Δρόμος Πάφου-Πόλης: Ο δρόμος είχε τη δική του ιστορία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Ο αυτοκινητόδρομος Πάφου-Πόλης Χρυσοχούς αναγνωριζόταν από τους πάντες ως ένα σημαντικό τμήμα του Εθνικού Οδικού δικτύου, το οποίο θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την προοπτική ανάπτυξης ολόκληρης της Πάφου και ιδιαίτερα του διαμερίσματος Πόλης Χρυσοχούς. Με κάθε ευκαιρία οι εκάστοτε Πρόεδροι της Κυπριακής Δημοκρατίας, διαβεβαίωναν πως υπάρχει η πολιτική απόφαση και βούληση για προώθηση και υλοποίηση αυτού του σημαντικού έργου. Μέχρι που η οικονομική καταστροφή του 2013 και η βύθιση έκτοτε της Κυπριακής οικονομίας στο έρεβος, κατέστησε απολύτως σαφές στους πάντες ότι στο άμεσο, τουλάχιστον, μέλλον το έργο θα παραμείνει μόνο σε επίπεδο σχεδιασμών και συζητήσεων.

Η προώθηση του έργου ανατέθηκε σε καθοδηγητική Επιτροπή το Δεκέμβριο του 2003, της οποίας η σύνθεση και οι όροι εντολής καθορίστηκαν σύμφωνα με την απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου με αριθμό 53342 και ημερομηνία 14 Μαρτίου 2001 η οποία ρυθμίζει το σχεδιασμό, χρηματοδότηση και λειτουργία έργων του δημοσίου τομέα από τον ιδιωτικό τομέα.

Με την υποβολή προσφορών στις 31 Ιουλίου 2007 και την ολοκλήρωση της αξιολόγησής του τον Ιανουάριο του 2008, η καθοδηγητική επιτροπή αντικαταστάθηκε από Διαχειριστική Επιτροπή, με βάση τους περί Συντονισμού των Διαδικασιών Σύναψης Δημοσίων Συμβάσεων Προμηθειών, Έργων και Υπηρεσιών κανονισμούς του 2007.

Μιλώντας στο σημερινό αφιέρωμα του PafosNet για το έργο που στοιχειώνει γενιές παφιτών, ο πρόεδρος της Επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων της Βουλής, Αντώνης Αντωνίου, αναφέρθηκε στο ιστορικό για την προώθηση του έργου:

« Οι προσφορές για υλοποίηση του Έργου με τη μέθοδο DBFO (Design, Build, Finance, Operate), υποβλήθηκαν στις  31 Ιουλίου 2007. Μετά την αξιολόγηση των προσφορών και την εξέταση και απόρριψη ιεραρχικών προσφυγών, άρχισε η διαπραγμάτευση με τον Προτιμητέο Προσφέροντα, το Σεπτέμβριο του 2008.  Ο Προτιμητέος Προσφέρων ήταν η ΚΙΝΥRAS Consortium, με Καθαρή Παρούσα Αξία Δόσεων Αποπληρωμής €202 εκ. και Ετήσια Δόση  €30,6 εκ. για 25,5 χρόνια.

Η διαπραγμάτευση με την ΚΙΝΥRAS άρχισε τον Σεπτέμβριο του 2008 και τερματίστηκε το Δεκέμβριο του 2009 χωρίς να επιτευχθεί συμφωνία, λόγω αιτήματος της ΚΙΝΥRAS για σημαντική αύξηση των ετήσιων δόσεων αποπληρωμής,  λόγω της αύξησης στο κόστος δανεισμού που επέφερε η παγκόσμια οικονομική κρίση.

Η διαπραγμάτευση με την επιλαχούσα κοινοπραξία STRABAG - NEMESIS, της οποίας η Καθαρή Παρούσα Αξία των Δόσεων Αποπληρωμής ήταν €228 εκ. και η Ετήσια Δόση €32,8 εκ. , άρχισε στις 15.1.2010. 

Στη συνέχεια, λόγω προσφυγής της ΚΙΝΥRAS στην Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών και στο Ανώτατο Δικαστήριο, η διαδικασία  διαπραγμάτευσης με τη STRABAG - NEMESIS αναστάληκε μέχρι την έκδοση τελικής απόφασης και επανάρχισε στις 14.10.2010, αφού αποσύρθηκαν όλες οι εκκρεμούσες εφέσεις και προσφυγές.

Η διαπραγμάτευση με τη STRABAG - NEMESIS τερματίστηκε χωρίς επιτυχία, με απόφαση της Διαχειριστικής Επιτροπής τον Οκτώβριο του 2011, λόγω επιπρόσθετων οικονομικών απαιτήσεων της Κοινοπραξίας, καθώς και απαιτήσεων που θα είχαν ως αποτέλεσμα ουσιώδεις αλλαγές στα Έγγραφα Προσφορών και μεταφορά κινδύνων στην Κυβέρνηση.

Η Κοινοπραξία, αφού ενημερώθηκε για την πιο πάνω απόφαση, προχώρησε σε καταχώρηση δύο Ιεραρχικών Προσφυγών που αφορούσαν αντίστοιχα τις αποφάσεις της Διαχειριστικής Επιτροπής για τερματισμό της διαπραγμάτευσης (ΑΑΠ 53/2011) και για μη ανανέωση της ισχύος των προσφορών (ΑΑΠ 57/2011).

Οι δύο πιο πάνω Ιεραρχικές Προσφυγές εξετάστηκαν και απορρίφθηκαν από την Αναθεωρητική Αρχή Προσφορών με αντίστοιχες αποφάσεις που εκδόθηκαν στις 22.6.2012 και στις 25.6.2012».

Εν όψει των πιο πάνω, εξηγεί ο κ. Αντωνίου, η διαδικασία για το έργο τερματίζεται, τότε, δεδομένου ότι δεν υπάρχουν σε ισχύ άλλες προσφορές επιλαχόντων προσφοροδοτών.

Η Διαχειριστική Επιτροπή του Έργου, αποφάσισε να εισηγηθεί την έναρξη νέας διαδικασίας για υλοποίηση του Έργου με την ίδια μέθοδο DBFO (Design, Build, Finance, Operate), η οποία βασίζεται σε χρηματοδότηση από τον Ανάδοχο μέχρι την ολοκλήρωση του Έργου.  Η αποπληρωμή, βάσει του τότε σχεδιασμού, θα γίνει με ετήσιες δόσεις τις οποίες το κράτος θα αρχίσει να καταβάλλει μετά την παράδοση του Έργου στην κυκλοφορία, δηλαδή περίπου 4,5 χρόνια μετά την υπογραφή συμβολαίου.

Παράλληλα η Διαχειριστική Επιτροπή θα εξετάσει τρόπους μείωσης του κόστους κατασκευής και συντήρησης του Έργου, με απώτερο στόχο τη μείωση του ύψους των ετήσιων δόσεων αποπληρωμής.

Με βάση τα πιο πάνω, ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων θα υποβάλει πρόταση και θα ζητήσει την έγκριση του Υπουργικού Συμβουλίου για προώθηση νέας διαδικασίας προκήρυξης προσφορών για το Έργο με τη μέθοδο DBFO.

Οι σχεδιασμοί και προγραμματισμοί αυτοί, που από τότε χαρακτηρίζονταν από μερίδα των οργανωμένων συνόλων του τόπου ως ανεφάρμοστοι λόγω του κόστους του έργου, έμελλε να παραμείνουν επί χάρτου ούτως ή άλλως. Η απόφαση-σοκ του Μαρτίου του 2013, έριξε και τις αντιπαραθέσεις και συνεχείς διεργασίες για το νέο αυτοκινητόδρομο για τα καλά στο χρονοντούλαπο της Ιστορίας.

Το Τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας έχει καταβάλει μέχρι σήμερα συνολικό ποσό €58 εκ περίπου σε αποζημιώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των τόκων.  Υπολείπεται ποσό €65 εκ. περίπου, συμπεριλαμβανομένων των τόκων μέχρι την 31.12.2012, όταν και είχαν ετοιμαστεί οι σχετικές καταστάσεις.

Το Υπουργείο Εσωτερικών έχει δώσει οδηγίες στο Κτηματολόγιο για ετοιμασία σχεδίων και πίνακα περιγραφής για όσα τεμάχια δεν έχουν γίνει πληρωμές, με στόχο να προωθηθεί η ανάκληση τους. Ταυτόχρονα έχει ετοιμασθεί θέσμιο σχέδιο για δημοσίευση λευκής ζώνης, προκειμένου οι εκτάσεις που θα χρησίμευαν για το έργο, μετά την απαλλοτρίωση τους, να μην αναπτυχθούν αλλιώς μέχρι το έργο να μπορέσει να ξεκινήσει.

Οι πίνακες και τα σχέδια στάληκαν στο Τμήμα Δημοσίων Έργων για επιβεβαίωση και στη συνέχεια ο Υπουργός Εσωτερικών υπέβαλε σχετική πρόταση προς το Υπουργικό Συμβούλιο για ανάκληση της απαλλοτρίωσης και ταυτόχρονη δημοσίευση λευκής ζώνης.  Η δημοσίευση  απαλλοτρίωσης θα μπορεί να γίνει εκ νέου στο μέλλον, όταν το έργο είναι έτοιμο για έναρξη.

Στο μεταξύ όμως, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων, πολλοί ιδιοκτήτες απαλλοτριωθέντων εκτάσεων που δεν είχαν προλάβει να αποζημιωθούν, έχουν ήδη κινηθεί νομικά κατά του κράτους για διαφυγόντα κέρδη από την πενταετή δέσμευση των περιουσιών τους και οι προοπτικές να κερδίσουν τη νομική μάχη είναι με το μέρος τους.

Μετά τις εξελίξεις αυτές, ο πρόεδρος της Επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων της Βουλής, αποστέλλει το 2012 στην τότε ΥΠΕΣ, Ελένη Μαύρου, υπόμνημα για το θέμα της ανάκλησης των απαλλοτριώσεων.

« Η υλοποίηση της απόφασης αυτής θα δημιουργήσει πολλά προβλήματα με απρόβλεπτες εξελίξεις και θα διαχωρίσει τους ιδιοκτήτες των επηρεασμένων τεμαχίων σε δυο κατηγορίες», υποστήριζε ο βουλευτής Πάφου. « Οι ιδιοκτήτες των τεμαχίων αυτών για αρκετό καιρό δεν είχαν την δυνατότητα να τα αξιοποιήσουν  (πώληση, ανάπτυξη, υποθήκευση) και έχουν κάνει τον οικογενειακό τους προγραμματισμό αναμένοντας τις αποζημιώσεις από τις απαλλοτριώσεις.

Επίσης η δημοσίευση λευκής ζώνης θα δημιουργήσει προβλήματα στις μελλοντικές εκτιμήσεις αξίας των συγκεκριμένων τεμαχίων.

Λαμβάνοντας υπ’ όψιν πως το Τμήμα Κτηματολογίου και χωρομετρίας έχει καταβάλει μέχρι σήμερα συνολικά πόσο €58 εκ. περίπου σε αποζημιώσεις συμπεριλαμβανομένων των τόκων και ο Υπουργός Συγκοινωνιών και Έργων θα υποβάλει πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο για προώθηση νέας διαδικασίας προκήρυξης προφορών για το έργο, θεωρώ αχρείαστη και άδικη την ανάκληση των απαλλοτριώσεων».

Με αφορμή τον προσωρινό έστω «ενταφιασμό» του δρόμου Πάφου-Πόλης, ο κ. Αντωνίου παρατηρεί ότι η ταυτόσημη αντιμετώπιση μεγάλου αριθμού έργων ανά την Κύπρο, καταδεικνύει μια προβληματική, κατά την άποψη του, στάση και φιλοσοφία του κράτους μεσούσης της κρίσης για έξοδο από αυτήν,

« Ενώ οι διαπιστώσεις και οι εισηγήσεις όλων αναφέρουν την ανάπτυξη ως απάντηση για αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης, οι ενέργειες και οι αποφάσεις  των αρμόδιων υπουργείων κάθε άλλο παρά στρέφονται προς αυτή την κατεύθυνση», υποστηρίζει. « Αυτό τουλάχιστο φαίνεται μέσα από τα αποτελέσματα σύσκεψης που έγινε στο Υπουργείο Εσωτερικών στις 24 Ιουλίου 2012. Αποφασίστηκε η έκδοση διατάγματος Ανάκλησης - Επίταξης Απαλλοτριώσεων για σημαντικά αναπτυξιακά πολεοδομικά – οδικά έργα.

Συγκεκριμένα έχουν δοθεί οδηγίες για ανάκληση απαλλοτριώσεων για τα πιο κάτω έργα ανά επαρχία:

Λευκωσία

Βελτίωση παρακαμπτήριου Δρόμου Λακατάμιας και της οδού Αγ. Γεωργίου. (Δημιουργία οργανωμένων Χώρων Στάθμευσης.)

Λεμεσός

Κατασκευή χώρων στάθμευσης (ποταμός Γερμασόγειας)

Σύνδεση Φράνκλιν Ρούζβελτ με παραλιακό Λεμεσού. (Δρόμος Μαρίνας). Δόθηκαν οδηγίες να μην περιληφθεί κονδύλι στους προϋπολογισμούς του 2013.

Λάρνακα

Βελτίωση Λεωφ Βαττένας στην Ορμήδεια.

Λεωφ. Αρχ. Μακαρίου Γ’ και Δημοκρατίας στην Ορμήδεια.

Σύνδεση Ορόκλινης με παραλιακό δρόμο Λάρνακας – Δεκέλειας

Παραλιακός Δρόμος Λάρνακας – Δεκέλειας. (Τμήμα από Ναυτικό Όμιλο μέχρι κόμβο προς Πύλα φάση Γ’).

Πάφος

Σύνδεση Βόρειου παρακαμπτήριου Πάφου – Γεροσκήπου. (Γέφυρα Βιοτεχνικής Περιοχής). Έργο κόστους 6,5 εκ ευρώ που βρίσκεται στο στάδιο κατακύρωσης των προσφορών.

Λεωφόρος Αρχ. Μακαρίου Γ’, Γεροσκήπου (Β’ Φάση).

Παράλληλα ενημερώνονται οι ιδιοκτήτες των τεμαχίων που επηρεάζονται από τον δρόμο Πάφου – Π. Χρυσοχούς, για όσα τεμάχια δεν έχουν γίνει πληρωμές, ότι οι απαλλοτριώσεις ανακαλούνται. Το τμήμα Κτηματολογίου και Χωρομετρίας έχει καταβάλει μέχρι σήμερα 58εκ. ευρώ σε αποζημιώσεις συμπεριλαμβανόμενου και των τόκων. Υπολείπεται ποσό 65 εκ. περίπου.

Συμπερασματικά έχει αποφασιστεί η παγιοποίηση όλων των αναπτυξιακών οδικών έργων των οποίων οι κατασκευαστικές εργασίες δεν έχουν αρχίσει.

Σε μια περίοδο που η χώρα μας στραγγαλίζεται οικονομικά, πλήττονται ανεπανόρθωτα βασικοί τομείς της οικονομίας και η ανεργία αυξάνεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς επιβάλλεται η προώθηση αναπτυξιακών έργων (δημοσίου και ιδιωτικού τομέα) και όχι η αναστολή ή ακύρωση των.

Η κακοδιαχείριση, η κατασπατάληση των αποθεμάτων του κράτους των προηγούμενων χρόνων δεν πρέπει να σταθεί εμπόδιο στην αναπτυξιακή πολιτική».

Με δεδομένη πλέον την παγοποίηση όλων των διαδικασιών γύρω από τον δρόμο Πάφου-Πόλης, οι φορείς της επαρχίας αποφάσισαν πρόσφατα την αλλαγή στρατηγικής προκειμένου, έστω, να αποφευχθεί μια τελεσίδικη απόφαση κατάργησης των σχεδιασμών και οριστικής εγκατάλειψης του αυτοκινητόδρομου Πάφου-Πόλης.

Ειδικότερα, στη σύσταση επιτροπής αποτελούμενης από παράγοντες της επαρχίας και τους βουλευτές Πάφου, η οποία θα αξιολογήσει τα νέα δεδομένα και θα προτείνει λύσεις για να διατηρηθεί, έστω και στο «ψυγείο», το θέμα του νέου δρόμου Πάφου-Πόλης, προχωρούν οι φορείς του διαμερίσματος Χρυσοχούς. Ευρεία σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα στον Δήμο Πόλης, υπό το φως των νέων οικονομικών δεδομένων, αλλά και των πρόσφατων δηλώσεων του Υπουργού Συγκοινωνιών και Έργων ότι στο στάδιο αυτό ο αυτοκινητόδρομος Πάφου-Πόλης δεν είναι εφικτό να προωθηθεί.

Ο πρόεδρος της Επιτροπής Συγκοινωνιών και Έργων της Βουλής, επεσήμανε ότι η επιτροπή αυτή θα μελετήσει και θα εισηγηθεί προς τους κρατικούς φορείς μέτρα προκειμένου να μην οριστικοποιηθεί η ακύρωση του έργου, έστω και αν μέχρι την βελτίωση των οικονομικών δεδομένων αυτό θα είναι παγοποιημένο.

«Αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι μεσούσης της οικονομικής κρίσης η προώθηση έργου τέτοιου μεγέθους δεν είναι εφικτή», τόνισε, « αλλά στόχος είναι να μελετηθούν νέα εναλλακτικά δεδομένα όσον αφορά στο σχεδιασμό, τη μείωση του κατασκευαστικού κόστους ή και την αλλαγή μεθοδολογίας εκτέλεσης του έργου. Και αυτό, προκειμένου ο σχεδιασμός να είναι μεν παγοποιημένος, όχι όμως και άκυρος».