Ο Άκης Ηλία στο PafosNet: Ο σημερινός εκπαιδευτικός θα εμπνεύσει με συναισθηματική νοημοσύνη

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Είναι γεγονός ότι ο ρόλος του εκπαιδευτικού στο  σύγχρονο και συνεχώς μεταβαλλόμενο κόσμο έχει διαφοροποιηθεί. Ο νέος εκπαιδευτικός πρέπει να διαθέτει χαρακτηριστικά ηγέτη, ώστε να εμπνέει τους ανθρώπους γύρω του να πετυχαίνουν κοινούς στόχους. Τα σχολεία που κάνουν τη διαφορά είναι αυτά που ακολουθούν αναπτυξιακή πολιτική. Είναι τα σχολεία που αναπτύσσουν εκπαιδευτικούς ηγέτες. Ηγέτης, δεν είναι όποιος κατέχει διευθυντική θέση. Ηγέτης είναι αυτός που έχει όραμα, καταστρώνει ένα σαφές σχέδιο δράσης, διαθέτει συναισθηματική νοημοσύνη, εστιάζει στα σημαντικά και εφαρμόζει νέες ιδέες.

Αυτά επισημαίνει ο διευθυντής της Τεχνικής Σχολής Πάφου, Άκης Ηλία, ο οποίος έχει συγγράψει μελέτες επί του θέματος. Μιλώντας σήμερα στο PafosNet, ο κ. Ηλία παρατηρεί ότι το σύγχρονο σχολείο είναι ένα σύνολο ανθρώπων που εργάζονται αρμονικά για την επίτευξη ενός κοινού σκοπού. Για να επιτευχθούν οι στόχοι στη σχολική κοινότητα, αναφέρει, ο σύγχρονος εκπαιδευτικός οφείλει να δημιουργεί τέτοιες ανθρώπινες σχέσεις ώστε όλοι να εργάζονται με πάθος και ενθουσιασμό, ενώ παράλληλα να αισθάνονται ότι είναι σημαντικοί. Την ίδια στιγμή πρέπει να στέλνει στους μαθητές του το μήνυμα ότι διαθέτουν απεριόριστες δυνατότητες και μπορούν να ανοίξουν τα δικά τους φτερά ώστε να κάνουν τα όνειρά τους πραγματικότητα.

« Για διακεκριμένη επίδοση στο χώρο εργασίας του, ο νέος εκπαιδευτικός ηγέτης, οφείλει να καλλιεργεί τη συναισθηματική του νοημοσύνη γιατί έτσι θα έχει τη δυνατότητα να δημιουργεί θετικό κλίμα στην τάξη», υποστηρίζει. « Επιπρόσθετα, θα πρέπει να κατανοεί τα συναισθήματα των παιδιών, να δημιουργεί ισχυρή αίσθηση ομαδικής ταυτότητας και να είναι υποστηρικτικός, κερδίζοντας έτσι την εκτίμηση και την εμπιστοσύνη της ομάδας. Παράλληλα, οφείλει να ενεργοποιεί και να δραστηριοποιεί τους μαθητές του, ώστε να δίνουν τον καλύτερό τους εαυτό σε ότι καλούνται να εκτελέσουν.

Το βασικότερο καθήκον του εκπαιδευτικού ηγέτη είναι να εμπνέει και να διεγείρει θετικά συναισθήματα, καλλιεργώντας την αρμονία και το συντονισμό. Έτσι, οι μαθητές θα μπορέσουν να απελευθερώσουν τις απεριόριστες δυνατότητες που διαθέτουν, θα γίνουν πιο δημιουργικοί και πιο αποτελεσματικοί. Για να επιτύχει όμως τα πιο πάνω ο εκπαιδευτικός ηγέτης πρέπει να διαθέτει αυτογνωσία, αυτοέλεγχο, ενσυναίσθηση και να βρίσκει κίνητρα για τους μαθητές του ώστε να συνεργάζονται και να πετυχαίνουν υψηλούς στόχους. Για να γίνουν πράξη όλα τα πιο πάνω, ο νέος εκπαιδευτικός ηγέτης πρέπει να διαθέτει συναισθηματική νοημοσύνη».

Κάνεις δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι οι γνώσεις και η αποτελεσματική διοίκηση της τάξης είναι πολύ σημαντικά εφόδια για τον σύγχρονο εκπαιδευτικό, τονίζει ο διευθυντής της Τεχνικής Σχολής Πάφου. Αυτά όμως από μόνα τους, δεν είναι αρκετά σήμερα επισημαίνει, αφού ο σύγχρονος εκπαιδευτικός ηγέτης θα πρέπει απαραίτητα να διαθέτει ψηλό δείκτη συναισθηματικής νοημοσύνης. Δηλαδή, να μπορεί να κατανοεί τα δικά του συναισθήματα, τις δυνατότητές του, τα όρια και τις αξίες του, ενώ παράλληλα να είναι σε θέση να χαλιναγωγεί τα αρνητικά του συναισθήματα, την οργή, τον θυμό και το άγχος.

Θα πρέπει επίσης να διαθέτει ενσυναίσθηση, τονίζει επίσης, ώστε να μπορεί να κατανοεί τα συναισθήματα των μαθητών του. Με αυτό τον τρόπο θα μπορέσει να  τους εμπνεύσει, να τους καθοδηγήσει και να δημιουργήσει αρμονική ατμόσφαιρα, στοιχεία που θα του επιτρέψουν να πετύχει τους στόχους του. Ο σύγχρονος εκπαιδευτικός, αναπτύσσοντας τη συναισθηματική του νοημοσύνη, θα έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει θετικά τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά των παιδιών, με στόχο πάντα τη δημιουργία υπεύθυνων και δημιουργικών ανθρώπων. 

Όλες οι έρευνες δείχνουν ότι οι συναισθηματικά ευφυείς ηγέτες διαθέτουν τέσσερις συναισθηματικές δεξιότητες, επισημαίνει ο κ. Ηλία:

« Αυτοεπίγνωση: Η βαθιά κατανόηση που έχει κάποιος για τα συναισθήματα, τα όρια και τις δυνατότητές του.

Αυτοδιαχείριση: Η σωστή διαχείριση των συναισθημάτων μας, ώστε να μην επιτρέψουμε σ’ αυτά να μας δημιουργήσουν πανικό, οργή και άγχος. Τα αρνητικά συναισθήματα αποδυναμώνουν την ικανότητα του σκεπτόμενου εγκεφάλου να εστιάζει σε ένα συγκεκριμένο στόχο και να επιλύει αποτελεσματικά τα προβλήματα.  

Ενσυναίσθηση – Κοινωνική επίγνωση: Είναι η ικανότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου και να συνδεόμαστε έτσι μαζί του. Να ακούμε προσεκτικά και να μπορούμε να αισθανθούμε αυτά που νιώθει, στέλνοντας έτσι τα κατάλληλα μηνύματα.

Διαχείριση σχέσεων: Η διαχείριση των σχέσεων αναφέρεται στις ικανότητες του ηγέτη για συνεργασία, χειρισμό των συγκρούσεων και πειθώ. Η τέχνη της καλής διαχείρισης των σχέσεων προαπαιτεί αυθεντικότητα και ειλικρίνεια.

Αυτό που ξεχωρίζει ένα εκπαιδευτικό που διαθέτει συναισθηματική νοημοσύνη είναι ότι μπορεί να μεταδώσει στους μαθητές του τη θετική του ενέργεια. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνει την ποιότητα της ζωής των παιδιών και τα βοηθά να αναπτύξουν τις ικανότητες που κρύβουν μέσα τους, συμβάλλοντας έτσι στη δημιουργία ενός πιο ανθρώπινου κόσμου».

Η ηγεσία δεν αποτελεί προνόμιο των λίγων και τυχερών ανθρώπων. Είναι φιλοσοφία ζωής. Οι αποτελεσματικοί ηγέτες ξεκινούν με την συνεχή βελτίωση του εαυτού τους, κάνουν τολμηρά όνειρα, έχουν στο επίκεντρό τους τον άνθρωπο, εστιάζουν στα σημαντικά, δέχονται την αλλαγή και είναι δημιουργικοί και καινοτόμοι, παρατηρεί ο Άκης Ηλία. 

« Οι σπουδαίοι ηγέτες σχεδιάζουν μια σαφή εικόνα του μέλλοντος, την οποία ακολούθως συνδέουν με τις δράσεις και ενέργειες των ανθρώπων που διοικούν. Συνδέουν το παρόν με το μέλλον και φαντάζονται το τελικό αποτέλεσμα που θέλουν να επιτύχουν. Οι ηγέτες με όραμα συνειδητοποιούν ότι το αδύνατο είναι συνήθως αυτό που δεν έχει δοκιμαστεί ακόμα. Κατανοούν επίσης ότι το πραγματικό κεφάλαιο του σχολείου είναι οι άνθρωποί του. Είναι οι εκπαιδευτικοί και οι μαθητές, τους οποίους θα πρέπει να αναπτύξουν ώστε να απελευθερώσουν τα ταλέντα και τις ικανότητές τους.

Η ενθάρρυνση της ανάπτυξης των ανθρώπων αποτελεί βασικό καθήκον του ηγέτη. Οι φωτισμένοι ηγέτες ενισχύουν τον σεβασμό των ανθρώπων τους, κτίζοντας έτσι σχέσεις εμπιστοσύνης. Για το σκοπό αυτό ακολουθούν τέσσερις βασικές αρχές:

Τηρούν τις υποσχέσεις τους: Όταν ο ηγέτης τηρεί τις υποσχέσεις του καλλιεργεί την αφοσίωση. Έτσι οι άνθρωποι μπορούν να βασιστούν ο ένας στον άλλο. Αυτό με τη σειρά του «γεννάει» την εμπιστοσύνη.  

Ακούνε προσεκτικά: Οι οραματιστές ηγέτες κερδίζουν τις καρδιές των ανθρώπων τους ακούγοντας πολύ προσεκτικά αυτά που θέλουν να τους πουν. Όταν ο ηγέτης ακούει προσεκτικά αυτό που έχουν να πουν οι άλλοι, δείχνει σεβασμό στους ανθρώπους του.

Δείχνουν ενσυναίσθηση: Όλοι οι άνθρωποι έχουν έντονη την επιθυμία να τους  φέρονται οι άλλοι καλά και να τους αποδέχονται. Οι σπουδαίοι ηγέτες ικανοποιούν την ανθρώπινη αυτή ανάγκη, δείχνοντας συστηματικά ανθρωπιά.

Λένε την αλήθεια – Είναι Ειλικρινείς: Οι καλύτεροι ηγέτες είναι αυτοί που κερδίζουν την καρδιά  και το μυαλό των ανθρώπων τους με τη συμπεριφορά και την ειλικρίνειά τους. Είναι «ανοικτοί» και έτσι κερδίζουν την εμπιστοσύνη τους. Μοιράζονται τις πληροφορίες με όλους και ενημερώνουν συχνά τους ανθρώπους τους με ειλικρίνεια και σαφήνεια, δείχνοντάς τους ότι είναι σημαντικοί».   

Ο αποτελεσματικός ηγέτης προσαρμόζεται και διαχειρίζεται αποτελεσματικά την αλλαγή, αναφέρει. Το να κάνει κάποιος τα ίδια πράγματα κάθε μέρα, δεν θα επιφέρει διαφορετικά αποτελέσματα. Ο ηγέτης γνωρίζει ότι για να αλλάξει τα αποτελέσματα, θα πρέπει να αλλάξει τα πράγματα που κάνει.

Οι σπουδαίοι ηγέτες, προσθέτει, προγραμματίζουν το χρόνο τους και καθορίζουν τις προτεραιότητές τους. Δεν αποπροσανατολίζονται αλλά εργάζονται συστηματικά και οργανωμένα για την επίτευξη των σημαντικών στόχων που έχουν θέσει.

« Για να μπορέσει ένας ηγέτης να εκπαιδεύει και να αναπτύσσει τους ανθρώπους γύρω του, οφείλει πρώτα να βελτιώνει και να διευρύνει συνεχώς τον εαυτό του αλλά και τον τρόπο σκέψης του», τονίζει ο κ. Ηλία. Γιατί απλά, γνωρίζει ότι κανείς δεν μπορεί να δώσει φως εάν δεν έχει φως μέσα του. Ακόμη, είναι αδύνατον να κάνεις σπουδαία πράγματα, αν δεν έχεις σπουδαίες σκέψεις».

Οι φωτισμένοι ηγέτες ενθαρρύνουν τη δημιουργικότητα και τονίζουν με έμφαση ότι είναι «ανοικτοί» να ακούσουν, αλλά και να εφαρμόσουν τις καλύτερες ιδέες, σύμφωνα με τον διευθυντή της Τεχνικής Σχολής Πάφου. Δίνουν στους ανθρώπους τους την σιγουριά που χρειάζονται, αναφέρει, ώστε να βγουν από την περιοχή της ασφάλειάς τους και να τολμήσουν να εισέλθουν σε αχαρτογράφητα νερά:

« Η ουσία της δημιουργικότητας βρίσκεται στο να τολμάς να παίρνεις ρίσκα. Να μπορείς να βλέπεις τα πράγματα όχι όπως είναι, αλλά όπως μπορούν να γίνουν.  

Αναμφισβήτητα, ο νέος εκπαιδευτικός οφείλει συστηματικά και προγραμματισμένα να αναπτύσσει ικανότητες ηγεσίας. Σίγουρα η ανάπτυξη ηγετικών ικανοτήτων είναι ένα συνεχές, δύσκολο και μακρύ ταξίδι, του οποίου όμως τα αποτελέσματα είναι τόσο σημαντικά, που μπορούν να αλλάξουν – και έχουν αλλάξει - ολόκληρες κοινωνίες. Με ένα συστηματικό και οργανωμένο πρόγραμμα η πολιτεία θα πρέπει να αναλάβει δράση, επιμορφώνοντας τους εκπαιδευτικούς σε θέματα ηγεσίας και συναισθηματικής νοημοσύνης. Για να πετύχουμε καλύτερα αποτελέσματα θα πρέπει να μπορούμε να κάνουμε καλύτερες επιλογές. Και για να έχουμε αυτή τη δυνατότητα για καλύτερες επιλογές, θα πρέπει να διευρύνουμε την αντίληψή μας, να έχουμε αυτογνωσία, ηθική και να αναπτυσσόμαστε συστηματικά».