Ένα κυπριακό ορατόριο για την τραγωδία του 1974 στο Προεδρικό Μέγαρο στις 20 Ιουλίου

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Εστιάζοντας στην οικουμενική διάσταση της μάνας, μέσω της μορφής της Παναγίας, ο παφίτης μουσικοσυνθέτης, Μάριος Ιωάννου Ηλία συνέθεσε το ορατόριο «Πονεμένες Παναγίες», το οποίο θα κάνει παγκόσμια πρεμιέρα στις 20 Ιουλίου στον υπαίθριο χώρο του Προεδρικού Μεγάρου, στην επετειακή εκδήλωση καταδίκης της τουρκικής εισβολής. Της πρεμιέρας του έργου θα προηγηθεί ομιλία του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκου Αναστασιάδη. 

Οι «Πονεμένες Παναγίες», ανάθεση της Προεδρίας της Κυπριακής Δημοκρατίας, είναι ένα εμβληματικό έργο, το οποίο εμπνέεται από την κύρια τραγωδία της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου, εστιαζόμενο στην ανθρωποκεντρική διάσταση, τη δραματική φιγούρα της μάνας. 

Στη συναυλία συμμετέχουν, μεταξύ άλλων, οι σολίστ Μυρσίνη Μαργαρίτη και ο Γιάννης Διονυσίου, η Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, η Χορωδία του Μουσικού Λυκείου Λευκωσίας, ο Χορός Ιεροψαλτών Αρχιεπισκοπής Κύπρου «Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός», η Βυζαντινή Χορωδία Ιεράς Μητροπόλεως Τριμυθούντος «Άγιος Σπυρίδων» αλλά και ένα Άγημα Τυφεκιστών της Εθνικής Φρουράς, ενσωματωμένο στη μουσική, κάτι πρωτόγνωρο σε μουσικό έργο. 

Η εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο, την Τετάρτη 20 Ιουλίου θα αρχίσει στις 8:30μμ και θα είναι ανοικτή για το κοινό, με ελεύθερη είσοδο.  Στην υλοποίηση του έργου εμπλέκονται το Υπουργείο Παιδείας, Πολιτισμού, Αθλητισμού και Νεολαίας, το Υφυπουργείο Πολιτισμού, το Ίδρυμα Συμφωνική Ορχήστρα Κύπρου, η Ιερά Αρχιεπισκοπή Κύπρου, η Θεολογική Σχολή Εκκλησίας Κύπρου και το Υπουργείο Άμυνας.

Μιλώντας σήμερα στο PafosNet για την ειδική αυτή εκδήλωση στο Προεδρικό Μέγαρο, ο Μάριος Ηλία τόνισε ότι οι «Πονεμένες Παναγίες» είναι αφιερωμένες στις μάνες των αγνοουμένων της Κύπρου.

« Το έργο εστιάζεται στην οικουμενική διάσταση της μάνας μέσω της μορφής της Παναγίας», εξηγεί. « H Παναγία εξυψώνει την ιερότητα της σχέσης μητέρας-παιδιού και την ανάγει σε τραγικό σύμβολο θείου πάθους με απηχήσεις από την αρχαία τραγωδία. O πόνος της, η άφατη και άδηλη θλίψη της, γίνεται πανανθρώπινο και διαχρονικό σύμβολο, στη συγκεκριμένη περίπτωση ως αφορμή των τραγικών γεγονότων του 1974.

Το ορατόριο επιδιώκει να εμφυσήσει μουσική πνοή στην ανθρώπινη ποιότητα και εσωτερική εκφραστικότητα της τραγικής φιγούρας της μάνας του αγνοουμένου με αποκορύφωμα την αναστάσιμη ελπίδα».

H δημιουργία του έργου, δηλώνει ο συνθέτης, βασίζεται σε προσωπικά βιώματα. Το δράμα των αγνοουμένων, βίωμα και της οικογένειας μου, δεν μπορεί παρά να θρυμματίσει κάθε ευαίσθητο άτομο, τονίζει.

« Πέραν τούτου, το 2016, πριν την ανάθεση του έργου από την Προεδρία, κουβεντιάζαμε μαζί με τον αείμνηστο Μίκη Θεοδωράκη στο σπίτι του στην Αθήνα, όπου και κάναμε τα γυρίσματα μιας ταινίας ντοκιμαντέρ με αφορμή τη συμφωνική του μουσική, σε παραλληλισμό με τη δικιά μου μουσική αντίληψη. Σε κάποια στιγμή μου λέγει, «γιατί δεν γράφεις κι εσύ ένα «Άξιον Εστί» της Κύπρου»; Πιθανόν αυτό να εκληφθεί ως μια μορφή έμμεσου εναύσματος για τις «Πονεμένες Παναγίες».

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί στο προαύλιο του Προεδρικού Μεγάρου, αναφέρει ο Μάριος Ηλία. Πρόκειται για έργο ιδιάζουσας καλλιτεχνικής αισθητικής, το οποίο απευθύνεται στο ευρύ κοινό, επισημαίνει, και συμπράττουν πληθώρα συντελεστών. Πέραν της συμφωνικής ορχήστρας, χορωδίας νέων και βυζαντινής χορωδίας, θα συμμετέχουν δυο καταξιωμένοι τραγουδιστές καθώς και κάποιες ιδιαίτερες ακουστικές πηγές που για πρώτη φορά εντάσσονται σε μια παραγωγή εξειδικευμένων απαιτήσεων.

Έχοντας βραβευθεί τα τελευταία χρόνια για συμφωνικά και όχι μόνο έργα του σε Ρωσία, Ιαπωνία, Γερμανία και αλλού, ο καταγόμενος από την Πάφο μουσικοσυνθέτης θεωρείται πλέον πρωτοποριακός σε συνθέσεις «ασυνήθιστου» ύφους και μορφολογίας:

« Σε γενικές γραμμές, θεωρώ το έργο στο σύνολό του πολυδιάστατο, το κάθε ένα έχει τη δική του θεματική βάση και το δικό του τεχνικό και μεταμουσικό βάθος. Δηλαδή, αφενός δημιουργείται στη βάση απαιτητικών ως επί το πλείστων μουσικών παραμέτρων, αφετέρου σε αυτό συμβάλουν άλλες μορφές τέχνης, το στοιχείο της τεχνολογίας ή του χώρου πραγματοποίησης μιας συναυλίας.

Το Προεδρικό Μέγαρο, για παράδειγμα, με τη σύνθεση του κυρίως από παραδοσιακά τοπικά, βυζαντινά και γοτθικά στοιχεία αρχιτεκτονικής, δύναται να παίξει ρόλο στην όλη σκηνική προσέγγιση στις «Πονεμένες Παναγίες». Όλα συνυπάρχουν, στο πλαίσιο μιας ουσιαστικής σχέση μεταξύ των, ως μια πολυφωνία ετερογενών στοιχείων τα οποία εναρμονίζονται κατά τη διάρκεια της συνθετικής πράξης».

Δύο χρόνια υπομονή έπρεπε να κάνει η πολιτιστική Κύπρος για να δει από κοντά τις πολυαναμενόμενες «Πονεμένες Παναγίες» στο Προεδρικό Μέγαρο. Το διεθνώς διαφημιζόμενο ορατόριο του παφίτη μουσικοσυνθέτη, ο οποίος διαπρέπει τα τελευταία χρόνια στον διεθνή χώρο, πήρε αναβολή το 2020 και το 2021, θύμα και αυτό της πανδημίας.

Το πρώτο κυπριακό ορατόριο του είδους θα παρουσιαζόταν τον Ιούλιο του 2020, στην επετειακή εκδήλωση καταδίκης της τουρκικής εισβολής που πραγματοποιείται κάθε χρόνο στις 20 του μήνα στο Προεδρικό Μέγαρο. Η πρεμιέρα του ωστόσο, πήρε αναβολή για τις 20 Ιουλίου 2021, αφού η επέλαση του ιού ακύρωσε και αυτή την εκδήλωση όπως τόσες και τόσες άλλες, με τις κρατικές αρχές και τον εμπνευστή της να αποφασίζουν τελικά την παραπομπή της παρουσίασης του έργου για το επόμενο καλοκαίρι.

Η επικράτηση της πανδημίας και την περασμένη χρονιά ανέβαλε τους σχεδιασμούς για άλλο ένα χρόνο με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο σήμερα.