Η Κύπρος στο διάστημα, ο Ερατοσθένης και ένας παφίτης επικεφαλής

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ

Προς την διαστημική εποχή οδεύει πλέον και η Κύπρος. «Όχημα» για αυτό, ο Ερατοσθένης, το Κέντρο Αριστείας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου. Επικεφαλής του έργου είναι ο πάφιος καθηγητής του ΤΕΠΑΚ, Διόφαντος Χατζημιτσής, ο οποίος μιλώντας σήμερα στο PafosNet τονίζει ότι η Κοινοπραξία του έργου για την δημιουργία και λειτουργία του Κέντρου Αριστείας Ερατοσθένης, αποτελείται από το Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο Κύπρου, το Γερμανικό Κέντρο Αεροδιαστημικής (DLR), το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών, το Γερμανικό Ινστιτούτο για την Μελέτη της Τροπόσφαιρας (TROPOS) και το Τμήμα Ηλεκτρονικών Επικοινωνιών του Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής της Κυπριακής Κυβέρνησης. 

« Μέσα από το ερευνητικό έργο «ERATOSTHENES: Excellence Research Centre for Earth Surveillance and Space-Based Monitoring of the Environment» με το ακρωνύμιο: «EXCELSIOR», Horizon 2020 Widespread Teaming Phase 2 (www.excelsior2020.eu), δημιουργήθηκε ένα νέο, αυτόνομο και βιώσιμο Κέντρο Αριστείας με όνομα «Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης ως αποτέλεσμα της αναβάθμισης του υπάρχοντος Εργαστηρίου Τηλεπισκόπησης και Γεωπεριβάλλοντος, που λειτουργεί στο Τμήμα Πολιτικών Μηχανικών και Γεωπληροφορικής της Σχολής Μηχανικών και Τεχνολογίας του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου από το 2007», εξηγεί ο δρ. Χατζημιτσής. « Το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου θα παρέχει την υψηλότερη ποιότητα υπηρεσιών Διαστήματος, Παρατήρησης Γης και Γεωπληροφορικής σε Εθνικό, Περιφερειακό, Ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο».

Στόχος της όλης προσπάθειας, είναι όπως το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης να καταστεί ένα παγκοσμίου κλάσης κέντρο έρευνας και καινοτομίας για την παρατήρηση της γης, επισημαίνει ο Διόφαντος Χατζημιτσής: Ένα σημείο αναφοράς για την Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και την Βόρεια Αφρική, το οποίο αναμένεται να εργοδοτήσει τα επόμενα 15 χρόνια πέραν των 150 ερευνητών.

« Ο Ερατοσθένης», τόνισε ο επικεφαλής του, « επικεντρώνεται στη διεξαγωγή βασικών και εφαρμοσμένων ερευνών και στη διευκόλυνση της καινοτομίας στους τομείς της τηλεπισκόπησης και της διαστημικής παρακολούθησης του περιβάλλοντος. Η δημιουργία του Κέντρου Αριστείας βασίστηκε στις διακριτές ανάγκες και ευκαιρίες που ενθαρρύνουν την ίδρυση ενός Κέντρου Αριστείας Παρατήρησης Γης στην Κύπρο, οι οποίες σχετίζονται κυρίως με τη γεωστρατηγική τοποθεσία της Κύπρου που μας επιτρέπει να εξετάσουμε σύνθετα επιστημονικά προβλήματα και να αντιμετωπίσουμε τις ανάγκες των χρηστών στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή και στη Βόρεια Αφρική, καθώς και τη Νοτιοανατολική Ευρώπη».

Όπως αναφέρει ακόμη ο Διόφαντος Χατζημιτσής, ένας σημαντικός στόχος του Ερατοσθένη είναι να καταστεί ένας Κόμβος Ψηφιακής Καινοτομίας (Digital Innovation Hub) και ένα Κέντρο Ερευνητικής Αριστείας για την Παρατήρηση Γης στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου:

« Ως Κόμβος Ψηφιακής Καινοτομίας, το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης θα δημιουργήσει ένα οικοσύστημα το οποίο θα συνδυάζει τεχνολογίες αιχμής, διαχείρισης και επεξεργασίας δεδομένων, πρωτοποριακές ερευνητικές ευκαιρίες, στοχευμένες εκπαιδευτικές υπηρεσίες και προώθηση της επιχειρηματικότητας. Προκειμένου να είναι δυναμικό και καινοτόμο, ως τέτοιος κόμβος, θα βασίζεται σε δύο κύριες υποδομές, που αποτελούνται από ένα επίγειο σταθμό λήψης δορυφορικών δεδομένων και ένα σταθμό ατμοσφαιρικής τηλεπισκόπησης, καθώς και επιπρόσθετες υποδομές».

Το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης, εξηγεί, υιοθετεί ένα μοντέλο δύο αξόνων. Σύμφωνα με το όραμα του Κέντρου Αριστείας , ο οριζόντιος άξονας αποτελείται από τρεις θεματικές συστάδες για διαρκή αριστεία στην έρευνα και συγκεκριμένα: Περιβάλλον και κλίμα (ατμόσφαιρα, γεωργία, νερό, γη), ανθεκτικές κοινωνίες (μείωση των κινδύνων καταστροφών, πολιτιστική κληρονομιά, ασφάλεια και ασφάλεια στη θάλασσα, ενέργεια) και διαχείριση μεγάλων δεδομένων (εξαγωγή πληροφοριών, οπτική εξερεύνηση και απεικόνιση, συλλογή πληροφοριών και σύμπτυξη δεδομένων, γεωπληροφορική).

Ο κάθετος άξονας, αναφέρει ο κ. Χατζημιτσής, αποτελείται από τέσσερις λειτουργικές περιοχές: Υποδομές, Έρευνα, Εκπαίδευση και Επιχειρηματικότητα. Το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης θα επικεντρωθεί στην ερευνητική αριστεία σε πέντε τομείς εφαρμογής, όπως η παρακολούθηση της αλλαγής του κλίματος, η διαχείριση των υδάτινων πόρων, η μείωση των κινδύνων καταστροφών, η πρόσβαση στην ενέργεια και η ανάλυση μεγάλων δεδομένων παρατήρησης Γης.

« Μέσα από τα πιο πάνω δεδομένα, το Κέντρο Αριστείας Ερατοσθένης θα συμβάλει στην αύξηση της συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα στην ανάπτυξη εφαρμογών παρατήρησης της γης, στην προώθηση της δημιουργίας εταιρειών spinoff και στην προώθηση του επιχειρηματικού πνεύματος σε επιχειρήσεις παρατήρησης γης στην Κύπρο», κατέληξε ο Διόφαντος Χατζημιτσής. « Θα ενισχύσει επίσης την περιφερειακή συνεργασία ερευνητικών φορέων με τη βιομηχανία και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, εστιάζοντας σε τομείς έντασης γνώσης για τη διευκόλυνση της καινοτομίας που θα οδηγήσουν σε νέα προϊόντα και εφαρμογές στην παρατήρηση της Γης. Επιπλέον, στοχεύει στην ανάδειξη της Κύπρου στον ευρωπαϊκό διαστημικό τομέα παρέχοντας υπηρεσίες Παρατήρησης Γης και Γεωπληροφορικής, οι οποίες αναπτύσσονται σημαντικά ταχύτερα από άλλους τεχνικούς τομείς και υποστηρίζονται από ευρωπαϊκές στρατηγικές και διαστημικά προγράμματα, όπως το Copernicus».

Ποιος ήταν ο Ερατοσθένης, που συνέδεσε το όνομα του με το Κέντρο Αριστείας που έχει ως αντικείμενο την μελέτη του διαστήματος και γιατί επελέγη ειδικά το όνομα του προς τον σκοπό αυτό; Πρόκειται για αρχαίο Έλληνα μαθηματικό, γεωγράφο, αστρονόμο και πολλά άλλα, ο οποίος θεωρείται ο πρώτος άνθρωπος στην ιστορία που υπολόγισε το μέγεθος της Γης και κατασκεύασε ένα σύστημα συντεταγμένων με παράλληλους και μεσημβρινούς. Επίσης, κατασκεύασε και ένα χάρτη του κόσμου, όπως τον θεωρούσε τότε.