Γιάννης Σοφόκλη: 25 χρόνια από το θάνατο του ιστορικού στελέχους του ΑΚΕΛ.

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Του Δρος  Σοφόκλης Γ. Σοφόκλη

Την Παρασκευή, 19 Φεβρουαρίου 2015 συμπληρώθηκαν 25 χρόνια από τον πρόωρο θάνατο του μεγάλου ηγέτη της Αριστεράς στην Πάφο, του αλησμόνητου σύντροφου Γιάννη Σοφόκλη. Ο Γιάννης Σοφόκλη γεννήθηκε στο χωριό ΄Αρμου της Επαρχίας Πάφου στις 20 Νοεμβρίου 1923. Από τα έντεκα του χρόνια μπήκε στη βιοπάλη, εγκαταλείποντας υποχρεωτικά τη φοίτηση του στο δημοτικό σχολείο, λόγω της φτώχειας που βασάνιζε όχι μόνο την οικογένεια του, αλλά και τους περισσότερους Κύπριους εκείνης της εποχής του Μεσοπολέμου.

Αναγκάστηκε να γυρίσει σχεδόν ολόκληρη την Κύπρο, ψάχνοντας τρόπους να βγάλει τα προς το ζειν. ΄Ηταν σ  εκείνα τα χρόνια, που άρχισε να συνειδητοποιεί ότι χωρίς οργανωμένη μαζική δουλειά και πολιτικό αγώνα τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει σε τούτη την κοινωνία, ιδίως μέσα σε κείνες τις συνθήκες της αποικιοκρατίας και της άγριας εκμετάλλευσης των ντόπιων φεουδαρχών, που συμπεριφέρονταν προς τους φτωχούς συμπατριώτες τους – ελληνοκύπριους και τουρκοκύπριους, -  σαν πραγματικοί δουλέμποροι.

Το 1938, βρισκόμενος στην Αμμόχωστο και εργαζόμενος ως αχθοφόρος στο λιμάνι του Βαρωσιού, έγινε συνειδητά μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος Κύπρου (Κ.Κ.Κ.), το οποίο τότε βρισκόταν σε βαθιά παρανομία και κάτω από τις άγριες διώξεις της Παλμεροκρατίας.

Η έναρξη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου και η επίθεση της χιτλερικής Γερμανίας ενάντια στη Σοβιετική ΄Ενωση το 1941 δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη από τον ενθουσιώδη νέο και αγωνιστή Γιάννη Σοφόκλη. Εντάχθηκε εθελοντικά στο Κυπριακό Σύνταγμα και πολέμησε σε διάφορα μέτωπα, κυρίως στην Ιταλία, μέχρι το τέλος του πολέμου.

Μετά την αποστράτευση και την επιστροφή του στην Κύπρο ανάπτυξε μεγάλη πολιτική δραστηριότητα. Το 1946 εξελέγη Επαρχιακός Γραμματέας της Επαρχιακής Οργάνωσης ΑΚΕΛ Πάφου και ταυτόχρονα μέλος της Κεντρικής Επιτροπής και του Πολιτικού Γραφείου του ΑΚΕΛ. Διατήρησε αυτά τα αιρετά αξιώματα μέχρι το 1983, οπόταν η σοβαρή ασθένεια που τον βασάνιζε, τον ανάγκασε να υποβάλει την παραίτηση του από την ενεργή δράση.

 Τη νύχτα της 15ης Δεκεμβρίου του 1955 οι βρετανοί αποικιοκράτες, που εν τω μεταξύ είχαν κηρύξει παράνομο το ΑΚΕΛ και τις περισσότερες λαικές οργανώσεις, με μια οργανωμένη επιχείριση τους, συνέλαβαν σχεδόν ταυτόχρονα σε ολόκληρη την Κύπρο 135 ηγετικά στελέχη του ΑΚΕΛ και του Λαικού Κινήματος. Μεταξύ αυτών ήταν και ο σύντροφος Γιάννης Σοφόκλη. Αντικατέστησαν το όνομα του, κατά το χιτλερικό πρότυπο, με τον αριθμό CDP 124. Τον έρριξαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Πύλας και ύστερα τον μετέφεραν διαδοχικά στις Κεντρικές Φυλακές στη Λευκωσία και στο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Κοκκινοτρεμιθιάς. Σταδιακά και ανάλογα με την περίπτωση οι άγγλοι απελευθέρωναν τους πολιτικούς κρατούμενους. Ο Γιάννης Σοφόκλη ήταν ένας από τους τελευταίους για τους οποίους άνοιξαν οι πύλες των στρατοπέδων συγκέντρωσης, μόλις την άνοιξη του 1957 ! Οι παλαιότεροι σύντροφοι του, θα θυμούνται πώς υποδέχθηκαν τον ηγέτη τους οι αριστεροί ολόκληρης της Επαρχίας Πάφου. Δεκάδες λεωφορεία και μικρά αυτοκίνητα με σημαίες, συνθήματα και ζητωκραυγές, γεμάτα από πλήθος κόσμου τον  συνόδευσαν από το Πισσούρι μέχρι το Κτήμα, χωρίς να τολμήσουν οι άγγλοι να παρέμβουν ! Ας μη ξεχνούμε ότι το ΑΚΕΛ εξακολουθούσε να βρίσκεται στην παρανομία μέχρι τον Δεκέμβριο του 1959.

Ακολούθησαν τα χρόνια της παρανομίας και των συνεχών απειλών από μέρους των πιο ακραίων στοιχείων της ΕΟΚΑ. Χρόνια απερίγραπτων οικονομικών στερήσεων και μεγάλης φτώχειας για την οικογένεια του σύντροφου Γιάννη Σοφόκλη, αλλά και του μεγαλύτερου τμήματος των Κυπρίων.

Ακόμη και στα χρόνια της ασθένειας του ενδιαφερόταν για τα πάντα, κυρίως για τη ζωή του κόμματος του και ολόκληρου του Λαϊκού Κινήματος, χωρίς ποτέ να σταματήσει με τον τρόπο του τον αγώνα για την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Αναμβίβολα ο Γιάννης Σοφόκλη υπήρξε μια προσωπικότητα, η οποία δεν μπορούσε να περιοριστεί στα στενά σύνορα  της μικρής Πάφου.

Ο Γιάννης Σοφόκλη ήταν και ακόμη εξακολουθεί και σήμερα να είναι ένας γνωστός λαϊκός αγωνιστής σε ολόκληρη την Κύπρο και όχι μόνο. Η ανώτατη ηγεσία του ΑΚΕΛ τον έστειλε στη Μεγάλη Βρετανία στις αρχές της δεκαετίας του 1960 για να επανιδρύσει τις οργανώσεις του ΑΚΕΛ.

Με αποφάσεις του Κόμματος εκπροσώπησε το ΑΚΕΛ σε δεκάδες Συνέδρια αδελφών Εργατικών και Κομμουνιστικών Κομμάτων αρκετών χωρών του κόσμου, κυρίως της Ευρώπης (Σοβιετική ΄Ενωση, Γαλλία, Γερμανική Λαοκρατική Δημοκρατία, Βόρεια Ιρλανδία, Βουλγαρία, Ρουμανία, Τσεχοσλοβακία, Αγγλία και άλλες χώρες).

Τον Μάρτιο του 1969 εκπροσώπησε, μαζί με τον τότε Β΄ Γ. Γ. του ΑΚΕΛ Αντρέα Φάντη, το κόμμα στην Προπαρασκευαστική Σύνοδο της Πρώτης Διεθνούς Συνάντησης Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων όλου του κόσμου, στη Μόσχα. Τον Απρίλιο του 1970, μαζί με τον τότε Γενικό Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Εζεκία Παπαϊωάννου παρευρέθηκε στους γιορτασμούς των 100 χρόνων από τη γέννηση του Βλαντίμηρ Ιλίτς ΛΕΝΙΝ.

Το 1964 σπούδασε στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας. Κατά τη διάρκεια της φοίτησης του είχε την ευκαιρία να ταξιδέψει σε αρκετές περιοχές της απέραντης Σοβιετικής ΄Ενωσης, την οποία αγαπούσε και εκτιμούσε αφάνταστα, ως την πατρίδα της Μεγάλης Οκτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης του 1917 και του Σοσιαλισμού και ως της κύριας δύναμης που συνέτριψε τον χιτλεροφασισμό και απελευθέρωσε τις περισσότερες χώρες της κατεχόμενης Ευρώπης από τον φασισμό.  Εδώ θα αποτολμούσα να ισχυριστώ ότι ο σύντροφος Γιάννης Σοφόκλη κατά κάποιο τρόπο φάνηκε τυχερός που πέθανε πριν η εσωτερική αντισοβιετική αντεπανάσταση μαζί με τη παγκόσμια ιμπεριαλιστική συνομωσία, κατάφερε τη διάλυση της αγαπημένης του Μεγάλης Σοβιετικής ΄Ενωσης και της Σοσιαλιστικής Κοινότητας. Από την άλλη όμως, κανένας και καμιά δύναμη στον κόσμο δεν θα μπορέσει να σβύσει από την παγκόσμια ιστορία τον τεράστιο ρόλο που διαδραμάτισε και θα εξακολουθήσει να διαδραματίζει η Οχτωβριανή Επανάσταση του 1917 και να διαγράψει τις θετικές  εμπειρίες της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στη χώρα του Λένιν !

Ο Γιάννης Σοφόκλη με τη μέθοδο της αυτομόρφωσης και της καταπληκτικής εργατικότητας που τον χαρακτήριζε, έγινε ένας πολύ μορφωμένος και καλλιεργημένος άνθρωπος, διαβάζοντας εκατοντάδες βιβλίων (πολιτικών, λογοτεχνικών κ.α.). Μόνος του έμαθε να διαβάζει και να μιλά στα αγγλικά, ρωσικά και ιταλικά, κάνοντας προσπάθειες να μάθει ακόμα  και γερμανικά!

΄Ηταν απασχολημένος σχεδόν 24 ώρες το εικοσιτετράωρο, αλλά πάντα έβρισκε χρόνο να περνά κάποιο χρόνο με την οικογένεια του και να είναι ένας υποδειγματικός πατέρας, να συναντάται με όποιον ήθελε να τον δει και να του ζητήσει βοήθεια. Στο αρχείο του η οικογένεια του διατηρεί πολύχρονη και εξαιρετικά ενδιαφέρουσα αλληλογραφία με τον Εζεκία Παπαϊωάννου, τον Τεύκρο Ανθία, τον Θοδόση Πιερίδη, τον Χριστόφορο Σάββα,  και άλλους πνευματικούς ανθρώπους των γραμμάτων και της τέχνης της Κύπρου. Φίλοι του ήταν ο Κώστας Οικονόμου, ο Γιώργος Κοτσώνης, ο Αντρέας Χαραλαμπίδης και τόσοι άλλοι επώνυμοι και σχετικά άγνωστοι στο ευρύ κοινό !

Με τα χρόνια ο Γιάννης Σοφόκλης ανάπτυξε σε μεγάλο βαθμό ένα έμφυτο, ίσως, ταλέντο – ήταν ένας μεγάλος ρήτορας, τις ομιλίες του οποίου άκουαν με ανοικτό το στόμα και θαύμαζαν, ενώ φίλοι, οπαδοί, αλλά και πολιτικοί του αντίπαλοι το αναγνώριζαν ! Μια από τις ποιό χαρακτηριστικές και ενθουσιώδεις δημόσιες ομιλίες του ήταν εκείνη που έκανε στην αίθουσα του τότε κινηματοθεάτρου  της Γεροσκήπους, με γεμάτη την αίθουσα, αλλά και τους γύρω χώρους της κεντρικής πλατείας της τότε κωμόπολης. Η αξέχαστη εκείνη ομιλία έγινε στις 3 Δεκεμβρίου 1959 και άρχισε η ώρα 6.30 το απόγευμα, με την ευκαιρία της άρσης της προγραφής του ΑΚΕΛ. ΄Ηταν μια εξαιρετικά δύσκολη για το κόμμα περίοδο και ελάχιστες μέρες πριν από τις πρώτες εκλογές για την εκλογή του πρώτου Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Ο Γιάννης Σοφόκλη πέθανε στο παλιό Νοσοκομείο της Πάφου το βράδυ της 19ης Φεβρουαρίου 1990, σε ηλικία μόλις 66 χρόνων. Η γυναίκα και σύντροφος του μια ολόκληρη ζωή, η Μαρούλα Γ. Σοφόκλη στις 14 Μαρτίου 2015 θα γίνει 90 χρόνων και είναι μέλος του ΑΚΕΛ από το 1942 !

Η τελετή της ταφής του αείμνηστου Γιάννη Σοφόκλη έγινε στην Πάφο στις 20 Φεβρουαρίου 1990 και σ΄ αυτήν παρευρέθηκε ολόκληρη η ηγεσία του ΑΚΕΛ και του Λαϊκού Κινήματος, με επικεφαλής τον τότε Γενικό Γραμματέα της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ Δημήτρη Χριστόφια, καθώς και εκπρόσωποι όλων χωρίς εξαίρεση των κυπριακών πολιτικών κομμάτων. Στεφάνια κατατέθηκαν εκ μέρους του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας Γιώργου Βασιλείου, αρχηγών κομμάτων και άλλων οργανώσεων και προσωπικοτήτων. Στην πομπή της κηδείας προς το Νεκροταφείο της Πάφου πήραν μέρος αρκετές εκατοντάδες Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.

Αιωνία η μνήμη του !