Μελέτη μαθητών του Γυμνασίου Αποστόλου Πάφου Πάφου για τις πυρκαγιές

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

H Κύπρος στην αρχαιότητα χαρακτηριζόταν «δασόεσσα» επειδή ήταν καλυμμένη από πυκνά δάση. Με τα χρόνια όμως, ο άνθρωπος κατέστρεψε την βλάστηση με την αλόγιστη εκμετάλλευση, τις εκχερσώσεις και τις συνεχείς πυρκαγιές. Αποτέλεσμα ήταν να υποβαθμιστούν και να περιοριστούν τα δάση μας στις ορεινές περιοχές του Τρόοδους και του Πενταδακτύλου, αναφέρεται στη μελέτη των μαθητών.

Αυτό επισημαίνουν σε μελέτη που εκπόνησαν για το πρόβλημα των πυρκαγιών και των καταστροφικών τους συνεπειών, οι μαθητές του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου Πάφου. Στη μελέτη επισημαίνεται ιδιαίτερα ότι οι πυρκαγιές στα δάση της Κύπρου τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί πολύ κατά τις καλοκαιρινές περιόδους και αυτό είναι ένα σημαντικό γεγονός που προβλημάτισε αρκετά τα παιδιά, ώστε να επιλέξουν να ασχοληθούν με τις δασικές πυρκαγιές, να δούν τον λόγο που συμβαίνουν, τις επιπτώσεις που αφήνουν στο περιβάλλον, αλλά και στη υγεία του ανθρώπου με σκοπό να προτείνουν κάποιες λύσεις για άμεση αντιμετώπιση τους.

« Όπως μας ανάφεραν Δασικοί Λειτουργοί από το Τμήμα Δασών κατά την εκπόνηση της μελέτης», αναφέρεται στην εργασία των μαθητών, « η φωτιά είναι ο κυριότερος εχθρός των δασών και ο πιο ύπουλος. Μεταφέρεται εύκολα και αθέατα σε οποιοδήποτε σημείο υπό μορφή σπίρτου ή αναπτήρα. Φλόγα φωτιάς δεν υπάρχει από μόνη της αλλά δημιουργείται από τον άνθρωπο τόσο εύκολα που εξελίσσεται σε μεγάλη πυρκαγιά και προκαλεί φοβερές καταστροφές». Ειδικά η χρονιά που μας πέρασε άφησε πίσω της καταστροφικές πυρκαγιές οι οποίες καταγράφηκαν στην μνήμη μας ως μία μαύρη εικόνα που δεν θα ξεχάσουμε ποτέ».

Σύμφωνα με την μελέτη των παιδιών του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου Πάφου, τα αίτια για να ξεσπάσει μια δασική πυρκαγιά οφείλονται σε δύο κατηγορίες: τις φυσικές αιτίες, που ως συνήθως είναι οι κεραυνοί και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, που χαρακτηρίζονται συνήθως από αμέλεια. Το πρόβλημα των κεραυνών δεν είναι πολύ μεγάλο και όταν παρουσιαστεί μπορεί να αντιμετωπιστεί, παρατηρούν. Οι ανθρώπινες δραστηριότητες, όμως, μπορεί να προκαλέσουν μεγάλα προβλήματα που είναι πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν.

« Όλες αυτές οι ενέργειες μπορεί να ξεφύγουν από τον έλεγχο του ανθρώπου με αποτέλεσμα η φωτιά να αποτεφρώνει στο πέρασμά της μεγάλες εκτάσεις αφήνοντας πίσω της στάχτη, μαυρίλα και ερήμωση», επισημαίνεται στη μελέτη. « Η καταστροφή που αφήνει πίσω της η κάθε πυρκαγιά είναι πολυδιάστατη με βραχυπρόθεσμες, μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες συνέπειες. Οι συνέπειες είναι υλικές, κοινωνικές, πολιτιστικές και οικολογικές.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτές τις συνέπειες οι Δασικοί λειτουργοί μας ανάφεραν ότι στις υλικές μπορεί να είναι οι τεράστιες δαπάνες που απαιτούνται για την κατάσβεση, η απώλεια ξύλου και άλλων προϊόντων του δάσους καθώς επίσης, τυχόν ζημιές σε σπίτια, σε ζώα και γενικά σε διάφορα έργα που κατασκεύασε ο άνθρωπος με σκοπό την ευημερία του. Οι οικολογικές συνέπειες μιας πυρκαγιάς είναι ανυπολόγιστες και καθοριστικές για τη μετέπειτα εμφάνιση και λειτουργία ενός οικότοπου που κάηκε. Οι πυρκαγιές ζημιώνουν, υποβαθμίζουν και μειώνουν την παραγωγικότητα του εδάφους με αποτέλεσμα να δημιουργούνται δύσκολες συνθήκες για επανεγκατάσταση νέας βλάστησης».

Στην χώρα μας που η γεωμορφολογίας της χαρακτηρίζεται από τις μεγάλες κλίσεις παρουσιάζεται έντονα το πρόβλημα της διάβρωσης σε αποδασωμένους χώρους, αναφέρουν στη μελέτη τους οι μαθητές της Πάφου. Επιπλέον, το πρόβλημα αυτό μεγεθύνεται με τις απότομες βροχές που πέφτουν ανεμπόδιστα με δύναμη στα γυμνά εδάφη.

Με την απογύμνωση των ορεινών κυπριακών εδαφών από τον προστατευτικό βλαστικό μανδύα, τονίζεται, οι βροχές συμβάλλουν στη δημιουργία χειμάρρων και πλημμυρών που καταστρέφουν γεωργικές καλλιέργειες, σπίτια, δρόμους και άλλα έργα.

Σημαντικό ήταν, επίσης, να δούμε την συσχέτιση που μπορεί να έχουν οι πυρκαγιές με τις κλιματικές αλλαγές που παρουσιάζονται στο νησί μας, αναλύουν τα παιδιά του γυμνασίου ρης Πάφου.

« Ένας λόγος εμφάνισης των κλιματικών αλλαγών στο νησί μας είναι και οι πυρκαγιές γιατί δημιουργούν έναν οικολογικό χάος», παρατηρούν. « Επέρχεται οικολογική καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας, του μικροκλίματος, του εδάφους με αποτέλεσμα την ερημοποίηση. Το νερό της βροχής, που το έχει μεγάλη ανάγκη το νησί μας λόγω των ανομβριών, αντί να εμπλουτίζει τις υπόγειες δεξαμενές και τις πηγές, απορρέει επιφανειακά και χάνεται γιατί δεν υπάρχει πλέον βλάστηση και έτσι το έδαφος ξεραίνεται».

Επιπτώσεις δεν υπάρχουν μόνο στο περιβάλλον, αλλά και στην υγεία του ανθρώπου, τονίζεται στη μελέτη. Εκτός του ότι με τις πυρκαγιές οι άνθρωποί κινδυνεύουν να καούν και να χάσουν την ζωή τους, όπως μας τόνισαν οι Δασικοί Λειτουργοί κινδυνεύουν σοβαρά και από τον καπνό που αιωρείται στην ατμόσφαιρα από μία πυρκαγιά γιατί «η έκθεση στον καπνό μπορεί να προκαλέσει ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος, αλλά και άγχος και στρες.

Σε χειρότερη περίπτωση η μακροχρόνια έκθεση σε καπνό μπορεί να προκαλέσει δύσπνοια, έμφυσημα, άσθμα, αλλεργίες, βρογχήτιδες, στηθάγχη, πνευμονία και έμφραγμα μυοκαρδίου. Επίσης μπορεί να μειώσει τη λειτουργία των πνευμόνων και τον ρυθμό της αναπνοής. Σε ακραία σενάρια η μεγάλη συγκέντρωση καπνού οδηγεί σε ασφυξία και θάνατο, λόγω των δηλητηριωδών αέριων με κύριο το μονοξείδιο του άνθρακα».

Για να αποφύγουμε όλες αυτές τις δυσάρεστες επιπτώσεις των δασικών πυρκαγιών, πρέπει πρώτα να αποφεύγουμε να τις δημιουργούμαι, αναφέρεται στην μελέτη. Οι αρμόδιοι συνιστούν ότι δεν ανάβουμε σε υπαίθριους χώρους επιπόλαιες φωτιές, δεν ανάβουμε φωτιές σε σκυβαλότοπους, δεν πετάμε αναμμένα σπίρτα και τσιγάρα, δεν καψαλίζουμε τα χόρτα και τα χωράφια μας απερίσκεπτα, επισημαίνουν οι μαθητές.

« Όταν θα εκδράμουμε στο δάσος, ψήνουμε μόνο σε εκδρομικούς χώρους και πάντα με προσοχή. Όταν δούμε ή αντιληφθούμε ότι κάποιοι παρανομούν στο δάσος τους συμβουλεύουμε ευγενικά να είναι πιο προσεκτικοί ή ειδοποιούμε την Δασική Υπηρεσία και φυσικά ειδοποιούμε έγκαιρα την Δασική Υπηρεσία όταν αντιληφθούμε κάπου φωτιά. Τέλος πολύ σημαντικό είναι όπου και αν βρίσκεσαι να συμβάλλεις στην ευαισθητοποίηση του κοινού και να θίγεις την αναγκαιότητα προστασίας του πρασίνου της πατρίδας μας και φυσικά να συμβάλλεις στην αναζήτηση και τιμωρία του ατόμου  εκείνου που αρνείται να υπακούσει στην εθνική επιταγή για προστασία των δασών».

Συνοψίζοντας τα πορίσματα της μελέτης, οι μαθητές του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου Πάφου τονίζουν ότι οι συχνές πυρκαγιές προκαλούν ανυπολόγιστες συνέπειες και πολλές φορές ανεπανόρθωτες καταστροφές. Αυτή η διατύπωση πρέπει να προβληματίσει όλους μας και να μας κάνει να αλλάξουμε συμπεριφορά απέναντι στο πράσινο της πατρίδα μας, καταλήγουν: «Προστατεύοντας τα δάση μας προστατεύουμε τον εαυτό μας και επενδύουμε υγεία στα αγαπημένα μας πρόσωπα. Στα πρόσωπα που ζουν σήμερα και σε αυτά που θα μας διαδεχθούν».

Η μελέτη ετοιμάστηκε από τους μαθητές του Γυμνασίου Αποστόλου Παύλου Νικολίνα Σεργίδου, Σπύρο Σταυρινίδη, Ελεάνα Χαραλάμπους, Κωνσταντίνα Φράγκου, υπό την επίβλεψη της υπεύθυνης εκπαιδευτικού Μαρίας Γιαννακού.