Ακάμας: Τα μικρά έργα που αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του, πριν τις μεγάλες αλλαγές

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Μετά από δεκαετίες καθυστερήσεων, πισωγυρισμάτων, αστοχίας και διαφωνιών, όλα πλέον δείχνουν πως τελεσίδικα το 2021 θα είναι το εναρκτήριο έτος του μεγάλου έργου της δημιουργίας του Εθνικού Πάρκου Ακάμα. Εν αναμονή της έναρξης των έργων όμως, κρατικές υπηρεσίες και τοπικές αρχές της χερσονήσου έχουν ήδη δρομολογήσει τον τελευταίο χρόνο έργα μικρότερης κλίμακας τα οποία ωστόσο είναι δηλωτικά της ιδιαιτερότητας της περιοχής και τα οποία άρχισαν από τώρα να αναδεικνύουν το μοναδικό φυσικό περιβάλλον, τις κοινωνικές ιδιαιτερότητες και τη σημασία του Ακάμα.

Έργα όπως το Κέντρο Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας ή το Μουσείο Αγροτικής Ζωής Ακάμα είναι ολοκληρωμένα και σε λειτουργία, ενώ άλλα έργα όπως το Αστροπάρκο Ακάμα τροχιοδρομήθηκε προς υλοποίηση. Πρόκειται για έργα που παράλληλα με την ανάδειξη της μοναδικότητας της χερσονήσου, ενισχύουν την οικονομική δραστηριότητα στις κοινότητες της περιοχής και την γενικότερη αναβάθμιση χωριών που φυτοζούν σήμερα συνεπεία των περιορισμών που επιβάλλει στην εμπορική εκμετάλλευση η μοναδικότητα του οικοσυστήματος.

Το πρώτο στο είδος του Κέντρο Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας στην Κύπρο, είναι πλέον γεγονός στη χερσόνησο του Ακάμα και συγκεκριμένα στην κοινότητα Πάνω Αρόδων.

Το μοναδικό αυτό έργο συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης και θα λειτουργεί στο κτήριο του παλιού Δημοτικού της κοινότητας, το οποίο με μικρές παρεμβάσεις συνδέθηκε με το νέο κτήριο που έχει ανεγερθεί και που αποτελεί μέρος της όλης λειτουργίας του. Περιλαμβάνει χώρους εκδηλώσεων και προβολών, αποδυτήρια, χώρους υγιεινής και άλλα.

Στην επέκταση του υφιστάμενου κτηρίου διαμορφώθηκαν οι αίθουσες των εκθεμάτων, χώρος για περιοδικές εκθέσεις, χώρος υποδοχής και πληροφοριών και γραφείο Υπεύθυνου Λειτουργίας του Έργου. Στους εξωτερικούς χώρους υπάρχουν πλέον χώροι για εξωτερικά εκθέματα, μικρός χώρος για  υπαίθριες εκδηλώσεις, χώρος στάθμευσης και ποδηλατοστάσιο. Όλοι οι χώροι είναι προσβάσιμοι από ΑΜΕΑ.

Παράλληλα το Κέντρο θα μπορεί να φιλοξενήσει περιοδικά εκθέσεις σχετικές με την θεματολογία του έργου, τις οποίες θα μπορεί να επισκεφθεί το κοινό ή και μαθητές σχολείων, επισκέπτες για να γνωρίσουν με περισσότερη λεπτομέρεια την γεωλογική ιστορία της περιοχής του Ακάμα. Έχει στόχο την παροχή πληροφοριών τόσο στους ντόπιους όσο και στους επισκέπτες για την γεωλογία και παλαιοντολογία της περιοχής του Ακάμα, τα πετρώματα και αποθέματα της χερσονήσου και γενικά για την ιστορία γένεσης της Κύπρου.

Η Έπαρχος Πάφου, Μαίρη Λάμπρου, εκτίμησε μιλώντας στο PafosNet ότι η μοναδικότητα του έργου και η καινοτομία του θα προσελκύσει μεγάλο αριθμό ντόπιων και ξένων περιηγητών. Σε αυτό το πλαίσιο, τόνισε, θα στηρίξει ιδιαίτερα τις τοπικές τουριστικές  επιχειρήσεις της ευρύτερης περιοχής, ενώ θα βοηθήσει επίσης στη μόνιμη ή περιοδική εργοδότηση ατόμων για τη λειτουργία της ανάπτυξης.

Το έργο είναι κόστους 520 χιλιάδων ευρώ.

Μετά το Κέντρο Γεωλογίας και Παλαιοντολογίας Ακάμα, η Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου προωθεί τις διαδικασίες για την κατασκευή και Αστροπάρκου στην Πάφο.

Η Έπαρχος Πάφου, Μαίρη Λάμπρου, τόνισε μιλώντας στο PafosNet ότι σε συνεργασία με το Κοινοτικό Συμβούλιο Πάνω Αρόδων η Επαρχιακή Διοίκηση προωθεί μελέτη με ιδιώτες μελετητές για δημιουργία περιπατητικών και ποδηλατικών διαδρομών, που θα συνδέουν ιστορικά, πολιτιστικά και θρησκευτικά σημεία της περιοχής μαζί με Αστροπάρκο.

«Πρόκειται, ειδικότερα, για τρεις συνολικά διαδρομές που συνδέονται μεταξύ τους και έχουν έκταση περί τα 18 χιλιόμετρα», είπε η Έπαρχος Πάφου. « Η συνολική εκτίμηση του έργου ανέρχεται περί τις 340 χιλιάδες ευρώ».

Η κ. Λάμπρου τόνισε ότι η Διοίκηση και η τοπική αρχή Αρόδων είναι έτοιμοι με τον μελετητή του έργου για να υποβάλουν αίτηση για εξασφάλιση πολεοδομικής άδειας, ώστε το έργο να ενταχθεί στους επόμενους ετήσιους κρατικούς προϋπολογισμούς κάτω από το ενοποιημένο σχέδιο Ακάμα.

Το Αστροπάρκο θα είχε ήδη προωθηθεί προς υλοποίηση εντός της τρέχουσας χρονιάς, ωστόσο οι εξελίξεις με την πανδημία προκάλεσαν και σε αυτό το έργο σημαντικές καθυστερήσεις στην προώθηση των προεργασιών, με αποτέλεσμα να παραπέμπεται για το 2021.

Η σύσταση και λειτουργία ενός αστροπάρκου στην περιοχή του Ακάμα, αποτέλεσε από το 2016, αντικείμενο πανεπιστημιακής ενασχόλησης. Το Πανεπιστήμιο Νεάπολις Πάφου, συγκεκριμένα, είχε διοργανώσει Διεθνές Εργαστήρι Αρχιτεκτονικής Τοπίου στο πλαίσιο του 5th LE-NOTRE PAFOS 2016 στο οποίο συμμετείχαν πέντε Πανεπιστήμια της Ευρώπης.

Στο εργαστήρι συμμετείχαν τότε 60 φοιτητές οι οποίοι πραγματοποίησαν επίσκεψη στη χερσόνησο του Ακάμα και στη συνέχεια μελέτησαν την περιοχή για να καταθέσουν τις  προτάσεις τους για τη δημιουργία του έργου.

Η καθημερινότητα των ανθρώπων της χερσονήσου του Ακάμα τις προηγούμενες δεκαετίες, ο αγροτικός τρόπος ζωής και όλα όσα αποτελούν σήμερα την πολιτιστική κληρονομιά των ανθρώπων της περιοχής, συνυπάρχουν πια σε ένα ειδικό χώρο που αποτελεί πόλο έλξης επισκεπτών, αλλά και το καμάρι της κοινότητας Δρούσειας.

Πρόκειται για το Περιφερειακό Μουσείο Αγροτικής Ζωής Ακάμα, που συστεγάζεται στο νέο κτιριακό συγκρότημα του Κοινοτικού Συμβουλίου Δρούσειας, το οποίο εγκαινίασε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Μαζί με τον μουσειακό χώρο στο κτιριακό συγκρότημα στεγάζεται και ένα εκπαιδευτικό κέντρο, τα οποία σύμφωνα με τους παράγοντες της κοινότητας αναδεικνύουν τις πτυχές της αγροτικής ζωής και της ιστορίας της ευρύτερης περιοχής του Ακάμα, προστατεύοντας και αξιοποιώντας παράλληλα όλα εκείνα τα στοιχεία που φωτίζουν την ιστορική παράδοση του τόπου, καθώς και την κληρονομιά των ανθρώπων του Ακάμα και της Λαόνας.

Ο μουσειακός χώρος, επισημαίνουν, εμπλουτίζει ήδη το πολιτιστικό και τουριστικό προιόν της κοινότητας, ενώ φωτίζει πτυχές της πολιτιστικής πορείας της Δρούσεις μέσα στους αιώνες, που ήταν μέχρι πρότινος άγνωστες στους πολλούς.

Το έργο ήταν κόστους 1, 2 εκατομμυρίου ευρώ, εκ των οποίων 430 χιλιάδες καταβλήθηκαν από τον Κρατικό Προϋπολογισμό και οι υπόλοιπες από το Κοινοτικό Συμβούλιο.

Ένα μοναδικό  έργο στην Κύπρο, το Κέντρο Πληροφόρησης Πτηνοπανίδας και Χερσαίας Χλωρίδας της περιοχής του Ακάμα, θα δημιουργηθεί εντός του 2021 στον Κάθηκα. Η συνολική δαπάνη του έργου ανέρχεται στις 300 χιλιάδες ευρώ και θα προέλθει από τον Κρατικό Προϋπολογισμό. Το έργο, βάσει των συμβολαίων που υπεγράφησαν ήδη με τον προτιμητέο προσφοροδότη, θα ολοκληρωθούν σε 10 μήνες.  

Η Έπαρχος Πάφου, Μαίρη Λάμπρου, επεσήμανε ότι με την ολοκλήρωση του συνόλου του έργου. η ανάπτυξη θα περιλαμβάνει χώρους ενημέρωσης με πινακίδες και άλλες διαμορφώσεις καθώς και εκθεμάτων για την πτηνοπανίδα και την χερσαία χλωρίδα και οικότοπους του Ακάμα, υποδοχή, γραφείο, πωλητήριο, βοηθητικούς χώρους, χώρους υγιεινής και κουζίνας.

« Όλοι οι χώροι, εσωτερικοί και εξωτερικοί, θα είναι προσβάσιμοι για ΑΜΕΑ, ιδιαίτερα στους χώρους των εκθεμάτων, οι εγκαταστάσεις των οποίων προσφέρουν την άνετη θέαση και προσέγγιση», τόνισε. « Η έκταση του κτιρίου ανέρχεται στα 210 τ.μ. Πρόκειται για το παλαιό κτίριο της ΣΠΕ που παραχωρήθηκε μακροχρόνια στο Κοινοτικό Συμβούλιο Κάθηκα, όπου θα προωθηθούν οι αναγκαίες βελτιώσεις και προσθηκομετατροπές».

Οι αίθουσες, σύμφωνα με τα συμβόλαια που έχουν υπογραφεί, επεσήμανε η Έπαρχος Πάφου, θα διαμορφωθούν σε τομείς και θεματολογία, η οποία διαλαμβάνει ποικιλία εγκαταστάσεων στο δάπεδο εντός του δαπέδου, αναρτήσεις από την οροφή, διαδραστικών εκθεμάτων, διοραμάτων, δηλαδή απεικόνιση της φύσης σε φυσικό μέγεθος, εγκαταστάσεις και υποδομές για οθόνες αφής και άλλα ψηφιακά εργαλεία σε σχέση με τα χερσαία οικοσυστήματα και την πτηνοπανίδα του Ακάμα. Τα εκθέματα θα συνοδεύονται με επεξηγηματικά κείμενα, φωτογραφίες, βίντεο-προβολών, διαδραστικών μέσων, παιγνιδιών και άλλα.

Η Έπαρχος Πάφου ανέφερε ότι θα ακολουθήσει η δεύτερη φάση του έργου, που θα περιλαμβάνει εξοπλισμό, εκθέματα, έντυπο και ηλεκτρονικό υλικό με εκτιμώμενη δαπάνη τις 166 χιλιάδες ευρώ περίπου, που επίσης θα διατεθούν από τον Κρατικό Προϋπολογισμό.

Μια διαδικασία κατασκευής πολύ διαδεδομένη στην ύπαιθρο της Κύπρου τις προηγούμενες δεκαετίες και κυρίως στην περιοχή του Ακάμα, όχι μόνο αναδείχθηκε τα τελευταία χρόνια, αλλά αποτελεί πια και μέρος του Προγράμματος Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.

Πρόκειται για την τεχνοτροπία κατασκευής ξερολιθιών, που είναι από τα πλέον χαρακτηριστικά δείγματα της τεχνοτροπίας αυτής του νησιού.

Η αίτηση προς την Εθνική Επιτροπή της UNESCO υποβλήθηκε από τους εκπροσώπους στην Κύπρο της Διεθνούς Ένωσης για τη διεπιστημονική μελέτη της ξερολιθιάς, Αντωνία Θεοδοσίου, τότε Διευθύντρια Έργου Διαχειριστικού Σχεδίου Ακάμα, αρχιτέκτονα και μηχανικό περιβάλλοντος και Αναστασία Πήττα, αρχιτέκτονα μηχανικό, παράλληλα με άλλες αιτήσεις οι οποίες εγκρίθηκαν από τις αντίστοιχες εθνικές επιτροπές σε ακόμη επτά χώρες.

Μιλώντας στο PafosNet η κ. Θεοδοσίου επεσήμανε ότι με τον όρο «τεχνική της ξερολιθιάς» εννοούμε την κατασκευή κτισμάτων με λίθους χωρίς κανένα συνδετικό κονίαμα (δόμηση εν ξηρώ).

Όσον αφορά στην Κύπρο, στις περιοχές που ελέγχονται από την κυπριακή Δημοκρατία, τόνισε, οι  αγροτικές ξηρολιθικές κατασκευές διασώζονται σε μεγαλύτερο βαθμό στα ορεινά (Πιτσιλιά, Σολέα, Μαραθάσα), στα ημιορεινά (κρασοχώρια Λεμεσού, οικισμοί Ακάμα) και σε λιγότερο βαθμό στις πεδινές  περιοχές (Κάμπος Μεσαορίας, οικισμοί Λάρνακας).

Στις κατεχόμενες περιοχές οι ξερολιθιές έχουν σχεδόν αφανιστεί με λίγες εξαιρέσεις στη Χερσόνησο της Καρπασίας και  λιγότερο στην οροσειρά του Πενταδάκτυλου, κατέληξε.