Διαμέρισμα Χρυσοχούς: Στρατηγική μελέτη για τους 37 κυματοθραύστες στις παραλίες των χελώνων

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Η κατασκευή 37 κυματοθραυστών, συνολικού κόστους €12 εκατ., αποτελεί πλέον αντικείμενο Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων και Μελέτης Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, οι οποίες ετοιμάστηκαν για λογαριασμό του Τμήματος Δημοσίων Έργων, στο πλαίσιο προτεινόμενων έργων προστασίας και βελτίωσης του παραλιακού μετώπου από το Νέο Χωριό μέχρι τον Παχύαμμο, όπως γράφει σήμερα ο Φιλελεύθερος.

Η περιοχή μελέτης έχει μήκος 25 km περίπου και βρίσκεται στο βόρειο παραλιακό μέτωπο της Κύπρου. Οριοθετείται στα δυτικά από τη βραχώδη έξαρση παρά το ξενοδοχείο Anassa (περιοχή Ασπρόκρεμμος στα διοικητικά όρια της κοινότητας Νέου Χωρίου) και στα ανατολικά από το ανατολικό όριο του κόλπου Πωμού και της κοινότητας Παχύαμμου. Εντός της περιοχής εμπίπτουν οι κοινότητες/δήμοι Νέο Χωριό, Πόλη Χρυσοχούς, Μακούντα, Αργάκα, Γιαλιά, Αγία Μαρίνα, Πωμός και Παχύαμμος. Εξαιρείται από την μελέτη η περιοχή που καλύπτεται από τον σχεδιασμό και τα αντίστοιχα έργα προστασίας που υλοποιήθηκαν/ υλοποιούνται ανατολικά του Λιμένα/Αλιευτικού καταφυγίου στο Λατσί μέχρι και τον κατασκηνωτικό χώρο της Πόλης Χρυσοχούς (θωράκιση και 14 παράλληλοι κυματοθραύστες).

Το μεγαλύτερο μέρος του παραλιακού μετώπου της περιοχής μελέτης εμπίπτει σε πολεοδομικές ζώνες προστασίας Δα1, Δα2 και Ζ1. Πολύ μεγάλο μέρος της θαλάσσιας περιοχής εμπίπτει στο δίκτυο Natura 2000 (Ειδική Ζώνη Διατήρησης Περιοχή Πόλις – Γιαλιά) ή εφάπτεται με αυτό (Τόπος Κοινοτικής Σημασίας Χερσόνησος Ακάμα). Οι κυματοθραύστες χωροθετούνται εντός περιοχών τροφοληψίας και μπροστά από παραλίες ωοτοκίας των δύο ειδών θαλάσσιων χελώνων Caretta caretta και Chelonia mydas, οι οποίες αποτελούν είδη χαρακτηρισμού και προτεραιότητας των δύο προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000.

Σύμφωνα με τους μελετητές του έργου, την κοινοπραξία Τουμαζής & Συνεργάτες και Ρογκάν & Συνεργάτες, για την επιλογή της χωροθέτησης και τον τύπο των έργων που προτείνονται λήφθηκαν υπόψη το υφιστάμενο φυσικό και ανθρωπογενές περιβάλλον (ειδικά οι προστατευμένες περιοχές, τα λιβάδια Ποσειδωνίας, οι αρχαιότητες και οι τουριστικDiaές χρήσεις), οι αναμενόμενες μελλοντικές περιβαλλοντικές συνθήκες και κλιματικές αλλαγές (άνοδος της στάθμης της θάλασσας και αυξημένοι κυματισμοί), αναπτύχθηκαν και αξιολογήθηκαν υπαλλακτικές λύσεις, περιλαμβανομένων ήπιων παρεμβάσεων (κανένα σκληρό έργο και εμπλουτισμός με δάνεια ιζήματα), σκληρές επεμβάσεις χωρίς οπτική όχληση (ύφαλοι κυματοθραύστες) και διαμορφώθηκαν λύσεις που μεγιστοποιούν τις θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (ανακοπή της διάβρωσης και βελτίωση της ποιότητας νερού).

Για την αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των υπαλλακτικών λύσεων έγινε χρήση σύγχρονων εργαλείων προσομοίωσης της παράκτιας υδραυλικής με μαθηματικά μοντέλα. Με τη χρήση των προσομοιώσεων αυτών στην ευρύτερη περιοχή μελέτης έγινε δυνατή η εκτίμηση των αλλαγών που προκύπτουν στον κυματισμό, τα θαλάσσια ρεύματα, την κίνηση των ιζημάτων και την αλλαγή της βυθομετρίας σε σχέση με τις υπαλλακτικές λύσεις.

Η περιοχή μελέτης χωρίστηκε σε πέντε υποπεριοχές.

Η βέλτιστη λύση που επιλέχθηκε μετά από διαβουλεύσεις με τους εμπλεκόμενους φορείς για κάθε υποπεριοχή μελέτης είναι:

Υποπεριοχή 1: Από το δυτικό όριο της περιοχής μελέτης μέχρι την φυσική προεξοχή της ακτογραμμής ανατολικά της παραλίας του κατασκηνωτικού χώρου, προτείνεται η κατασκευή 9 αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης κόστους €2,7 εκατ.

Υποπεριοχή 2: Από την παραλία που βρίσκεται ανατολικά του κατασκηνωτικού χώρου, μετά την φυσική προεξοχή της ακτογραμμής στον Δήμο Πόλης Χρυσοχούς, έως το δυτικό όριο της παραλίας της κοινότητας Αργάκας, προτείνεται η κατασκευή 13 αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης κόστους €3,4 εκατ.

Υποπεριοχή 3: Από το δυτικό όριο της παραλίας της κοινότητας Αργάκας μέχρι το δυτικό όριο του παραλιακού μετώπου της κοινότητας Νέα Δήμματα, προτείνεται η κατασκευή 7 αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης κόστους €1,8 εκατ.

Υποπεριοχή 4: Από το παραλιακό μέτωπο της κοινότητας Νέα Δήμματα έως το αλιευτικό καταφύγιο του Πωμού, προτείνεται η κατασκευή 9 αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης κόστους €2,7 εκατ.

Υποπεριοχή 5: Από το αλιευτικό καταφύγιο του Πωμού έως το ανατολικό άκρο της παραλίας της Παχύαμμου, προτείνεται η κατασκευή 5 αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης κόστους €1,4 εκατ. Συγκεκριμένα προτείνεται η κατασκευή ενός αποσπασμένου κυματοθραύστη χαμηλής στέψης ανατολικά του αλιευτικού καταφυγίου του Πωμού κόστους €0,15 εκατ. και η κατασκευή τεσσάρων αποσπασμένων κυματοθραυστών χαμηλής στέψης στην παραλία της Παχυάμμου κόστους €1,24 εκατ.

Σύμφωνα με τους μελετητές η πρόταση αυτή στόχο έχει τον περιορισμό της έντονης διάβρωσης που παρατηρείται στο παραλιακό μέτωπο από το Νέο Χωριό μέχρι την Παχύαμμο. Παράλληλα, ακόμη και εντός προστατευόμενων περιοχών του δικτύου Natura 2000, «όπου η αντιμετώπιση της διάβρωσης θεωρείται αναγκαία, προτείνονται οι μικρότερες δυνατές παρεμβάσεις».

Η αναπόφευκτη κάλυψη του βυθού από τους κυματοθραύστες ελαχιστοποιείται με:

1. Την ελαχιστοποίηση του αριθμού των κυματοθραυστών.

2. Τη μεγιστοποίηση της κλίσης των πρανών των έργων, την ελαχιστοποίηση της στάθμης στέψης των έργων και τη μεγιστοποίηση της πυκνότητας των υλικών κατασκευής των έργων.

Το μεγαλύτερο ποσοστό απώλειας λιβαδιών Ποσειδωνίας εμφανίζεται κυρίως στις υποπεριοχές 1 και 2 ενώ στην υποπεριοχή 3 ο επηρεασμός είναι ελάχιστος. Γενικότερα, το μεγαλύτερο ποσοστό λιβαδιών Ποσειδωνίας βρίσκεται σε πιο βαθιά νερά, από αυτό των κυματοθραυστών, με αποτέλεσμα ο βαθμός επηρεασμού του συνόλου των λιβαδιών να είναι μικρός.

Η ακτογραμμή κατά μήκος του Κόλπου Χρυσοχούς αποτελεί το σημαντικότερο βιότοπο για τις θαλάσσιες χελώνες Caretta caretta και Chelonia mydas στην Κύπρο, μαζί με την ακτογραμμή της Χερσονήσου Ακάμα. Για την ακρίβεια, η ακτογραμμή του Κόλπου Χρυσοχούς θεωρείται η σημαντικότερη περιοχή στην Κύπρο για την ωοτοκία του είδους Caretta caretta και η δεύτερη σημαντικότερη για την ωοτοκία του είδους Chelonia mydas. 

Σύμφωνα με τη Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης, η οποία εκπονήθηκε από την εταιρεία AP Marine, οι επιπτώσεις που μπορεί να προκύψουν στις παραλίες ωοτοκίας από τα προτεινόμενα έργα κατά τη διάρκεια κατασκευής του έργου περιλαμβάνουν την οχληρία, την αυξημένη ανθρώπινη παρουσία, την ρύπανση και τη μείωση του αριθμού φωλεοποίησης.

Οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον κατά τη διάρκεια κατασκευής και λειτουργίας του έργου περιλαμβάνουν την αιώρηση και μεταφορά ιζημάτων, τη θολερότητα της θάλασσας, την ηχορύπανση, την αλλοίωση (αφαίρεση/προσθήκη) υποστρώματος, τη μεταβολή της ποιότητας των θαλάσσιων υδάτων, καθώς και την απώλεια και υποβάθμιση λόγω αγκροβόλησης πλοίων και κατασκευής κυματοθραυστών των υποθαλάσσιων λιβαδιών Ποσειδώνιας, τα οποία αποτελούν θαλάσσιο τύπο φυσικού οικότοπου προτεραιότητας, ενδημικό της Μεσογείου και σημαντικό καταφύγιο θαλάσσιας ζωής.

Στο μήκος της περιοχής μελέτης εκτείνονται διάφορες παραλίες κατάλληλες για λουόμενους, που προσφέρουν ανέσεις και υπηρεσίες στους επισκέπτες. Τέτοιες παραλίες είναι: παραλία Ασπρόκρεμμου, δίπλα από το ξενοδοχείο «Anassa», παραλία Λατσί, κοντά στο λιμανάκι του Λατσιού, δημοτική παραλία Πόλης Χρυσοχούς, παραλία Δασούδι, όπου βρίσκεται ο κατασκηνωτικός χώρος της Πόλης Χρυσοχούς, και παραλία χωριού Παχύαμμος.

Με εξαίρεση την παραλία Παχύαμμου, οι υπόλοιπες παραλίες είναι βραβευμένες με τη «Γαλάζια Σημαία», είναι οργανωμένες, με εξαιρετικής ποιότητας νερά, ενώ πολύ κοντά τους βρίσκονται εστιατόρια και καταλύματα/ξενοδοχεία.

Επιπρόσθετα, οι παραλίες σε Πόλη Χρυσοχούς και Λατσί, προσφέρουν πλήρη προσβασιμότητα των παραλιών σε άτομα με κινητικές δυσκολίες, με ειδικά συστήματα θαλάσσιας πρόσβασης που προσφέρονται για χρήση δωρεάν προς το κοινό.