράπεζας  με την ενίσχυση των  εμπράγματων  εξασφαλίσεων της  του πελάτη  κατά την  αναδιάρθρωση. Κάτι τέτοιο   δεν  προνοείται και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται από την  ισχύουσα  Εγκύκλιο της Κεντρικής μας  για NPLS. Δυσμενής διάκριση σε βάρος της Κύπρου αρ.5.

Ο Αντώνης Χατζηχριστοδούλου είναι κάτοχος  πτυχίου  B.Sc (Econ.) από το London School of Economics  και   MBA από Cass Business School City Uni London. Eργάστηκε για 35 χρόνια σε 2 Τράπεζες στην Κύπρο, κυρίως στα τμήματα πιστωτικού κινδύνου. Μετά την αφυπηρέτηση του εργάζεται ως επισκέπτης καθηγητής στο CIIM ( Finance and Banking,M.Sc/MBA level) και ως Financial Consultant  στην Εταιρεία Grantxpert  Consulting Ltd.