Καθηγητής Περράκης: Παράδειγμα των αντοχών και ορίων του διεθνούς δικαίου σήμερα η Κύπρος

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Έφθασε στην Κύπρο και ανέλαβε τα καθήκοντα του Κοσμήτορος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου, μεσούσης της πανδημίας και της χειρότερης περιόδου για τα εκπαιδευτικά πράγματα εδώ και δεκαετίες. Ο ίδιος δηλώνει ωστόσο αισιόδοξος για το αύριο, τονίζοντας ότι η έκτακτη αυτή κατάσταση αντιμετωπίσθηκε με την εμφάνιση για πρώτη φορά «υβριδικών» ακαδημαικών πρακτικών τις οποίες τόσο το Νεάπολις, όσο και τα υπόλοιπα ακαδημοαικά ιδρύματα της Κύπρου χειρίστηκαν αποτελεσματικά και με επάρκεια.

Ο Κοσμήτορας της Νομικής του Νεάπολις, Στέλιος Περράκης, δεν είναι άγνωστος στους ενασοχλούμενους με την διπλωματία και τη νομική επιστήμη. Μιλώντας σήμερα στο PafosNet, τονίζει ότι η σχέση του με την Κύπρο δεν είναι μονοσήμαντη, ούτε συμβατική, αφού μέσα στον χρόνο δημιουργήθηκαν ακατάλυτοι δεσμοί με αυτό το ιδιαίτερο κομμάτι του ελληνισμού.

« Η Κύπρος είναι ξεχωριστός τόπος ελληνικής ιστορίας και πολιτισμού. Είναι, όμως, και παράδειγμα σήμερα των ορίων και αντοχών του Διεθνούς Δικαίου στη διελκυστίνδα με τις διεθνείς παρανομίες της κατέχουσας δύναμης, αλλά και των κινήσεων τρίτων χωρών ή Διεθνών Οργανισμών», τονίζει. « Δεσμοί ζωής με το νησί, κυρίως και βασικά λόγω της σχέσης μου με τον Γιάννο Κρανιδιώτη, επιστήθιο φίλο και κουμπάρο μου. Με τον Γιάννο εξάλλου έκανα και την πρώτη μου επίσκεψη στην Πάφο, κρατώντας δυνατές εικόνες από τα παλιά».

Ο καθηγητής Περράκης ξανασυναντά σήμερα την Κύπρο, λόγω του ακαδημαικού του ρόλου. Έχοντας επιλεγεί εδώ και μερικές μέρες ως ο νέος Κσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφου, επισημαίνει ότι το Νεάπολις ως Πανεπιστήμιο, με μια αναδυόμενη δυναμικότητα, το γνώρισε πριν μερικά χρόνια, όταν μετείχε στις εκλογές των πρώτων μελών ΔΕΠ της Νομικής,

« Ορισμένοι από αυτούς σήμερα είναι στελέχη του διδακτικού δυναμικού της σχολής», τονίζει. « Ακολούθησαν και ορισμένες διαλέξεις ή μαθήματα Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο, ενώ, όντας Αντιπρύτανης Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων του Παντείου, προώθησα τη θεσμική συνεργασία ανάμεσα στα δύο Πανεπιστήμια, καθώς και πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών/διδασκόντων (ERASMUS) με το Διεθνολογικό Τμήμα του Παντείου».

Η μακρά ακαδημαϊκή διαδρομή μου, μετά τις σπουδές μου στην Αθήνα, το Στρασβούργο και τη Χάγη, αναφέρει, ξεκίνησε από τη Νομική Σχολή του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου στην Κομοτηνή, πέρασε από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας και κατέληξε στο Πάντειο: «Προσδιορίστηκε καθοριστικά από τα προτάγματα ζωής και επιστήμης που πήρα στο Στρασβούργο, όπου και ο Οργανισμός των Ευρωπαϊκών Αρχών και Αξιών, το Συμβούλιο της Ευρώπης, αλλά και με την πεποίθηση που διαμόρφωσα για τον τρόπο που το Διεθνές Δίκαιο πρέπει να οράται και να εφαρμόζεται στην πράξη, μέσα από τις επεξεργασίες και αρχές της διεθνούς δικαιοταξίας που τόσο δοκιμάζονται σε επίπεδο πρακτικής. Εδώ και η σημασία της διεθνούς δικαιοσύνης. Η Διεθνής Οργάνωση –οι ευρωπαϊκές εκφάνσεις της ιδίως- έδειξαν το πλαίσιο όπου τα κράτη και οι άλλοι διεθνείς δρώντες, συμπεριλαμβανομένου του ατόμου, διαμορφώνουν νομικό πολιτισμό που επηρεάζει καθοριστικά τις επιλογές τους. Σε αυτήν την προοπτική προστέθηκε ο δρόμος που έδειξε ο μεγάλος Γεώργιος Τενεκίδης, Καθηγητής Διεθνολόγος, οικουμενικής εμβέλειας, με πάθος για το νησί, την ιστορία και τον πολιτισμό του, που δίδασκε τον τρόπο αντιμετώπισης των εθνικών θεμάτων, κυρίως μέσα από την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την αξιοποίηση του Διεθνούς Δικαίου προς όφελος των εθνικών συμφερόντων, συνεισφέροντας ταυτόχρονα θετικά στην παγκόσμια κοινότητα».

Ο καθηγητής Περράκης επισημαίνει ότι μοίρασε τη ζωή του ανάμεσα στο πανεπιστήμιο και τη διπλωματία, όπου ουσιαστικά το ένα υπηρετούσε το άλλο, ιδίως στην προσέγγιση δύσκολων θεμάτων, όπως η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης και κατοχής, όπου η θεωρία και η πρακτική συναντώνται στο θανάσιμο πεδίο των παραβιάσεων.

Να γιατί ένα μεγάλο μέρος του συγγραφικού μου έργου, με περισσότερες από 330 μελέτες, βιβλία, άρθρα κ.λπ., αφορά στην ή σχετίζεται με την Κύπρο, που θεωρείται «εργαστήριο» Διεθνούς Δικαίου και αφού η θέση της Κυπριακής Δημοκρατίας στη διεθνή δικαιοταξία κινητοποιεί στην πράξη το σύνολο θεσμών δικαίου και πολιτικής στην αντιμετώπιση/διαχείριση/διευθέτηση των προβλημάτων της μετά την τουρκική εισβολή του 1974, αναφέρει, συμπληρώνοντας ότι και σε αυτό το πεδίο, τον πληγώνει προσωπικά και ιδιαίτερα το ζήτημα των αγνοουμένων τη στιγμή που τα ελλείμματα πολιτικής είναι πολλά και για τη Ελλάδα.

« Αν η ακαδημαϊκή πορεία μου με έφερε σε πολλά Πανεπιστήμια, Ιδρύματα και άλλους Οργανισμούς στην Ελλάδα, στην Κύπρο και στο εξωτερικό, όπου δίδαξα Διεθνές Δίκαιο, Δικαιώματα του Ανθρώπου, Ευρωπαϊκό Δίκαιο, Ανθρωπιστικό Δίκαιο, Ευρωπαϊκό Δίκαιο και Πολιτικές της ΕΕ, ο άλλος δρόμος με έφερε σε επαφή με τη διεθνή πραγματικότητα και πώς στην πράξη μπορείς να υλοποιείς τις αρχές και τους κανόνες. Νομικός παραστάτης της Ελλάδας σε διεθνή δικαστήρια, agent στο Διεθνές Δικαστήριο στην Υπόθεση Δικαστικές Ασυλίες του Κράτους (Γερμανία κ. Ιταλίας, Ελλάδα παρεμβαίνουσα) σχετικά με τις γερμανικές επανορθώσεις και πληρεξούσιος και σύμβουλος στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε πολλές υποθέσεις, μεταξύ των οποίων Επιτροπή κ. Ελλάδος για τα ελληνικά αντίμετρα σε βάρος της πΓΔΜ , αλλά και ορισμένες κυπριακές υποθέσεις.

« Υπηρέτησα στη Μόνιμη Αντιπροσωπεία της Ελλάδος στις Βρυξέλλες, στην πρώτη περίοδο της ελληνικής ένταξης στις ΕΚ», επισημαίνει, « ενώ ακολούθως διηύθυνα την Ειδική Νομική Υπηρεσία των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων στο Ελληνικό Υπουργείο Εξωτερικών. Αργότερα, διετέλεσα Γενικός Γραμματέας Ευρωπαϊκών Υποθέσεων (1996-2000). Πιο πρόσφατα (2015) ορίσθηκα ως Πρέσβυς εκ προσωπικοτήτων, Μόνιμος Αντιπρόσωπος της Ελλάδας στο Συμβούλιο της Ευρώπης, από όπου επέστρεψα το Φεβρουάριο του 2019. Σήμερα είμαι συντονιστής στην Task Force του ΥΠΕΞ για τα ζητήματα της Ελληνικής Προεδρίας στην Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης. Είμαι μέλος διεθνών οργάνων και εκπροσώπησα επανειλημμένως την Ελλάδα σε Διεθνείς Οργανισμούς και Διασκέψεις».

Ο ερχομός στην Πάφο και η ανάληψη υψηλών καθηκόντων στο Νεάπολις συμπίπτει με την εξέλιξη της πανδημίας COVID-19, που πλήττει ανελέητα την ανθρωπότητα χωρίς διάκριση χωρών, λαών, ατόμων, κοινωνιών, τονίζει ο Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Νεάπολις.

« Έθεσε σε κίνδυνο τα δικαιώματα των ανθρώπων, τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών, το Κράτος Δικαίου, αναφέρει. « Η αντιμετώπισή της δείχνει αβίαστα την υποχρεωτική πορεία όλων των μελών της παγκόσμιας κοινότητας που δεν μπορεί να είναι άλλη από αυτή της συνεργασίας και της αλληλεγγύης. Η ζωή και η υγεία αναδεικνύονται για άλλη μία φορά σε κυρίαρχη προτεραιότητα, αφού η ζωή του ανθρώπου συνδέεται καθοριστικά με αυτήν, και δεν είναι τυχαίο ότι η Ελληνική Προεδρία στο Συμβούλιο της Ευρώπης (15 Μαΐου-18 Νοεμβρίου 2020) έθεσε σαν πρωταρχική, θεμελιώδη προτεραιότητα το δικαίωμα στην υγεία στις εξαιρετικές συνθήκες της πανδημίας, όπου δοκιμάζονται τα πάντα, κοινωνίες, οικονομίες, δικαιοσύνη, διακυβέρνηση (εθνική/διεθνής), Διεθνείς Οργανισμοί χωρίς να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι με τις υπάρχουσες συνθήκες ανισοτήτων, κοινωνικού περιθωρίου, κλιματικής αλλαγής, πολλές ευάλωτες ομάδες απειλούνται περισσότερο».

Απέναντι σε αυτά τα δεδομένα, παρατηρεί ο καθηγητής Περράκης, η Ελληνική Προεδρία στο Συμβούλιο της Ευρώπης υιοθέτησε την ψηφιακή οδό. Η διαδικτυακή επικοινωνία κατέδειξε τάχιστα, αναφέρει, ότι η εκπαιδευτική διαδικασία, διοίκηση και διοργάνωση εκδηλώσεων μπορούν να τρέξουν με ψηφιακό τρόπο. Τούτο καταδείχθηκε, επίσης, σε επίπεδο Ελληνικών Πανεπιστημίων, όπου τηλεδιασκέψεις και διαδικτυακές συζητήσεις υποκατέστησαν αποτελεσματικά τις διαδικασίες ακόμα και τις εξετάσεις με φυσική παρουσία.

« Στο πλαίσιο της νέας κατάστασης το δικαίωμα στην εκπαίδευση και το δικαίωμα στη ζωή και στην υγεία πορεύονται μαζί και αυτό να έχουμε κατά νου, προκειμένου να διασφαλισθεί μια «μετά-κανονικότητα» στη λειτουργία του Πανεπιστημίου, χρέος του οποίου είναι να διασφαλίσει σε συνθήκες ασφάλειας με σεβασμό στις οδηγίες ένα υψηλό επίπεδο σπουδών με σχήματα «υβριδικά» με μερική φυσική παρουσία ή διαδικτυακά. Βέβαια, αυτό έχει επιπτώσεις στις διεθνείς συνέργειες του κάθε ΑΕΙ, αφού ο περιορισμός των μετακινήσεων και οι όροι ή συνθήκες μετακίνησης θέτουν σοβαρά εμπόδια. Το γεγονός, ωστόσο, ότι οι Διεθνείς Οργανισμοί λειτουργούν ήδη με αυτό το μοντέλο ή μόνο διαδικτυακά την τρέχουσα περίοδο, καταδεικνύει ίσως και τα όρια των δυνατοτήτων που επιτρέπει η κατάσταση. Το Πανεπιστήμιο οφείλει -όπως ήδη συμβαίνει- να αρθεί στο ύψος των περιστάσεων, να παρέχει σε όλα τα επίπεδα για την πανεπιστημιακή κοινότητα ασφάλεια και σιγουριά για τις σπουδές, με πρόταγμα το σεβασμό της αξιοπρέπειας».

Ως ταπεινή φιλοδοξία του χαρακτηρίζει ο κ. Περράκης, το να μπορέσει να συμβάλει με τις όποιες δυνάμεις του, στην περαιτέρω ανάπτυξη της Νομικής Σχολής και του Πανεπιστημίου, που σήμερα με την παρουσία νέων μεταπτυχιακών προγραμμάτων διασφαλίζει ένα υψηλών προδιαγραφών πρόγραμμα σπουδών. Η κατάσταση στην Ευρώπη και στο διεθνές περιβάλλον της Μεσογείου απαιτεί προσεκτικά βήματα, ώστε η απαραίτητη εξωστρέφεια και διεθνοποίηση να προχωρήσει ισόρροπα, κατοχυρώνοντας στο Νεάπολις μια ιδιαίτερη θέση στον ευρωπαϊκό χάρτη της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Είναι μια ακόμα σημαντική πρόκληση που πρέπει να απαντηθεί, καταλήγει.