Αρχαιολογικό Πάρκο Κάτω Πάφου: Η συνεύρεση της αρχαιολογίας με την τεχνολογία

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Η εκπόνηση διαχειριστικών σχεδίων είναι διαδικασία γνωστή για τις περιπτώσεις κοινοτήτων και περιοχών. Πλέον, η διαδικασία « αγγίζει» για πρώτη φορά στον τόπο μας και ένα αρχαιολογικό χώρο, λόγω της τεράστιας έκτασης και της μείζονος σπουδαιότητας του σε παγκόσμιο επίπεδο. Ο λόγος για το Αρχαιολογικό Πάρκο Κάτω Πάφου, για το οποίο το Τμήμα Αρχαιοτήτων εισάγει την σχετική διαδικασία για την προστασία και αναβάθμιση του. Συγκεκριμένα, το Τμήμα Αρχαιοτήτων έχει σε εξέλιξη εκπόνηση διαχειριστικού σχεδίου για τον Αρχαιολογικό Χώρο της Νέας Πάφου και των Τάφων των Βασιλέων, με στόχο την αύξηση της ασφάλειας και προστασίας των αρχαιολογικών θησαυρών, αλλά και την εισαγωγή νέων τεχνολογιών που θα συμβάλουν στην ανάδειξη τους και στην διευκόλυνση της πληροφόρησης των χιλιάδων επισκεπτών του.

Το αρμόδιο τμήμα έχει αντικαταστήσει  όλη την περίφραξη στους Αρχαιολογικούς Χώρους της Νέας Πάφου και των Τάφων των Βασιλέων, ολοκλήρωσε τις εργασίες συντήρησης και αποκατάστασης της παραδοσιακής Οικίας στο λόφο της Φάμπρικας, ενώ ολοκληρώνονται οι εργασίες συντήρησης της παραδοσιακής Οικίας πλησίον της Οικίας Διονύσου στη Νέα Πάφο.

Παράλληλα διεξήχθηκαν εργασίες συντήρησης του Κέντρου Επισκεπτών στη Νέα Πάφο και ανακαίνισης του πωλητηρίου, ενώ συνεχίζονται οι εργασίες συντήρησης των ψηφιδωτών στην Οικία των Τεσσάρων Εποχών, στα Λουτρά του Τρίτωνα, στην Ρωμαϊκή Οικία Ανατολικά της Οικίας Διονύσου και στο Ψηφιδωτό της Αφροδίτης. Δρομολογημένη είναι επίσης η τοποθέτηση συστήματος ασφαλείας στον Αρχαιολογικό Χώρο της Νέας Πάφου, ενώ θα ολοκληρωθεί ο σχεδιασμός για τοποθέτηση συστημάτων ασφαλείας και στον Αρχαιολογικό Χώρο των Τάφων των Βασιλέων, όπως επίσης και ο σχεδιασμός για ανακαίνιση των χώρων υγιεινής του Αρχαιολογικού Χώρου της Νέας Πάφου.

Επιπρόσθετα σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες, το τελευταίο διάστημα έχει ολοκληρωθεί συγκεκριμένο σχέδιο δράσης που περιλάμβανε τοποθέτηση οθόνων αφής, δημιουργία ενημερωτικών βίντεο, ψηφιακή εφαρμογή για έξυπνες συσκευές καθώς και υπηρεσίες οπτικοακουστικής ξενάγησης. Παράλληλα  έχει ολοκληρωθεί η εγκατάσταση υποδομής παροχής δωρεάν διαδικτύου σε ολόκληρο τον Αρχαιολογικό Χώρο της Νέας Πάφου.

« Όλες αυτές οι δράσεις συνάδουν με τις πρόνοιες του διαχειριστικού σχεδίου του Αρχαιολογικού Πάρκου και αναμένεται να συμβάλουν στις προσπάθειες που καταβάλλονται  από διάφορους φορείς όσον αφορά στην περαιτέρω προώθηση και ανάδειξη της αρχαιολογικής κληρονομιάς της επαρχίας, αλλά και στην αναβάθμιση της εμπειρίας των επισκεπτών», σύμφωνα με τους ίδιους παράγοντες. 

Οι τεχνολογικές και άλλες αναβαθμίσεις στον σημαντικότερο αρχαιολογικό χώρο της Κύπρου και ένα εκ των σπουδαιότερων σε παγκόσμιο επίπεδο, υλοποιούνται στα πλαίσια του ευρωπαικού έργου πολιτιστικού τουρισμού Culture and Heritage for Responsible, Innovative and Sustainable Tourism Actions και σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχαιοτήτων, την τελευταία διετία. Πρόκειται για ένα σημαντικό σχέδιο δράσης ύψους 35 χιλιάδων ευρώ, στα πλαίσια του οποίου στον χώρο του κέντρου επισκεπτών του πάρκου τοποθετήθηκαν δύο διαδραστικές οθόνες αφής. Μια οθόνη 82 ιντζών προβάλλει το φιλμάκι του πάρκου, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται οι προεργασίες για ετοιμασία τρίλεπτου φίλμ περαιτέρω ανάδειξης του αρχαιολογικού χώρου. 

Η όλη δράση συνάδει με τις πρόνοιες του διαχειριστικού σχεδίου του Αρχαιολογικού Πάρκου και αναμένεται να συμβάλει στις προσπάθειες που καταβάλει το Τμήμα Αρχαιοτήτων και τοπικοί φορείς για την προώθηση της αρχαιολογικής κληρονομιάς της επαρχίας. 

Οι τεχνολογικές αναβαθμίσεις στο Αρχαιολογικό Πάρκο αποκτούν ιδιαίτερη σημασία δεδομένου ότι από φέτος ολόκληρος ο αρχαιολογικός χώρος της πόλης εισέρχεται ουσιαστικά σε μια νέα εποχή με την ολοκλήρωση του τεράστιου έργου της ενοποίησης των αρχαιοτήτων που είναι ήδη σε εξέλιξη.

Εκεί που τα πράγματα δείχνουν μονίμως βαλτωμένα στον τεράστιο αρχαιολογικό χώρο, είναι στο θέμα της προστασίας των μοναδικών θησαυρών του από τα καιρικά φαινόμενα. Εδώ και τρεις τουλάχιστον δεκαετίες το περίφημο στέγαστρο όλο κατασκευάζεται και τοποθετείται και όλο παίρνει αναβολή. Οι ελπίδες μετατίθενται πλέον για το 2023, μετά τα όσα επισώρευσε η πανδημία τα τελευταία χρόνια, αλλά και μετά την εμπλοκή αμερικανών ειδικών για παρόμοια θέματα.

Η υλοποίηση του πολυαναμενόμενου έργου-μαμούθ, το οποίο δεν θα έχει αντίστοιχο στη λεκάνη της Μεσογείου αναμένεται ότι θα γίνεται τμηματικά επί τόπου. Το στέγαστρο θα κατασκευάζεται στο χώρο και θα τοποθετείται άμεσα, αφού πέραν του βάρους και του μεγέθους του, που δεν θα επέτρεπε ούτως ή άλλως τη μεταφορά του, υπεισέρχεται και η πτυχή της λεπτομερούς επιστημονικής μελέτης, που θα γίνεται σε όλο το στάδιο της διαδικασίας, ώστε να μην καταστραφούν αρχαιότητες στο έδαφος ή στο υπέδαφος».

Βάσει των σχεδιασμών και προγραμματισμών που έχουν γίνει όλα αυτά τα χρόνια, η τεράστια κατασκευή θα στηρίζεται σε ένα πολύ πυκνό δίκτυο υποστυλωμάτων προκειμένου αυτά να μην κατέρχονται σε μεγάλο βάθος με κίνδυνο καταστροφής υπόγειων αρχαιοτήτων.

Το στέγαστρο θα αποτελεί μια λιτή, πλην όμως αποτελεσματική από πλευράς προστασίας των αρχαιολογικών θησαυρών κατασκευή. Στόχος του έργου είναι να προστατεύονται οι αρχαιότητες χωρίς να χάνουν την «πρωτοκαθεδρία» των εντυπώσεων από το έργο καθ’ αυτό.

Το ειδικό σκέπαστρο, που θα καλύψει τα σπάνιας αξίας ψηφιδωτά, θα αποτελείται από ένα ειδικό υλικό που αφενός μεν παρεμποδίζει την ηλιακή ακτινοβολία να φθάσει μέχρι τα ψηφιδωτά και να τα φθείρει σε βάθος χρόνου, αλλά που παράλληλα επιτρέπει τη διάχυση ενός απαλού φωτισμού σε όλο τον χώρο των οκτώ τετραγωνικών χιλιομέτρων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει για τους επιστήμονες και η τοποθέτηση των υποστυλωμάτων που θα «κρατούν» την κατασκευή, αφού θα πρόκειται για κατασκευή που πρέπει να είναι αποδοτική χωρίς να προκαλέσει φθορές στο πλούσιο σε αρχαιότητες υπέδαφος.

Το Αρχαιολογικό Πάρκο Κάτω Πάφου αποτελεί πόλος έλξης χιλιάδων επισκεπτών κάθε χρόνο και ένα από τους πλέον επισκέψιμους και σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στην Κύπρο που παρουσιάζει την πλούσια ιστορία του νησιού ανά τους αιώνες. Έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ουνέσκο από το 1980, αποτελώντας στο διηνεκές του χρόνου ζωντανό κομμάτι της ιστορίας της μεγαλονήσου.

Εδώ ο Νικοκλής, ο τελευταίος βασιλιάς της Παλαιπάφου, μετέφερε την πόλη από την προηγούμενη τοποθεσία της, τα σημερινά Κούκλια, στο σημείο αυτό στα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ και αργότερα, μεταξύ του 2ου αιώνα π.Χ. και 4ου αιώνα μ.Χ., η Πάφος έγινε η πρωτεύουσα του νησιού.

Η τεράστια έκταση του πάρκου, που με τις αναβαθμίσεις των τελευταίων χρόνων είναι πλέον προσβάσιμο σε μεγάλο μέρος του και σε ΑμΕΑ, περιλαμβάνει μνημεία τεράστιας αρχαιολογικής σημασίας που βρίσκονται διάσπαρτα είτε σε υπαίθριους χώρους, είτε μέσα σε κτίρια, είτε κάτω από υπόστεγα: Τα περίφημα ψηφιδωτά της Πάφου στις ρωμαϊκές επαύλεις Οικία του Διονύσου, Οικία του Θησέα, Οικία του Ορφέα και Οικία του Αιώνα.

Σε άλλο σημείο βρίσκονται η Αγορά, το Ασκληπιείο Πάφου, το Αρχαίο Ωδείο Πάφου, το Φρούριο των Σαράντα Κολώνων, τα Τείχη, ο Φάρος και οι εμβληματικοί Τάφοι των Βασιλέων. Δίπλα σχεδόν από το πάρκο συναντώνται και τα ερείπια της Βασιλικής Παναγίας Λιμενιώτισσας, τα οποία υπάγονται και αυτά στο χώρο.

Το Αρχαιολογικό Πάρκο Κάτω Πάφου βρίσκεται μια ανάσα από τον παραλιακό πεζόδρομο με τα τουριστικά μαγαζιά, τις καφετέριες, τα εστιατόρια και τις ψαροταβέρνες, δίνοντας τη δυνατότητα στον επισκέπτη να συνδυάσει την ξενάγηση στο αρχαιολογικό αυτό στολίδι και μετά να απολαύσει τον καφέ ή το φαγητό του, αγναντεύοντας τη Μεσόγειο.