Τα χωριά της Λαόνας: Ανάπτυξη και προστασία, το αίτημα τους

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Αποτελεί μια από τις ομορφότερες και πλέον παρθένες περιοχές του νησιού. Η ευλογία αυτή για τους κατοίκους της περιοχής, έχει καταστεί ωστόσο «κατάρα» εξαιτίας της συμπερίληψης και της προστατευόμενης περιοχής του Ακάμα στα όρια της, γεγονός που κρατά δέσμιες της κοινότητες σε κάθε προσπάθεια ανάπτυξης και προώθησης σχεδιασμών επιχειρηματικής φύσης.

Ο λόγος για την περιοχή της Λαόνας στην δυτική άκρη της επαρχίας Πάφου, τα χωριά της οποίας βγαίνουν για πρώτη φορά οργανωμένα στο προσκήνιο μέσω ενός κοινού φορέα αποδήμων, κατοίκων και επιχειρηματιών καταγόμενων από την περιοχή. Αίτημα του φορέα αυτού, όπως αναφέρουν σήμερα στο PafosNet οι εκπρόσωποι του, είναι η απόδοση του μεριδίου που η Λαόνα και οι άνθρωποι της δικαιούνται σε θέματα προβολής και ανάπτυξης, πάντα μέσα στα πλαίσια της μοναδικότητας του περιβάλλοντος της περιοχής.

Θα πρέπει κάποτε να αποφασίσουν οι επίσημοι φορείς της Δημοκρατίας, αναφέρουν, ότι τα πολλά και σημαντικά πλεονεκτήματα των χωριών της Λαόνας είναι καιρός να αναδειχθούν.

« Η τοποθεσία αυτή έχει πάρα πολλά προτερήματα», επισημαίνουν οι μετέχοντες στον φορέα. « Είναι πρώτα-πρώτα το πάρκο του Ακάμα, ένα μεγάλο κεφάλαιο που θα πρέπει να υλοποιηθεί σωστά και άμεσα στα πρότυπα άλλων πάρκων σε προηγμένες χώρες.

Η Λαόνα διαθέτει επίσης ένα εξαιρετικό μικρόκλιμα, ξηρό και δροσερό το καλοκαίρι. Διαθέτει ακόμη σημαντικούς αμπελώνες και οινοποιεία, μικρή απόσταση από τις παραλίες, που δεν υπερβαίνει τα δέκα λεπτά οδικώς, μικρές αποστάσεις μεταξύ των χωριών, αλλά και από Πάφο και Πόλη Χρυσοχούς, πολλά και σημαντικά μονοπάτια της φύσης, ποδηλατοδρόμους, υπαίθρια αμφιθέατρα για πολιτιστικές εκδηλώσεις, δροσερό κλίμα, μοναδική εμπειρία παραδοσιακών δραστηριοτήτων σε χωριά και τον χειμώνα, καθώς και τουρισμό εξειδικευμένων ενδιαφερόντων, που ακόμη και σήμερα, υπάρχει ολόχρονα».

Για να έχουμε ποιοτικό τουρισμό, θα πρέπει να σχεδιάσουμε από πριν και θα πρέπει να θέσουμε περιορισμούς, επισημαίνουν οι φορείς που προωθούν την ανάπτυξη και προβολή της Λαόνας. Τονίζουν ότι σε αντίθεση με το τι πιστεύουν οι πλείστοι εκτός περιοχής, αυτό που ζητούν οι άνθρωποι της Λαόνας δεν είναι μια άκριτη ανάπτυξη τύπου Κάτω Πάφου ή Αγίας Νάπας.

« Οι περιορισμοί είναι προς όφελος μας και ελκύουν τους τουρίστες», παρατηρούν χαρακτηριστικά. « Το έχουμε δει σε πάρα πολλά μέρη του κόσμου, όπως σε ελληνικά νησιά στο Positano, Amalfi coast, και Τοσκάνη της Ιταλίας, στο Saint-Céneri-le-Gérei, στις νορμανδικές ακτές της Γαλλίας και στο Valldemossa της Ισπανίας.

Οι αρχιτέκτονες μπορούν να βάλουν τη φαντασία τους και να σχεδιάσουν και να κατασκευάσουν ό,τι θέλουν σε όλη την άλλη Κύπρο, όχι όμως εδώ που έχουμε κάτι το ξεχωριστό και μπορούμε να βάλουμε τις βάσεις μακροπρόθεσμαγια τις επόμενες γενιές. Οι αρχιτέκτονες φυσικά έχουν να διαδραματίσουν μεγάλο ρόλο στην πιστή εφαρμογή του σχεδίου. Τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς σχεδιασμό και βοήθεια από την Πολεοδομία 

Στόχος, είναι τα ενιαία και υποχρεωτικά πολεοδομικά κριτήρια για όλα τα χωριά. Η ομοιομορφία του οικισμού θα πρέπει να είναι σε όλη την έκταση των χωριών, όχι μόνο στον πυρήνα, όπως είναι και στα νησιά της Ελλάδας, που δεν βλέπεις διαφορετικού τύπου κτίσματα.

Οι προτάσεις μας περιλαμβάνουν: Παραδοσιακή πέτρα της περιοχής και ξύλο εξωτερικά για όλα τα σπίτια, παλιά και καινούργια

Τίποτα να μην μπορεί να αλλάξει εντός του πυρήνα, εκτός και αν είναι για το γενικό καλό ομοιομορφίας

Μέγιστο εμβαδό ιδιωτικού σπιτιού ανεξάρτητα από το μέγεθος του ακινήτου

Κατασκευή ανάλογα με την μορφολογία του εδάφους 

Τουριστικές αναπτύξεις εκτός πυρήνα στα πρότυπα παλιάς γειτονιάς με τυπολογία σπιτιών από το παραδοσιακό τμήμα    

Τα σπίτια να έχουν αρμονία μεταξύ τους, να παραμένουν λαϊκά και να μη χαρακτηρίζονται από υπερβολή στη διακόσμηση

Ομοιόμορφοι πλακόστρωτοι δρόμοι παντού, πεζοδρόμια, περιφράξεις, φωτισμός κτλ

Φύτευση μόνο δέντρων και φυτών της περιοχής και καθόλου ξενόφερτα.

Χρωματισμοί του ξύλου μόνο με συγκεκριμένα χρώματα και τοποθέτηση πινακίδων στο ελάχιστο απαραίτητο, σε καθορισμένα μεγέθη και μόνο ξύλινες».

Οι εκπρόσωποι των επιχειρηματιών και των κοινοτήτων της Λαόνας, τονίζουν ότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει χωρίς σχεδιασμό και βοήθεια από το Κράτος. Θα πρέπει να δοθούν κίνητρα, αναφέρουν, προκειμένου να καταστεί εφικτή η ανάπτυξη αυτού του τύπου που θα προστατεύει τη μοναδικότητα της περιοχής.

« Τέτοια κίνητρα», επισημαίνουν, « είναι η επιχορήγηση διατηρητέων όπως ισχύει σήμερα, η αύξηση των επιχορηγήσεων μέσα από την Εταιρεία Αγροτικής Ανάπτυξης, η μερική επιχορήγηση για τις νέες κατασκευές με μικρότερο ποσό ανά τριγωνικό μέτρο από ό,τι τα διατηρητέα, η επιχορήγηση των Κοινοτικών Συμβουλίων με κάποιο ετήσιο ποσό για τη συντήρηση των ξύλινων κατασκευών, οι φοροαπαλλαγές για κάποια χρόνια στις επιχειρήσεις και η διάθεση κονδυλίου για επικοινωνιακή στρατηγική προς προώθηση της περιοχής από τα ΜΜΕ».

Είναι σημαντικό, παρατηρούν οι εκπρόσωποι του φορέα, να υπάρχει ενημέρωση των κατοίκων για τα οφέλη που θα έχουν με την ανάπτυξη της περιοχής:

« Ο τουρίστας και ο εγχώριος επισκέπτης σήμερα θέλουν μεταξύ άλλων ασφάλεια, ιδιωτικότητα, αφού η νέα τάση είναι το «privacy is the new luxury», καθαριότητα, ηρεμία, γαστρονομία και εμπειρίες απλές που δεν βρίσκει στη χώρα του ή κάπου αλλού.

Η περιοχή μας προσφέρει εξειδικευμένες προτάσεις, όπως Παρατηρητήρια πουλιών, αφού ευτυχώς υπάρχουν ακόμη αρκετά είδη στην περιοχή, έναστρο ουρανό τα βράδια, μονοπάτια της Φύσης για περιπατητές και ποδηλάτες.

Θα πρέπει να θυμόμαστε πάντα ότι ο καλός τουρίστας θα φέρει και άλλους καλούς τουρίστες. Λέμε όχι στον μαζικό τουρισμό σε όλη την Κύπρο, ο μακροχρόνιος σχεδιασμός είναι το κλειδί της επιτυχίας».

Η υλοποίηση στην πράξη των αιτημάτων και σχεδιασμών των φορέων της Λαόνας, αναφέρουν οι εκπρόσωποι τους, θα έχει σημαντικά κέρδη για την περιοχή και για την Κύπρο γενικότερα.

« Το κέρδος για την περιοχή», τονίζουν, « θα είναι ο συνδυασμός ανάπτυξης και ποιότητας, οι νέες θέσεις εργασίας, η αύξηση του αριθμού των κατοίκων της περιοχής λόγω των θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν, η αύξηση στην αξία των ακινήτων και η καλύτερη ποιότητα ζωής των ανθρώπων της.

Για την Κύπρο οφέλη θα είναι ο εμπλουτισμός του προιόντος της με εναλλακτικό είδος τουρισμού, τα περισσότερα έσοδα που θα επιφέρουν οι ειδικές αυτές αναπτύξεις και δράσεις, οι νέες θέσεις εργασίας και η ανάπτυξη της περιοχής μετά από δεκαετίες στασιμότητας και προστριβών».

Είναι σημαντικό, παρατηρούν οι ιθύνοντες της προσπάθειας, να βοηθηθούν ώστε να αναπτύξουν σωστά με σχεδιασμό και ποιότητα την Λαόνα, προκειμένου να μετατραπεί σε στολίδι για την Κύπρο και κάτι πολύ σπουδαίο για τις επόμενες γενιές

« Η περιοχή της Λαόνας δεν έχει άλλες εναλλακτικές λύσεις για την ανάπτυξή της παρά μόνο τον τουρισμό, ο οποίος βασίζεται στους πολιτιστικούς και φυσικούς της πόρους», τονίζουν.  « Έτσι διαφαίνεται, ως μοναδική λύση, η εφαρμογή μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης η οποία θα μπορεί να διατηρήσει την αξία της περιοχής, επιτυγχάνοντας τη διατήρηση της ευημερίας και της πολιτιστικής ταυτότητας των κατοίκων, τη διατήρηση της οικολογίας και τη διατήρηση της ελκυστικότητας για τους τουρίστες. 

Ως βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη προβάλλει η ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού με κυρίαρχα τα στοιχεία και χαρακτηριστικά της αειφορικότητας.  Είναι αναγκαία η εφαρμογή αρχών ισορροπίας και αειφορίας, έτσι ώστε να αποφευχθούν μελλοντικές χαοτικές καταστάσεις».

Η Λαόνα οριοθετείται στο κομμάτι εκείνο της επαρχίας Πάφου που καλύπτει το δυτικότερο τμήμα της Κύπρου. Το τμήμα αυτό εκτείνεται στα βορειοδυτικά του χωριού Στρουμπί και περιορίζεται μεταξύ της κοιλάδας της Πάφου στα δυτικά και της κοιλάδας της Χρυσοχούς στα ανατολικά. Περιλαμβάνει ολόκληρη τη χερσόνησο του Ακάμα καθώς και τα χωριά Ανδρολίκου, Νέο Χωριό, Δρούσεια, Ίνια, Kρίτου Τέρρα, Φάσλι, Πάνω Αρόδες, Κάτω Αρόδες, Θελέτρα και Κάθηκας.

Η αμπελοκαλλιέργεια αποτελεί την κυριότερη απασχόληση των κατοίκων της περιοχής. Σύμφωνα με την Απογραφή Γεωργίας του 1985, η συνολική έκταση των αμπελιών οινοποιησίμων ποικιλιών στα χωριά της Λαόνας ανερχόταν στα 1.011 εκτάρια. 

Η κτηνοτροφία, αντιθέτως, περιορίζεται κυρίως στην εκτροφή αιγοπροβάτων, ενώ η χοιροτροφία και η αγελαδοτροφία είναι σχεδόν ανύπαρκτες. 

Στη Λαόνα βλαστάνουν επίσης πάρα πολλά αγριολούλουδα, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και η σπάνια αγριοτουλίπα (Tulipa cypria), ενδημικό φυτό της Κύπρου που απαντάται μόνο στον Ακάμα και τη Μύρτου. Άλλα δυο σπάνια ενδημικά είδη απαντώνται στο δάσος του Ακάμα και περιλαμβάνονται στον Πίνακα Ι της Σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης για τη Διατήρηση της Άγριας Ζωής και των Φυσικών Βιοτόπων, σαν αυστηρά προστατευόμενα είδη: Τα Alyssum akamasicum, που βρίσκεται μόνο πάνω στο πέτρωμα του σερπεντινίτη στον Ακάμα και Phlomis cypria, που βρίσκεται σε απομονωμένες περιοχές του Ακάμα και στο δάσος της Πάφου.

Εκτός από τη χλωρίδα μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η πανίδα της περιοχής. Απαντάται μια μεγάλη ποικιλία ειδών άγριας ζωής, μεταξύ των οποίων και αρκετά ενδημικά.

Μεγάλη είναι επίσης η ποικιλία των πουλιών, ενδημικών και εποχιακών επισκεπτών, στην περιοχή της Λαόνας. Εδώ αναπαράγεται ένα σπάνιο είδος γύπα Griffon vulture το οποίο κινδυνεύει να εξαφανιστεί. Τα φαράγγια της Λαόνας είναι ιδιαίτερα πλούσια σε πουλιά και άλλα είδη άγριας ζωής. Εξάλλου τα νησάκια γύρω από τη χερσόνησο του Ακάμα αποτελούν καταφύγιο για χιλιάδες μεταναστευτικά πουλιά.