Μητρικός Θηλασμός: Επένδυση για μια ζωή!

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

 Άρτεμις Πολυκάρπου

Παιδιάτρος

Ο Carolus Linnaeus πατέρας της ταξινόμησης, το 1758 διάλεξε την ονομασία «θηλαστικά» για τα ζώα που έχουν μαστούς (η ονομασία θηλαστικά ετυμολογείται από τo ελληνικό ρήμα θηλάζω κατ' αντιστοιχία της λατινικής λέξης mammalis που προέρχεται από τη λέξη mamma που σημαίνει μαστός). Τα θηλυκά θηλαστικά τρέφουν τα νεογνά τους με γάλα, το οποίο παράγουν από ειδικούς αδένες, τους μαστικούς. Για τον άνθρωπο ως θηλαστικό, για περίπου 100.000 γενεές το μητρικό γάλα ήταν (και είναι) ο μόνος φυσιολογικός τρόπος σίτισης των βρεφών. Το ανθρώπινο είδος όχι μόνο επιβίωσε αλλά και άνθισε αποδεικνύοντας ότι το μητρικό γάλα είναι ο καλύτερος τρόπος σίτισης για την ανάπτυξη υγιών ανθρώπων.

Το γάλα των θηλαστικών είναι ειδικό για το κάθε είδος και αυτό αποτελεί μέρος της σοφίας της φύσης. Δηλαδή το κάθε θηλυκό θηλαστικό παράγει γάλα ειδικό και βέλτιστο για να ικανοποιεί τις ανάγκες του δικού του μωρού. Για παράδειγμα, η μικρή φώκια έχει ανάγκη να αυξήσει γρήγορα το λίπος της για να προστατεύεται από το κρύο ενώ το μικρό μοσχάρι πρέπει να αναπτύξει γρήγορα το μυικό του σύστημα αλλά και να κοιμάται ήσυχο όσο η μητέρα του ψάχνει για τροφή. Η αγελάδα παράγει γάλα πλούσιο σε πρωτεΐνες, ειδικά καζεΐνη, για προαγωγή του ύπνου.

Το ανθρώπινο βρέφος γεννιέται με ανώριμους νεφρούς οι οποίοι δεν είναι σε θέση να διαχειριστούν τη μεγάλη συγκέντρωση πρωτεΐνης. Εξάλλου, θα τριπλασιάσει το μέγεθος του εγκεφάλου του τα πρώτα 2 χρόνια της ζωής του. Έτσι το μητρικό γάλα, προσαρμοσμένο στις ανάγκες του είδους, είναι χαμηλό σε πρωτεΐνη και πλούσιο σε λακτόζη. Τα βρεφικά γάλατα που κυκλοφορούν στην αγορά βασίζονται στο γάλα αγελάδας στο οποίο γίνονται διάφορες τροποποιήσεις για να  «μοιάσει» στο μητρικό.

Το μητρικό γάλα δεν παρέχει μόνο θρέψη και ανάπτυξη στο βρέφος αλλά και όλα εκείνα τα συστατικά που είναι απαραίτητα για την ανάπτυξη υγιών ατόμων όχι μόνο σωματικά αλλά και ψυχικά. Εν συντομία, το προστατεύει από λοιμώξεις, βοηθά στην ανάπτυξη του ανοσοποιητικού του συστήματος, την ανάπτυξη του εγκεφάλου, την επίτευξη υψηλότερου δείκτη νοημοσύνης (IQ), μειώνει την εμφάνιση αλλεργιών και παιδικών καρκίνων, προστατεύει από την ανάπτυξη αυτοάνοσων ασθενειών και παχυσαρκίας και μειώνει τον κίνδυνο αιφνίδιου βρεφικού θανάτου. Τα οφέλη είναι δοσοεξαρτώμενα, δηλαδή όσο περισσότερο καιρό θηλάζει το βρέφος τόσο αυξάνονται. Μειώνει τους κολικούς, τη δυσκοιλιότητα και τις αναγωγές.  Είναι πάντα έτοιμο, στη σωστή θερμοκρασία και δωρεάν, χωρίς οικονομικές, φυλετικές ή άλλες διακρίσεις! Ένα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του μητρικού θηλασμού είναι ο δεσμός που δημιουργείται μεταξύ μητέρας και βρέφους. Τα μωρά δεν θηλάζουν μόνο τροφή αλλά και αγάπη, σιγουριά και ασφάλεια!

Πολλά είναι επίσης τα οφέλη και για τη θηλάζουσα μητέρα. Μερικά από αυτά είναι η προστασία από καρκίνο των μαστών και των ωοθηκών, από την παχυσαρκία, την ανάπτυξη σακχαρώδους διαβήτη, οστεοπόρωσης κ.ά.

Οι αντενδείξεις μητρικού θηλασμού είναι πάρα πολύ λίγες. Τα προβλήματα που μπορεί να συναντήσει μία θηλάζουσα μητέρα είναι υπαρκτά αλλά μπορούν να ξεπεραστούν με τη βοήθεια ενός ενημερωμένου παιδίατρου – σύμβουλου θηλασμού.

Το μητρικό γάλα είναι η  μόνη τροφή για τον άνθρωπο που μπορεί από μόνη της να στηρίξει τη ζωή και την αύξηση  για τους πρώτους 6 μήνες. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας  και η UNICEF όσον αφορά τη σίτιση των βρεφών συστήνουν:

Αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους 6 μήνες ζωής. Αποκλειστικός μητρικός θηλασμός σημαίνει σίτιση κατά προτίμηση από το μαστό ή σίτιση με αντλημένο γάλα, χωρίς τη συγχορήγηση άλλων υγρών (τσάι, γλυκόζη κά) ούτε στερεών τροφών.

Μετά τους 6 μήνες, μητρικός θηλασμός μαζί με τις συμπληρωματικές τροφές.

Συνέχιση μητρικού θηλασμού μέχρι την ηλικία των 2 ή και περισσότερο (μαζί με τις συμπληρωματικές τροφές),  σύμφωνα με την επιθυμία  της μητέρας και του παιδιού.

Δυστυχώς στην Κύπρο τα ποσοστά θηλασμού είναι απογοητευτικά. Σύμφωνα με την έρευνα  BrEaST start in life που διεξήγαγε το 2014 το τμήμα νοσηλευτικής του ΤΕΠΑΚ και ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Μητρικού Θηλασμού «Δώρο Ζωής» κατά την παραμονή στα μαιευτήρια:

Μόνο 2 στις 10 μητέρες θήλασαν αποκλειστικά

7 στις 10 έδωσαν συμπληρώματα από τις πρώτες ώρες

1 στις 10 δε θήλασε καθόλου

Η αυτοπεποίθηση των μητέρων δεν ήταν σε υψηλά επίπεδα, ειδικότερα για όσες ήταν το πρώτο τους παιδί.

Τα υψηλότερα ποσοστά μητρικού θηλασμού παρατηρήθηκαν στην επαρχία Λευκωσίας (93% στις πρώτες 48 ώρες αν και το ποσοστό του αποκλειστικού θηλασμού δεν ξεπερνούσε το 21%). Δυστυχώς  η επαρχία Πάφου παρουσιάζει τα χαμηλότερα ποσοστά με μεγάλη διαφορά, με μόνο 69.5% να θηλάζουν κατά τις 48 πρώτες ώρες ενώ το ποσοστό αποκλειστικού θηλασμού δεν ξεπερνούσε το 10%.

Τον πρώτο μήνα ζωής το ποσοστό μειώνεται σημαντικά, από 92% στο 41% και η πτώση συνεχίζεται στους επόμενους μήνες.

Όσον αφορά τον αποκλειστικό θηλασμό τα ποσοστά είναι ήδη χαμηλά από τις πρώτες κιόλας 48 ώρες (22,5%). Μόνο 12% και 8% των μαμάδων θήλαζαν αποκλειστικά το παιδί τους τον 1ο  και  4ο  μήνα της ζωής του αντίστοιχα.

Με γνώση, στήριξη, προσπάθεια, υπομονή και επιμονή μπορούμε να αλλάξουμε τα ποσοστά αυτά, για το καλό των παιδιών μας και της κοινωνίας γενικότερα!