Γεροσκήπου: Το μεταξουργείο της αγγλοκρατίας, που έγινε στρατόπεδο της Δημοκρατίας

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Οι πλείστοι το γνωρίζουν ως το Κέντρο Εκπαιδεύσεως Νεοσυλλέκτων της επαρχίας Πάφου, που στις εγκαταστάσεις του έκαναν τη στρατιωτική τους θητεία χιλιάδες νέοι μέχρι τις αρχές της νέας χιλιετίας. Οι παλαιότεροι κάτοικοι του σημερινού Δήμου ωστόσο, καθώς επίσης και μελετητές της Ιστορίας του τόπου, γνωρίζουν ότι το περί ου ο λόγος παλιό ΚΕΝ Πάφου έχει πίσω του μια ιστορία πολύ πιο σημαντική από τις στρατιωτικές διηγήσεις των κατά καιρούς «ενοίκων» του, με τα καψώνια, τις πλάκες, τις στρατιωτικές ασκήσεις και όλα όσα συνοδεύουν τη στρατιωτική θητεία: Αποτελούσε το παλιό μεταξουργείο της επαρχίας Πάφου, ένα βιομηχανικό χώρο που αποτέλεσε σταθμό στην εκβιομηχάνιση της Κύπρου και που για δεκαετίες αποτελούσε ένα εργασιακό «μελίσσι» για εκατοντάδες παφίτες και παφίτισσες.

Πλέον, οι αυριανοί πολίτες του τόπου θα το γνωρίζουν, πιθανότατα, ως απλώς ένα ακόμη μεγάλο τεμάχιο οικιστικής ανάπτυξης.

Το κτιριακό συγκρότημα που για περισσότερο από ένα αιώνα είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με την οικονομική και κοινωνική ζωή της Γεροσκήπου, άρχισε να ανεγείρεται το 1926, ενώ η Κύπρος ήταν υπό καθεστώς Βρετανικής κυριαρχίας. «Μάρτυρας» και κύριο «εργαλείο» των πρώτων προσπαθειών εκβιομηχάνισης της Κύπρου, το κτίριο αποτελούσε το μεγαλύτερο μεταξουργείο του τόπου, στο οποίο εκατοντάδες άνθρωποι εργάζονταν σε πολύ δύσκολες συνθήκες. Και στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, επίσης, οι τεράστιοι χώροι χρησιμοποιήθηκαν για την στρατοπέδευση Βρετανών στρατιωτών, καθώς και στρατιωτών από τις Βρετανικές Αποικίες.

Στα πιο σύγχρονα χρόνια, το βιομηχανικό συγκρότημα που στην καθημερινότητα των παφίων έμεινε ως το «ΚΕΝ», μετατράπηκε σε στρατιωτικό χώρο που για δεκαετίες αποτελούσε τον χώρο εκπαίδευσης των νεοσυλλέκτων εθνοφρουρών της Πάφου και της επαρχίας Λευκωσίας. Για να φτάσουμε στην ακόμη πιο κοντινή μας ιστορία, όταν η μεταφορά του ΚΕΝ στην Αναρίτα, ανοίγει τον χορό των αναποτελεσματικών μέχρι σήμερα προσπαθειών «επανένταξης» του συγκροτήματος στη νέα εποχή.

Προς τον σκοπό αυτό, σε πλήρη εξέλιξη, αν και χωρίς πρακτικό αποτέλεσμα μέχρι στιγμής, βρίσκονται συνομιλίες του Δήμου Γεροσκήπου και της ιδιοκτήτριας του χώρου, Τράπεζας Κύπρου, για την πώληση του παλιού ΚΕΝ στη δημοτική αρχή, αντί της δωρεάς δύο κτιρίων του όπως συζητείτο μέχρι πρότινος. Πολλοί, ονειρεύονται ήδη την ημέρα που το τεράστιο κτιριακό συγκρότημα στην καρδιά της Γεροσκήπου θα αποκτήσει ξανά ζωή.

Το τι ακριβώς «ζωή» θα αποκτήσει, είναι ακόμη νεφελώδες, αφού η φιλολογία όλο αυτό το διάστημα καλύπτει ένα ευρύ φάσμα από την οικοπεδοποίηση μέχρι την πολιτιστική αξιοποίηση και την χρήση για τις ανάγκες της δημοτικής αρχής.

Αφημένο στο έλεος του χρόνου, το τεράστιο κτιριακό συγκρότημα, αντιμετωπίζει τον ορατό κίνδυνο κατάρρευσης σε ένα πολυσύχναστο σημείο του Δήμου. Παράγοντες της Γεροσκήπου επαναφέρουν κατά περιόδους όλα αυτά τα χρόνια στο προσκήνιο την πρωτοβουλία που είχε αναληφθεί και παλαιότερα για την άσκηση πιέσεων στα αρμόδια κρατικά τμήματα, προκειμένου να ληφθούν άμεσες αποφάσεις για την αξιοποίηση του ιστορικού χώρου πριν είναι αργά.

Οι παράγοντες αυτοί επισημαίνουν ότι η ιστορία του κτίσματος από τα τέλη του 19ου αιώνα ως εργοστασιακή μονάδα μπορεί να εμπλέξει στις προσπάθειες τμήματα του κράτους που έχουν ιδιαίτερη ευαισθησία για θέματα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Αντιλαμβανόμενοι την σοβαρότητα της κατάστασης και πολλοί εξ αυτών έχοντας καθημερινή και ίδια πείρα της οριακής κατάστασης του παλιού ΚΕΝ, ως γειτνιάζοντες με αυτό, κάτοικοι της περιοχής στον κεντρικό ιστό της Γεροσκήπου, αναλαμβάνουν συχνά δράση τα τελευταία χρόνια προκειμένου να πιέσουν ώστε η σημερινή κατάσταση με την επικινδυνότητα και την αντιαισθητική εικόνα του κτιριακού συγκροτήματος, να τερματισθεί άμεσα.

Με τις προσπάθειες εμπορικής αξιοποίησης του χώρου από την ιδιοκτήτρια Τράπεζα Κύπρου έναντι εκχώρησης δύο κτισμάτων στον Δήμο Γεροσκήπου για τις ανάγκες του να μην τελεσφορούν, ο Δήμος ζήτησε πλέον επίσημα να αγοράσει όλο το κτιριακό συγκρότημα και την έκταση στην οποία βρίσκεται.

H δημοτική αρχή έχει ήδη αρχίσει και συνεχίζει από τις αρχές του 209 τις επαφές με την Τράπεζα Κύπρου για εξαγορά του, προκειμένου να αναδείξει την φορτισμένη ιστορικά πορεία του στο χρόνο, αλλά και για να προλάβει την πλήρη κατάρρευση του λόγω της εγκατάλειψης των δύο τελευταίων δεκαετιών.

Τις πληροφορίες του PafosNet επιβεβαίωσε ο Δήμαρχος Γεροσκήπου, Μιχάλης Παυλίδης, ο οποίος μας τόνισε ότι είχε ήδη στη Λευκωσία τις πρώτες επαφές με την ηγεσία της Τράπεζας Κύπρου η οποία ανακοίνωσε ότι το παλιό ΚΕΝ Πάφου είναι προς πώληση, αν ο οργανισμός ικανοποιηθεί οικονομικά.

«Αυτή τη στιγμή», είπε ο κ. Παυλίδης, «βρισκόμαστε σε αναμονή της πρότασης την οποία ζητήσαμε από την ιδιοκτήτρια του παλιού ΚΕΝ ώστε να δούμε αν το οικονομικό αντίτιμο που ζητά μπορεί να μας επιτρέψει να προχωρήσουμε με τις διαδικασίες εξαγοράς του. Η πρόταση μας αφορά στην ολότητα του χώρου και των εγκαταστάσεων του, αφού το παλιό Φρουραρχείο και το Διοικητήριο ούτως ή άλλως είχε αποφασισθεί να παραχωρηθούν στον Δήμο βάσει των μέχρι πρότινος σχεδιασμών αξιοποίησης του».

Ο Δήμαρχος Γεροσκήπου ανέφερε ότι αν η προσπάθεια ευοδωθεί, ο Δήμος θα προχωρήσει άμεσα και παράλληλα με τις σωστικές εργασίες σε μελέτη για την αξιοποίηση του σημαντικού αυτού οικοδομήματος για την Πάφο.

« Υπάρχουν ευρωπαικές χρηματοδοτήσεις για την αναβίωση παλιών εργοστασίων και βιομηχανιών, όπως ήταν το ΚΕΝ πριν λειτουργήσει ως τέτοιο», ανέφερε, « ενώ υπάρχει και σημαντικό πεδίο συνεργασίας με τεράστιες βιομηχανίες χωρών όπως η Κίνα για να χρησιμοποιείται μέρος των εγκαταστάσεων ως βάση τους στην Ευρώπη».

Οι αρχικές σκέψεις σύμφωνα με τον Μιχάλη Παυλίδη, αν ευοδωθεί η προσπάθεια, είναι να μετατραπεί το Φρουραρχείο σε Δημοτικό Μέγαρο και ο σημερινός χώρος του Δημοτικού Μεγάρου να μετατραπεί σε Πολιτιστικό Κέντρο.
Οι θάλαμοι του ΚΕΝ που προορίζονταν από την Τράπεζα για εμπορική και οικιστική ανάπτυξη, θα μπορούσαν, τονίζει, να αξιοποιηθούν για ένα θεματικό πάρκο αναδεικνύοντας το παλιό μεταξουργείο, σε σύνδεση και με το Πάρκο Γλυπτικής που βρίσκεται δίπλα.