Μάριος Ηλία: Από την Πάφο στην Ευρωπαική Ακαδημία Επιστημών και Τεχνών

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Έχει πλέον καθιερωθεί διεθνώς ως σύμβολο της σύγχρονης μουσικής, ικανός στη διεύθυνση, δημιουργία και διεκπεραίωση απαιτητικών και πολυσύνθετων έργων, τα οποία εγκωμιάζονται για τo μέγεθος, την πρωτοτυπία και μοναδικότητα, τη διαχρονική τους αξία και καλλιτεχνική-πολιτιστική σημασία. Ο λόγος για τον Μάριο Ιωάννου Ηλία, το έργο του οποίου αποκτά ολοένα και μεγαλύτερες διαστάσεις και απήχηση. Εκπλήσσει κάθε φορά με την ευφυή και απρόβλεπτη προσέγγισή του. Με το «Αutosymphonic», ένα μουσικοοπτικό υπερθέαμα που πραγματοποιήθηκε το 2011 στο Μάνχαϊμ της Γερμανίας, πέρασε στην ιστορία.

Πέρσι κατέκτησε τη Ρωσία. Του απονεμήθηκαν επτά βραβεία, μεταξύ άλλων, από το Δήμαρχο του Βλαδιβοστόκ και την Κυβέρνηση Πριμόριε στην Άπω Ανατολή. Επί του παρόντος, η παρουσία του στην Ιαπωνία έχει πάρει μεγάλες προεκτάσεις στο Κιότο, στην Οσάκα και στο Κόμπε. Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται και ένα νέο του έργο στην Ευρώπη, στο Μουσικό Μέγαρο του Πετς στην Ουγγαρία.

Ο Μάριος μίλησε στο PafosNet κατά την επιστροφή του πριν μερικές μέρες στη γενέτειρα του, αναλύοντας τους σχεδιασμούς του για το μέλλον και αναφερόμενος στα όσα συμβαίνουν διεθνώς γύρω από το άτομο και τη δουλειά του.

-Σε επίσημη τελετή στο Σάλτσμπουργκ έγινε η αναγόρευσή σας σε τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών. Στα μέλη της Ακαδημίας συγκαταλέγονται 32 νομπελίστες και πρώην πρόεδροι κρατών.

« Η επιλογή μου ως τακτικό μέλος της  Ευρωπαϊκής Ακαδημίας έγινε μετά από εισήγηση της αντιπροέδρου της και καθηγήτριας νομικής στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης, Brigitte Tag. Αφενός μια ύψιστη τιμή, αφετέρου καθήκον για έμπρακτη συνεισφορά στο μέλλον της Ευρώπης, αφού αποστολή όλων μας είναι η διάδοση της γνώσης, η προώθηση της καινοτομίας, ο διεπιστημονικός διάλογος και η συνεργασία προς όφελος της κοινωνίας».

-Έχετε αποδεχθεί πρόταση για συνεργασία με την πρώην Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, την πόλη Πετς της Ουγγαρίας.

« Πρόκειται για ανάθεση ενός μακροσκελούς συμφωνικού έργου από το τη Φιλαρμονική της Παννονίας για το τελετουργικό μέρος των εορτασμών της «Ημέρας της Πόλης του Πετς». Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί την 1η Σεπτεμβρίου στο Μουσικό Μέγαρο του Πετς, στην παρουσία όλων των εξεχόντων ηγετών της.

Το θέμα και η εμβέλεια του έργου στοχεύει να έχει οικουμενική διάσταση. Γραμμένο για τρομπέτα σόλο, μεγάλη συμφωνική ορχήστρα και χορωδία, εμπνέεται από την παρουσία και σημασία της τρομπέτας, ή πιο συγκεκριμένα της σάλπιγγας, ως σημαντικό στοιχείο στη Βίβλο. Εστιάζεται στην Αποκάλυψη του Ιωάννη και στα κεφάλαια οκτώ με δώδεκα με τίτλο «Οι 7 σάλπιγγες». Σε κάθε ένα από τα επτά σαλπίσματα θα πραγματοποιηθούν συνταραχτικά γεγονότα, τα οποία περιγράφονται με έντονη δραματικότητα, πλούσια σε εικόνες. Για παράδειγμα, στο δεύτερο σάλπισμα, ένα τρίτο των ωκεανών θα γίνει αίμα, και στο τέταρτο σάλπισμα θα σκοτεινιάσει ο ήλιος και η σελήνη. Με το τελευταίο, έβδομο σάλπισμα, σηματοδοτείται η Δευτέρα Παρουσία. Ταυτόχρονα, στο έργο χρησιμοποιούνται κείμενα από τις Προς Θεσσαλονικείς και Προς Κορινθίους πρώτες επιστολές του Απόστολου Παύλου, όπου και εδώ αναφέρεται το σάλπισμα της τρομπέτας του Θεού».

-Έχετε προσκληθεί από το τμήμα πολιτιστικών υποθέσεων της Ιαπωνικής Κυβέρνησης, την πόλη του Κιότο και το Κέντρο Τεχνών Κιότο για τη δημιουργία της μουσικής ταυτότητας της πολιτιστική πρωτεύουσας της χώρας. Διευθύνετε επίσης το πολύπλοκο αυτό έργο. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται «Ο  Ήχος του Κιότο»;

« Βρισκόμαστε στα μέσα της υλοποίησής του. Το σκεπτικό, όπως ήταν και στο Βλαδιβοστόκ πριν δύο χρόνια, είναι η μουσικοποίηση μιας ολόκληρης πόλης. Από τη μια, η ενεργός εμπλοκή μουσικών, από την άλλη, η ηχογράφηση χαρακτηριστικών ήχων, που αποτυπώνουν μέσω της ηχητικής τους διάστασης, την ιδιαιτερότητα, την ιστορία, την παράδοση και τον πολιτισμό της πόλης. Εν τέλει, όλα αυτά αποτελούν ετερογενή στοιχεία, τα οποία, όμως, εναρμονίζονται μεταξύ τους κατά τη διάρκεια της συνθετικής φάσης και προάγονται, ως σύνολο και αποτέλεσμα, σε αρμονική πολυφωνία.

Μέχρι στιγμής συμμετείχαν πέραν των 560 μουσικών και 35 φορέων της χώρας, καθώς και πλήθος εθελοντών. Στο παρόν στάδιο γίνεται ο προγραμματισμός για τη δεύτερη φάση παραγωγής, η οποία ξεκινάει τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, εποχή που επιλέγει για το ζωηρόχρωμο φθινοπωρινό φύλλωμα του Κιότο, αφού πόλη και φυσικό περιβάλλον χρησιμοποιείται ως σκηνή και σκηνικό για την μουσική εκτέλεση, όπως είναι το χωριό Μιγιάμα με τις παραδοσιακές οροφές στους πρόποδες του βουνού βουτηγμένο στην ομίχλη, πέραν των κλειστών χώρων, όπως είναι το Μουσικό Μέγαρο».

-Στην Ιαπωνία έχετε προσκληθεί για δύο νέες συνεργασίες. Η μια αφορά τη δημιουργία ενός έργου, στα πλαίσια της κατάρριψης ενός παγκόσμιου Ρεκόρ Γκίνες στην πόλη Κόμπε.

« Η πρόσκληση και ανάθεση αυτή έγινε από την ιαπωνική εταιρεία Mandarin Electron, τις Ιαπωνικές και Ρωσικές Σχολές Θέρεμιν. Έχει διπλό περιεχόμενο και σκοπό. Πρόκειται για τη σύνθεση ενός νέου έργου για το μεγαλύτερο σύνολο ματριομίν, στα πλαίσια της προσπάθειας για τη δημιουργία ενός Ρεκόρ Γκίνες, που θα γίνει στις 14 Σεπτεμβρίου στο Κόμπε. Την επομένη θα πραγματοποιηθεί επετειακή συναυλία για την εκατοστή επέτειο της εφεύρεσης του θέρεμιν, στην παρουσία της οικογένειας του Ρώσου εφευρέτη του οργάνου, και η οποία θα επαναληφθεί δυο μέρες αργότερα στη Γιοκοχάμα.

Το ματριομίν είναι ένα πρωτότυπο ηλεκτρονικό μουσικό όργανο. Εκτελείται εκ του μακρόθεν, δηλαδή χωρίς καμία φυσική επαφή. Είναι μια ιαπωνική εφεύρεση, ως μετεξέλιξη του ρωσικού θέρεμιν. Στο ματριομίν, ο μηχανισμός του θέρεμιν βρίσκεται μέσα σε μια κούκλα ματριόσκα».

-Η τρίτη συνεργασία σας στην Ιαπωνία είναι το αποτέλεσμα πρόσκλησης που έχετε λάβει από το κορυφαίο Πανεπιστήμιο της Οσάκα.

« Πρόκειται για τη δημιουργία ενός νέου έργου για συμφωνική ορχήστρα, το οποίο θα είναι αφιερωμένο στην πόλη της Οσάκα και θα εμπνέεται από αυτή. Η Οσάκα, σε αντίθεση με το Κιότο, ενώ χρονολογείται από τον έκτο αιώνα π.Χ., είναι σήμερα μια από τις μεγαλύτερες και σύγχρονες πόλεις της χώρας, διαθέτοντας φουτουριστικό ορίζοντα και αναρίθμητα παραδείγματα σύγχρονης αρχιτεκτονικής. Στην παρούσα φάση βρίσκομαι σε συνεργασία με το πανεπιστήμιο και την ομάδα του έργου, για την συγκεκριμενοποίηση των παραμέτρων».

-Έχετε δημιουργήσει ένα έργο που φέρει τον τίτλο «Σαμουράι». Πρόκειται να έχει πρεμιέρα τον Ιούνιο στο Κιότο από την Μπάντα Χάλκινων Πνευστών του Κιότο.

« Είναι ένα επιμέρους κομμάτι του « Ήχου του Κιότο», εμπνευσμένο από την ανδρεία και τη γενναιότητα της ιαπωνικής ευγενούς κατηγορίας πολεμιστών, των Σαμουράι, ένα αναπόσπαστο κομμάτι της ιαπωνικής κουλτούρας και ένα από τα διακριτικά της σύμβολα. Πριν από 150 χρόνια, το Κιότο ήταν βασικό πεδίο μάχης για τους σαμουράι».

-450 χρόνια ιστορικού υάλινου εργοστασίου πολυτελείας von Poschinger και είστε ο δημιουργός του επετειακού φιλμ.

« Πρόκειται για έναν ιστορικό χώρο στο Φραουενάου, στην καρδιά του Βαυαρικού Δάσους. Εκεί βρίσκεται η παλαιότερη γυάλινη καλύβα της Γερμανίας, η οποία χρονολογείται από το 1568. Κάθε προϊόν είναι αποκλειστικό, χειροποίητο και φουσκωμένο σύμφωνα με τις παλιές παραδόσεις. Τα γυαλικά Poschinger απολαμβάνονταν και στόλιζαν τις αριστοκρατικές αυλές των βαυαρικών και γαλλικών βασιλέων, καθώς και του τσάρου στην Αγία Πετρούπολη. Η δημιουργία του επετειακού φιλμ συνδυάζει παράδοση, ιστορία και σχέση ανθρώπου με γυαλί, αναδεικνύοντας όλα αυτά μέσω μιας συγχρονικής οπτικομουσικής προσέγγισης. H εκτέλεση της μουσικής, η οποία είχε δημιουργηθεί ως ανάθεση του Συλλόγου Μουσικής του Σάλτσμπουργκ, έγινε στην Πριγκιπική Όπερα του Θεάτρου Πάσσαου – ένας χώρος, ο οποίος ενώνει την ομορφιά και τη χάρη του πρώιμου κλασικισμού. Στις 18 Μαΐου θα γίνει η επίσημη παρουσίαση του φιλμ, σε ειδική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί στο χώρο του νέου υαλοκαμίνου του εργοστασίου.

-Ποιες συνεργασίες σας υφίστανται ή προγραμματίζονται στη Ρωσία;

« Σε εξέλιξη βρίσκεται ταινία ντοκιμαντέρ ενός Ρώσου σκηνοθέτη, η οποία ακολουθεί την πορεία της δημιουργίας και υλοποίησης της ναυτικής συμφωνίας «Varyag», την οποία είχα δημιουργήσει το 2017 για να παρουσιαστεί στην κεντρική πλατεία του Βλαδιβοστόκ, στα πλαίσια του Οικονομικού Φόρουμ της Άπω Ανατολής. Το «Varyag» είναι εμπνευσμένο από το ομώνυμο ιστορικό καταδρομικό του Ειρηνικού Στόλου της Ρωσίας και το στωικισμό του πληρώματός του κατά τη διάρκεια του Ρωσοϊαπωνικού πολέμου, στις αρχές του 20ου αιώνα. Η πρεμιέρα της συμφωνίας έγινε πέρυσι στη Φιλαρμονική του Πριμόριε, από τη Συμφωνική Ορχήστρα και Χορωδία του Ειρηνικού, με σολίστ από το Θέατρο Μαρίνσκι. Με τη Φιλαρμονική του Πριμόριε καθώς και την πόλη του Βλαδιβοστόκ εξακολουθεί να μας συνδέει μια ιδιαίτερη καλλιτεχνική σχέση. Για του χρόνου προγραμματίζεται ένα νέο σημαντικό γεγονός».

Ο Μάριος Ιωάννου Ηλία έχει επανειλημμένως χαρακτηριστεί ως «το παιδί θαύμα της σύγχρονης μουσικής». Είναι δημιουργός άνω των 80 έργων, τα οποία έχουν αποσπάσει 40 και πλέον διεθνή βραβεία. Έχει διευθύνει σημαντικά πολιτιστικά γεγονότα στην Ευρώπη, Ρωσία και Άπω Ανατολή, ενώ υπήρξε και ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης - Πάφος 2017. Από πέρυσι, έντονη είναι η παρουσία του στην Ιαπωνία, όπου δημιουργεί και διευθύνει τη μουσική ταυτότητα της πολιτιστικής πρωτεύουσας της χώρας του ανατέλλοντος Ηλίου, του Κιότο.

Φέτος έχει ξεκινήσει νέα συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οσάκα. Συν τοις άλλης, έχει προσκληθεί τον ερχόμενο Σεπτέμβριο στην κατάρριψη ενός νέου μουσικού ρεκόρ Γκίνες, στην πόλη Κόμπε της Ιαπωνίας. Στο επίκεντρο της παρούσας δράσης του στην Ευρώπη ξεχωρίζει η δημιουργία ενός μακροσκελούς συμφωνικού έργου για την πρώην πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, την πόλη του Πετς στην Ουγγαρία. 

Σύμφωνα με το αμερικανικό ακαδημαϊκό περιοδικό, Perspectives of New Music, «ο Μάριος Ιωάννου Ηλία θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους, με επιρροή συνθέτες της νέας γενιάς». Σπούδασε στο «Mozarteum» του Σάλτσμπουργκ και στο Μουσικό Πανεπιστήμιο της Βιέννης. Είναι εκλεγμένο τακτικό μέλος της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Επιστημών και Τεχνών.