Ακάμας: Η Επιχείρηση Οξυγόνο συνεχίζεται

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Είναι ένα από τα μείζονα ζητήματα της δημόσιας ζωής το οποίο δεν μπορεί ουδείς να επικαλεστεί την πανδημία για τις όποιες καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες στην υλοποίηση των σχεδιασμών. Και αυτό, αφού το πολύκροτο θέμα του διαχειριστικού σχεδίου του Ακάμα σέρνεται στην επικαιρότητα δεκαετίες τώρα, ασχέτως λοιπών συνθηκών που επικρατούν στην Κύπρο.

Υπό αυτή την έννοια, η νέα λειτουργία της μοναδικής σε παγκόσμιο επίπεδο χερσονήσου ουδόλως επηρεάστηκε από τα προβλήματα που επέφερε στα κράτη και τις κοινωνίες ο κορωνοιός. Η διαδικασία της προόδου μέχρι το τέρμα συνεχίζεται στους ίδιους ρυθμούς, με τους αρμόδιους κρατικούς παράγοντες να είναι σήμερα περισσότερο παρά ποτέ πεπεισμένοι ότι το «φως στην άκρη της σήραγγας» δεν είναι αυτή την φορά αντικατοπτρισμός.

Την σχετική αυτή βεβαιότητα εξέφρασαν το τελευταίο διάστημα, μεσούσης της πανδημίας, τόσο ο Υπουργός Περιβάλλοντος, Κώστας Καδής, όσο και η Επίτροπος Περιβάλλοντος, Κλέλια Βασιλείου, κατά τη διάρκεια επισκέψεων και περιοδειών τους στην περιοχή. Βεβαιότητα που αυτή τη φορά δείχνουν να αντιμετωπίζουν με περισσότερη αισιοδοξία και οι τοπικές κοινωνίες.

Με τις διαδικασίες για την δημιουργία του Εθνικού Δασικού Πάρκου να είναι υπό εξέλιξη και με τις πρόνοιες του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα να αναμένονται τους επόμενους μήνες, ένας διαφορετικός αέρας πνέει πλέον στις κοινότητες της χερσονήσου. Οι οποίες θέλοντας να αποτελέσουν ενεργή συνισταμένη των προσπαθειών, προχώρησαν στη σύσταση ενός κοινού συντονιστικού φορέα για να προωθήσουν από μόνα την ανάδειξη της μοναδικής καλλονής του τοπίου και των πολλών πλεονεκτημάτων που έχουν για τους επισκέπτες, αλλά και να θέτουν επί τάπητος τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν.

Τόσο μέσω του συντονιστικού αυτού οργάνου, όσο και κατά μόνας, οι κοινότητες της περιοχής προχωρούν το τελευταίο διάστημα σε έργα ανάδειξης τους, κυρίως όσον αφορά στην περιβαλλοντική μοναδικότητα τους. Εκμεταλλευόμενες ευρωπαικά προγράμματα, αλλά και την ενίσχυση ιδρυμάτων της Κύπρου με περιβαλλοντικούς προσανατολισμούς, όπως η Terra Cypria, το Ίδρυμα Φωτιάδη, αλλά και την προηγούμενη τριετία ο Οργανισμός «Πάφος 2017» κατά την λειτουργία της Πάφου ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, η χερσόνησος του Ακάμα είναι εσχάτως στο προσκήνιο της δημοσιότητας με κάθε ευκαιρία.

Οι κοινότητες της χερσονήσου επικεντρώθηκαν από το περασμένο καλοκαίρι σε μια δράση που στόχο είχε την άμεση και εύληπτη λήψη των μηνυμάτων τους από τις χιλιάδες των επισκεπτών του Ακάμα. Με απόφαση τους, ανάρτησαν σε κεντρικά σημεία των κοινοτήτων και άλλων πολυσύχναστων χώρων, πανό και πινακίδες που δημοσιοποιούν την αγανάκτησή τους για τα προβλήματα με τα οποία βρίσκονται αντιμέτωποι εδώ και μία 30ετία.

Η πρωτοβουλία αποτελεί μέρος των προσπαθειών της «Κοινοτικής Δράσης Ακάμα» για ανατροπή της φθίνουσας πορείας που ακολουθούν οι κοινότητες εδώ και πολλά χρόνια και τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων των κατοίκων της περιοχής ως ισότιμοι πολίτες της Κυπριακής Δημοκρατίας.

«Ακάμας, 30 χρόνια εγκλωβισμένοι σε κούφιες υποσχέσεις» και «Ακάμας, 30 χρόνια εμπαιγμού, οι κοινότητες φυτοζωούν» είναι μερικά από τα μηνύματα της διαμαρτυρίας, τα οποία συνοψίζουν το σημαντικότερο πρόβλημα που σύμφωνα με την Κοινοτική Δράση Ακάμα έχει καταδικάσει τις κοινότητες σε μαρασμό.

Οι κάτοικοι του Ακάμα στερούνται εδώ και 30 χρόνια το αναφαίρετο ανθρώπινο δικαίωμα στην εκμετάλλευση των περιουσιών τους, με αποτέλεσμα οι κοινότητες να οδηγηθούν σε οικονομική εξαθλίωση και η πλειοψηφία των νέων της περιοχής να εγκαταλείψει τα χωριά αναζητώντας εργασία σε αστικά κέντρα, επισημαίνει ο κοινοτάρχης Νέου Χωριού, Ανδρέας Χριστοδούλου Μάχιμος, τονίζοντας ότι τα δύο τρίτα των δημοτικών σχολείων της περιοχής του Ακάμα έχουν κλείσει, ενώ οι θάνατοι στην περιοχή ξεπερνούν με διαφορά τις λιγοστές γεννήσεις.

Με την εφαρμογή της Δήλωσης Πολιτικής το 1989, μεγάλες περιοχές του Ακάμα και τεράστιος αριθμός ιδιωτικών περιουσιών καθορίστηκαν με τον πολεοδομικό χαρακτηρισμό ΠΦ και μηδενικό συντελεστή δόμησης, εντός των οποίων απαγορεύτηκε η οιαδήποτε ανάπτυξη, επισημαίνει. Αυτό έγινε ως προληπτικό μέτρο εν αναμονή του εντοπισμού των περιοχών που πραγματικά χρειάζονται απόλυτη προστασία. Δεδομένου, ότι στο Διαχειριστικό Σχέδιο του δικτύου Natura έχουν πλέον καθοριστεί οι περιοχές υψίστης προστασίας η Κοινοτική Δράση Ακάμα, αναφέρει, διεκδικεί όπως ο πολεοδομικός αυτός χαρακτηρισμός απαλειφθεί και όπως σε όλες τις ιδιωτικές περιουσίες εκτός των ζωνών υψίστης προστασίας, εφαρμοστούν οι πρόνοιες που διέπουν τις περιοχές Natura.

«Natura 2000 δεν σημαίνει εξαφάνιση της ανθρώπινης ζωής αλλά αρμονική συνύπαρξη φύσης και ανθρώπου. Εντός του δικτύου Natura επιτρέπεται η ήπια και αειφόρος ανάπτυξη» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κοινοτάρχης της Ίνειας, Γιάγκος Τσίβικος. Επιθυμία των κοινοτήτων του Ακάμα είναι η ήπια ανάπτυξη στο 25% της χερσαίας επικράτειας του Natura,  έκταση που αποτελείται από ιδιωτικές περιουσίες, με στόχο να αναστραφεί η καθοδική πορεία των κοινοτήτων.

Εκ μέρους της Νεολαίας Περιφέρειας Πόλης Χρυσοχούς, ο Άδωνης Φουρνίδης σημειώνει ότι η φυσική ομορφιά του Ακάμα αποτελεί το συγκριτικό πλεονέκτημα της περιοχής και επιβάλλεται να προστατευτεί, ωστόσο την ίδια στιγμή δεν πρέπει να αποτελέσει τροχοπέδη για την ευημερία της. «Ζητούμε ένα καλύτερο αύριο για εμάς και τα παιδιά μας» αναφέρει χαρακτηριστικά.

Το υπό εκπόνηση Τοπικό Σχέδιο, είναι, σύμφωνα με την Κοινοτική Δράση Ακάμα, το μόνο μέσο που μπορεί πραγματικά να διασφαλίσει ένα καλύτερο μέλλον για τον ντόπιο πληθυσμό, γι’ αυτό και η πρωτοβουλία διεκδικεί την περίληψη σε αυτό ειδικών προνοιών που θα επιτρέπουν την ήπια ανάπτυξη. Μια ανάπτυξη που θα σέβεται τη φυσική ομορφιά της περιοχής αλλά και τον άνθρωπο.       

Οι κοινότητες του Ακάμα αντιμετωπίζουν σοβαρό πληθυσμιακό και δημογραφικό πρόβλημα, οδεύοντας σταδιακά σε πλήρη ερήμωση. Τα στατιστικά στοιχεία αντανακλούν το μέγεθος του προβλήματος, αφού ο πληθυσμός των επτά κοινοτήτων του Ακάμα (Ίνεια, Νέο Χωριό, Δρούσεια, Πάνω Αρόδες, Κάτω Αρόδες, Ανδρολύκου, Κάθηκας) σύμφωνα με την απογραφή του 1976, ήταν 2527, ενώ κατά την απογραφή του 2011 καταγράφηκαν μόλις 1498 κάτοικοι, δηλαδή σημειώθηκε μείωση του πληθυσμού κατά 41%

Αυτό τονίζει ο πρόεδρος του Κοινοτικού Συμβουλίου Νέου Χωριού, επισημαίνοντας ότι για πολλές δεκαετίες οι κοινότητες του Ακάμα βρίσκονται στον αναπνευστήρα, περιμένοντας από τους κυβερνώντες να αφουγκραστούν τις πραγματικές ανάγκες της περιοχής και να «διαβάσουν» πίσω από τα εύηχα και εύπεπτα συνθήματα στους τοίχους και τα πανό των περιβαλλοντιστών. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η επόμενη απογραφή θα καταγράψει περαιτέρω μείωση του πληθυσμού στην περιοχή, υποστηρίζει ο κ. Μάχιμος, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια καταγράφηκαν 52 θάνατοι και μόνο επτά γέννες στο Νέο Χωριό. Ο πληθυσμός των κοινοτήτων γερνά και αργοπεθαίνει, παρατηρεί, με τη νέα γενιά να αναγκάζεται να εγκαταλείψει τον Ακάμα, ώστε να μπορέσει να ζήσει αξιοπρεπώς στα μεγάλα αστικά κέντρα.

« Ακούμε συχνά, από ανθρώπους που δεν κατάγονται και δεν κατοικούν στην περιοχή του Ακάμα, που ίσως να μην τον έχουν επισκεφθεί ποτέ, το σύνθημα «κάτω τα χέρια από τον Ακάμα», τονίζει επίσης ο κοινοτάρχης Νέου Χωριού. « Είναι σαν να μας λένε «κάτω τα χέρια από το σπίτι σας». Γιατί ο Ακάμας είναι σπίτι μας, η πιο πολύτιμη κληρονομιά μας, την οποία έχουμε καταφέρει να προστατεύσουμε εδώ και πολλά χρόνια.

Αυτό που ο περισσότερος κόσμος δεν έχει αντιληφθεί ακόμη, είναι ότι εμείς, οι κάτοικοι της περιοχής, μεγαλώσαμε μέσα στο δάσος του Ακάμα κι εκεί μεγαλώσαμε και τα παιδιά μας. Εμείς προστατεύσαμε τον Ακάμα τόσα χρόνια και θα συνεχίσουμε να τον προστατεύουμε. Δεν προσπαθούμε να «τσιμεντοποιήσουμε» τον Ακάμα, αλλά να βρούμε τη χρυσή τομή και την ισορροπία, ώστε να μπορέσουμε να επιβιώσουμε και να διαφυλάξουμε τα ήθη και έθιμα του τόπου μας, αλλά ταυτόχρονα να συνεχίσουμε να προστατεύουμε τη φυσική ομορφιά του».

Οι άνθρωποι και οι αρχές του Ακάμα, καταλήγει ο κ. Μάχιμος, θεωρούν ότι η μόνη ενδεδειγμένη οδός για την επίτευξη συνεργασίας ανθρώπου – περιβάλλοντος είναι η ήπια και αειφόρος ανάπτυξη. Το υπό εκπόνηση Τοπικό Σχέδιο Ακάμα θα πρέπει να περιλαμβάνει συγκεκριμένες πρόνοιες οι οποίες θα διασφαλίζουν την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά ταυτόχρονα θα λαμβάνουν υπόψη την ευημερία των κατοίκων της περιοχής, αναφέρει.

Με τη σταδιακή άρση των περιοριστικών μέτρων προστασίας κατά του κορωνοϊού, παρακολουθούμε τη ζωή να επιστρέφει σιγά-σιγά στην ομαλότητα. Η κυκλοφορία στους δρόμους, η κίνηση στα καταστήματα, ο θόρυβος της καθημερινής ζωής, επανέρχονται σε κανονικούς ρυθμούς. Ωστόσο, στην περίπτωση των κοινοτήτων του Ακάμα, η κατάσταση του «lockdown» συνεχίζεται.

Αυτό επισημαίνει ο Δήμαρχος Πόλης Χρυσοχούς και πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής Δήμου και Κοινοτήτων Διαμερίσματος Χρυσοχούς, Γιώτης Παπαχριστοφή, τονίζοντας ότι οι δρόμοι στην περιοχή είναι έρημοι σε μόνιμη βάση, με καραντίνα ή χωρίς.

« Τα κομμωτήρια και άλλες μικρές οικογενειακές επιχειρήσεις έχουν βάλει λουκέτο εδώ και χρόνια», παρατηρεί. « Τα λιγοστά καφενεία των χωριών, τα οποία οι ιδιοκτήτες κρατούν ανοικτά με νύχια και με δόντια, υπολειτουργούν, όπως και τα σχολεία και τα μπακάλικα. Οι θέσεις εργασίας είναι μηδαμινές, ενώ η πλειοψηφία του πληθυσμού αποτελείται κυρίως από συνταξιούχους. Η απομόνωση για τους κατοίκους της περιοχής μας, δεν ήταν κάτι πρωτόγνωρο. Είναι μια πραγματικότητα που ζουν βαθιά στο πετσί τους εδώ τρεις δεκαετίες».

Εκ των πραγμάτων αυτό που χρειάζεται προκειμένου να ενισχυθεί σημαντικά η τοπική οικονομία, είναι μια ήπια τουριστική ανάπτυξη από την οποία θα επωφεληθούν οι κάτοικοι της περιοχής σε βάθος χρόνου, εκτιμά ο Δήμαρχος Πόλης.

« Η ανάπτυξη θα πρέπει να αφορά κυρίως στο παραλιακό μέτωπο», τονίζει,» καθώς στην περίπτωση των απομακρυσμένων περιοχών, η ανάπτυξη του πυρήνα τους είναι αδύνατον να επιτευχθεί χωρίς τη διασύνδεσή τους με παραλιακή ανάπτυξη ή με κάποια μεγάλη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή, που θα δημιουργήσει πραγματικές προοπτικές και χειροπιαστά οφέλη, όπως νέες θέσεις εργασίας. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι τα τελευταία οκτώ χρόνια έχουν προωθηθεί και υλοποιηθεί αρκετά αναπτυξιακά έργα εντός του πυρήνα των χωριών της ευρύτερης περιοχής, χωρίς ωστόσο να φέρουν οικονομική αναζωογόνηση.

Ο τουρισμός είναι, αναμφίβολα, η μοναδική πηγή εισοδήματος και προσφοράς θέσεων εργασίας στην ευρύτερη περιοχή της Πόλης Χρυσοχούς, αλλά, οι ελάχιστες παραλιακές ξενοδοχειακές μονάδες που υπάρχουν δεν αρκούν για την περαιτέρω βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών».

Οι υφιστάμενες τουριστικές ζώνες είναι ήδη κορεσμένες λόγω του χαμηλού συντελεστή δόμησης από εξοχικές κατοικίες, κάτι το οποίο δεν εξυπηρετεί σε καμία περίπτωση την επαγγελματική δραστηριοποίηση των κατοίκων της περιοχής, αναφέρει ο Γιώτης Παπαχριστοφή.

« Το Τοπικό Σχέδιο για τις Κοινότητες του Ακάμα, το οποίο η Κυβέρνηση Αναστασιάδη ανακοίνωσε ότι θα είναι έτοιμο φέτος, θα πρέπει να λαμβάνει αυτά υπόψη του», κατέληξε. « Την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και την ευημερία των κατοίκων της περιοχής».