Το παλιό παγοποιείο της Πάφου: Η άγνωστη ιστορία μιας άγνωστης βιομηχανικής μονάδας

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ήρθε στο φως της δημοσιότητας, μετά από δεκαετίες σιωπής, το 2017 ελέω Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Το παλιό παγοποιείο της Πάφου, ιδιοκτησίας της οινοβιομηχανίας ΣΟΔΑΠ Καμαντέρενα, δόθηκε τότε στο «Πάφος 2017» για κάλυψη καλλιτεχνικών και άλλων αναγκών της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, συντείνοντας μεταξύ άλλων στο να γίνει γνωστό σε ένα μεγάλο ποσοστό της κοινωνίας της Πάφου που αγνοούσε παντελώς την ύπαρξη του, μετά από τόσο μακρόχρονη παραμονή στη λήθη.

Το παγοποιείο παραμένει έκτοτε στο προσκήνιο, αφού έστω και αν η Πάφος παρέδωσε το χρίσμα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, η ιδιοκτήτρια οινοβιομηχανία έχει διαμηνύσει προς τον Δήμο Πάφου ότι είναι πρόθυμη να θέσει το παλιό βιομηχανικό κτίριο στη διάθεση του, σε περίπτωση που κριθεί ότι θα αποτελέσει σημαντικό μέρος του φακέλου διεκδίκησης του ΑΞΙΚ για λειτουργία του στην Πάφο.

Αν και η όποια αξιοποίηση του κτίσματος μπήκε στο τραπέζι για να αποτελέσει ένα ακόμη εμπλουτιστικό έργο στην πόλη της Πάφου, ανεξαρτήτως τελικής χρήσης, η πανδημία έχει βγάλει και το θέμα αυτό από την καθημερινή ατζέντα, εν αναμονή της ομαλοποίησης της κατάστασης για την όποια απόφαση αξιοποίησης του..

Ανεξαρτήτως των καθυστερήσεων γύρω από την αξιοποίηση του, ωστόσο, γύρω από το παλιό παγοποιείο της Πάφου κρύβεται μια άγνωστη και πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία: Πρόκειται για την ύπαρξη μιας πηγής πόσιμου νερού που έδινε τεράστιες ποσότητες και το οποίο από το κέντρο της πόλης, όπου βρίσκεται το παγοποιείο, μεταφερόταν με σωλήνες στο παλιό εργοστάσιο του ΣΟΔΑΠ στην παραλία της Κάτω Πάφου για τις ανάγκες της μονάδας. Ο επί σειρά ετών διευθυντής του ΣΟΔΑΠ, Ανδρέας Νικολαίδης, αποκάλυψε στο PafosNet την πτυχή αυτή, τονίζοντας ότι το νερό εξακολουθεί να υπάρχει στην πηγή αυτή, ωστόσο πλέον δεν χρησιμοποιείται.

Ο λόγος; Το νερό μολύνθηκε τελικά από οικιακά λύματα, αφού προ του αποχετευτικού συστήματος η ραγδαία οικιστική ανάπτυξη πλησίον του παγοποιείου είχε συνέπεια να γεμίσει η πηγή με λύματα από γειτονικούς βόθρους.

«Λόγω του Πάφος 2017, οι περισσότεροι στην Πάφο έμαθαν την ύπαρξη του παγοποιείου και το γεγονός ότι είναι ιδιοκτησίας του ΣΟΔΑΠ», τονίζει ο κ. Νικολαίδης. «Αυτό που δεν είναι γνωστό, είναι η ιστορία πίσω από την αγορά της μονάδας αυτής από πλευράς του οργανισμού.

Το παγοποιείο λειτουργούσε τότε ως αυτό που λέει το όνομα του: Παρασκεύαζε πάγο, τον οποίο διέθετε στο εμπόριο. Στο τεμάχιο του παγοποιείου υπήρχε μια διάτρηση που έδινε τεράστιες ποσότητες νερού, άριστης πραγματικά ποιότητας. Αυτό το νερό χρησιμοποιούσε η μονάδα για την παρασκευή του πάγου.

Ο ΣΟΔΑΠ λειτουργούσε τότε το γνωστό σε όλους εργοστάσιο του στην παραλία της Κάτω Πάφου. Έχοντας μεγάλες ανάγκες νερού για τη λειτουργία του, προχώρησε τότε στην εξαγορά του παγοποιείου από τον τότε ιδιοκτήτη του, προκειμένου να έχει στην κατοχή του το νερό αυτό.

Υπήρχε μια αντλία στην διάτρηση, η οποία ανέβαζε το νερό από την πηγή σε ένα ντεπόζιτο δύο τόνων στην οροφή του παγοποιείου. Από εκεί, ο ΣΟΔΑΠ τοποθέτησε σωλήνες αμιάντου, την τότε εποχή, που διακλαδώνονταν καταλήγοντας στο εργοστάσιο της Κάτω Πάφου.

Παρά την μεγάλη απόσταση των δύο σημείων, το νερό ερχόταν από το παγοποιείο στον ΣΟΔΑΠ της Κάτω Πάφου χωρίς μηχανική υποστήριξη, αφού η υψομετρική διαφορά ήταν τέτοια που επέτρεπε την ροή του νερού μέσα στους σωλήνες από το ένα άκρο στο άλλο».

Ο ΣΟΔΑΠ, τονίζει ο τέως επικεφαλής του, χρησιμοποιούσε το νερό αυτό για πολλά χρόνια. Το 1979, όταν ο ίδιος άρχισε εργασία στον οργανισμό πρόλαβε την διαδικασία αυτή και το νερό αυτό χρησιμοποιείτο για αρκετά χρόνια ακόμα.

« Λόγω των υψηλών στάνταρ που ακολουθούσε διαχρονικά ο ΣΟΔΑΠ σε θέματα ποιότητας», ανέφερε, «γίνονταν αναλύσεις του νερού κάθε εβδομάδα. Και ενώ επρόκειτο όπως είπα για ένα νερό άριστης ποιότητας, ξαφνικά εντοπίστηκε μόλυνση του. Όταν αυτό επιβεβαιώθηκε και από τις επαναληπτικές αναλύσεις, ερευνήθηκε το θέμα και διαπιστώθηκε ότι οι οικιστικές αναπτύξεις που έγιναν δίπλα από το παγοποιείο, είχαν ως αποτέλεσμα να μολυνθεί το νερό από τους βόθρους.

Απόντως τότε αποχετευτικού συστήματος, από κάποιο σημείο της διάτρησης τα οικιακά λύματα εισχώρησαν στο νερό και το μόλυναν. Αυτόματα, με τη διαπίστωση αυτή, το νερό σταμάτησε να χρησιμοποιείται. Εβδομαδιαίως, συνεχίζαμε τον έλεγχο μέσω εγκεκριμένων χημικών εργαστηρίων».

Ο κ. Νικολαίδης αναφέρει ότι η πηγή εξακολουθεί να έχει μεγάλες ποσότητες νερού, πλην όμως λόγω της μόλυνσης του πλέον δεν χρησιμοποιείται ούτε στην ύδρευση, ούτε στην άρδευση, ούτε σε άλλες εργασίες.

Και σταδιακά, το άλλοτε πολύτιμο νερό του παγοποιείου αφέθηκε στη λήθη. Όπως και η ίδια η μονάδα.