Γεροσκήπου: Οι μαθητές ανέλαβαν τη διάσωση υπεραιωνόβιων δέντρων στο σχολείο τους

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

«Ένας γίγαντας κινδυνεύει, βοηθήστε μας να τον σώσουμε». Με αυτό το σύνθημα-προτροπή, οι μαθητές του Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής Γεροσκήπου, συνεπικουρούμενοι από τους καθηγητές τους, έχουν αναλάβει δράση για την διάσωση υπεραιωνόβιων τρέμιθων που βρίσκονται εντός του εκπαιδευτηρίου ή δίπλα από αυτό. Η καμπάνια των παιδιών του γυμνασίου προσλαμβάνει μάλιστα και ευρωπαικές διαστάσεις, αφού η προσπάθεια έχει ενταχθεί σε ένα από τα ευρωπαικά προγράμματα στον χώρο της εκπαίδευσης.

Όπως επισημαίνουν σε σχετική μελέτη που εκπόνησαν για το θέμα οι μαθητές του Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής, Αργυρούλα Μιχαήλ, Λούκας Λουκά, Χάρης Αντωνίου και Μαρίνος Αλφρέδου, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας Ασπασίας Ζήνωνος, παρόλο που η Γεροσκήπου είναι γνωστή πιο πολύ για τα λουκούμια και την στενή σχέση που έχει στην αρχαιότητα με την Θεά Αφροδίτη, σημαντική παράμετρος για τους νέους αποτελούν και οι αιωνόβιοι γίγαντες που υπάρχουν σε αυτή και συγκεκριμένα στην αυλή και στο περίγυρο του σχολείου τους.

Το ερέθισμα για την μελέτη αυτή, εξηγούν τα παιδιά, το έλαβαν από το παράξενο, στα μάτια τους, γεγονός ότι ένα δέντρο υπήρχε στο μέσο του γηπέδου του σχολείου. Διερωτώμενοι γιατί αυτό το δέντρο δεν κόπηκε κατά τις εργασίες ανέγερσης του εκπαιδευτηρίου, ανακάλυψαν την ιστορία των υπεραιωνόβιων γιγάντιων τρέμιθων που υπάρχουν στην περιοχή αυτή.

« Ο γίγαντας αυτός λοιπόν είναι τρέμιθος και τα δέντρα αυτά θεωρούνται  «Οι Γηραιότεροι κάτοικοι της Κύπρου». Από την μελέτη που έχουμε κάνει έχουμε βρει ότι πέντε δέντρα τρέμιθου προστατεύονται», επισημαίνουν τα παιδιά. « Πριν μερικά χρόνια ο Δήμος Γεροσκήπου είχε πάρει πρωτοβουλία για την προστασία εννέα τρέμιθων που βρίσκονται εντός του Δήμου. Αυτοί βρίσκονται σε δημόσιους χώρους ή εκκλησιαστική γη.

Το τμήμα Δασών υιοθέτησε την πρωτοβουλία αυτή και χρονολόγησε τα δέντρα αυτά. Ένας από αυτούς είναι ο τρέμιθος που βρίσκεται μέσα στην αυλή του σχολείου μας, ο οποίος και είναι 350 χρονών, έχει ύψος 12 μέτρα, περίμετρο 3.7 μέτρα και είναι φυλλοβόλος».

Στόχος των μαθητών του Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής Γεροσκήπου, αναφέρουν τα παιδιά και η εκπαιδευτικός που επιβλέπει την καμπάνια, είναι να τον προστατεύσουν από την φυσική φθορά, αλλά και την κακή χρήση που κάνουν πολλές φορές συμμαθητές τους που δεν ξέρουν την ιστορία και την πολύτιμη πολιτισμική κληρονομία που κουβαλά.

« Θα θέλαμε να κηρυχθεί ως Μνημείο της Φύσης όπως άλλοι Τρέμιθοι της Κύπρου», τονίζουν. « Στην προσπάθεια αυτή  έχουμε ανάγκη από την ενεργό βοήθεια όλων μας σαν σχολική μονάδα ώστε να τον προστατεύσουμε. Μόνο αν όλοι οι μαθητές του σχολείου μας καταλάβουν τη σημασία του, όπως και όλοι οι φορείς που μπορούν να εμπλακούν στο έργο προστασίας του μπορούμε να τον σώσουμε.

Επίσης παρατηρείται ότι με την πάροδο του χρόνου έχει και φυσικές φθορές με αποτέλεσμα να αργοπεθαίνει».

Στην μελέτη που έχουν εκπονήσει οι μαθητές χαρακτηρίζουν ζωτικής σημασίας τους τρέμιθους της Γεροσκήπου, εξηγώντας ότι η Γεροσκήπου είναι στενά συνδεδεμένη με τα λουκούμια και την παφίτικη πίσσα.

« Αυτά αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά της, εκείνο όμως που δεν είναι γνωστό σε όλους είναι ο ρόλος που έπαιξαν στην εξέλιξη αυτής της παράδοσης τα δέντρα του τρέμιθου», αναφέρουν. « Οι τοπικές βιοτεχνίες από παλιά μέχρι και σήμερα  χρησιμοποιούν  ως πρώτη ύλη  για την κατασκευή της παφίτικης πίσσας την ρητίνη που έβρισκαν στους τρέμιθους της περιοχής.

Η τρεμεντίνα, μια παχύρευστη και ρητινώδης ουσία, λαμβάνεται από τρέμιθους μεγάλης ηλικίας, από εντομές σε διάφορα σημεία του κορμού του δέντρου με τσεκούρι ή με αξίνα. Από την ειδική επεξεργασία της τρεμεντίνας, παράγεται η παφίτικη πίσσα, η οποία έχει χαρακτηριστικό φυσικό άρωμα και πολλές θεραπευτικές ιδιότητες».

Στη μελέτη τα παιδιά του γυμνασίου της Γεροσκήπου δεν περιορίζονται μόνο στα υπεραιωνόβια δέντρα που είναι εντός του σχολείου τους. Στο κέντρο της Γεροσκήπου, σε πολύ κοντινή απόσταση από την πλατεία και το Δημοτικό Μέγαρο, αναφέρουν, βρίσκονται πολλοί αιωνόβιοι τρέμιθοι, που πλέον έχουν ενταχθεί σε πρόγραμμα προστασίας. Με πρωτοβουλία του Δήμου Γεροσκήπου πριν μερικά χρόνια η οποία υιοθετήθηκε από το Τμήμα Δασών, εννέα τρέμιθοι που βρίσκονται σε δημόσιους χώρους ή εκκλησιαστική γη έχουν κηρυχθεί ως προστατευόμενα δέντρα στην κοινότητα.

Δια μέσου του μύθου και της παράδοσης πολλά δέντρα τρέμιθου έχουν καταφέρει να σωθούν, σημειώνεται στην μελέτη των παιδιών της Γεροσκήπου. Ως τέτοια παραδείγματα, αναφέρουν γηραιότερο δέντρο τρέμιθου που είναι στην κοινότητα Απαισιά όπου η ηλικία του υπολογίζεται γύρω στα 1500 χρόνια, στην Πόλη Χρυσοχούς με περίμετρο 8,60μέτρα, σε Λιμνάτη , Σίμου, Κρίτου Μαρότου και στην κατακόμβη της Αγίας Σολομωνής στην Κάτω Πάφο.

« Στην Γεροσκήπου συναντούμε πολλούς αιωνόβιους τρέμιθους, σε κοντινή απόσταση από την πλατεία και το Δημοτικό Μέγαρο καθώς επίσης στην αυλή του Γυμνασίου μας και περιμετρικά από αυτό, πολύ κοντά από το σχολείο μας είναι το εξωκκλήσι της Αγίας Μαρίνας όπου και πάλι υπάρχει εντός της αυλής του», επισημαίνουν. « Σε αρκετές περιπτώσεις οι τρέμιθοι στην Κύπρο όσο και στο εξωτερικό ήταν σύμβολα λατρείας, γι αυτό και συνήθιζαν να κρεμάζουν διάφορα ρούχα τα οποία κάλυπταν το μέλος του σώματος τους, το οποίο ήθελα να τους θεραπέψει, αφού αρκετά από τα δέντρα αυτά είναι αφιερωμένα στην Παναγία ή σε άλλους Αγίους».

Σύμφωνα με την έρευνα των μαθητών, πολλοί ερευνητές και βοτανολόγοι αναφέρουν, μέσα από διάφορες σχετικές μελέτες τους, ότι οι τρέμιθοι ανήκουν στα ιερά δέντρα, τα οποία κατά την αρχαιότητα τιμούσαν δεόντως σε τελετές που συνδέονταν με τη γονιμότητα, την εποχή του σιδήρου.

Η ικανότητα του συγκεκριμένου δέντρου, να αναπτύσσεται σε ένα σημαντικό μέγεθος, φαίνεται ότι αποτελούσε τον βασικό λόγο για τον οποίο καθιερώθηκε ως αντικείμενο λατρείας.

« Άραγε είναι τυχαίο που υπάρχουν τόσοι τρέμιθοι στην Γεροσκήπου, αφού όπως είναι γνωστό σε παλαιότερη εποχή η Γεροσκήπου ήταν οι Ιεροί Κήποι της Αφροδίτης;», καταλήγει η μελέτη των μαθητών του Δήμου. « Μετά από όλα αυτά που έχουμε αναφέρει δεν πιστεύετε και εσείς ότι είναι αρκετά έτσι ώστε να παλέψουμε για την προστασία τους;».