Θαλάσσιες Χελώνες της Κύπρου, μια περιβαλλοντική πληγή. Μελέτη μαθήτριας του Γυμνασίου Γεροσκήπου

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Οι χελώνες ήταν οι κάτοικοι της Γης πριν από εμάς και οι κάτοικοι που θα παραμείνουν μετά από εμάς. Παρόλα αυτά, εκπέμπουν σήματα βοήθειας γιατί κινδυνεύουν τόσο λόγω της κλιματικής αλλαγής αλλά και λόγω της ανθρώπινης παρέμβασης στο περιβάλλον όπου ζουν και αναπαράγονται. Αυτό είναι το μήνυμα μελέτης που εκπόνησε η μαθήτρια του Γυμνασίου Αγίας Παρασκευής Γεροσκήπου, Σκευίτα Σάββα, υπό την επίβλεψη της καθηγήτριας γεωγραφίας Ασπασίας Ζήνωνος, για το πρόγραμμα «Νέοι Δημοσιογράφοι για το περιβάλλον».

Στη μελέτη επισημαίνεται ότι στις ακτές της Κύπρου θα συναντήσουμε δύο είδη θαλάσσιας χελώνας τα οποία είναι η Loggerhead sea turtle, γνωστή σαν Caretta Caretta (Καρέτα Καρέτα) και η Green sea turtle (Chelonia Mydas), γνωστή σαν Πράσινη Χελώνα.

« Η Καρέτα – Καρέτα είναι μεγάλου μεγέθους χελώνα, όμως μικρότερη από την πράσινη χελώνα, με μήκος περίπου 80 πόντους», αναφέρει η μαθήτρια της τρίτης τάξης του Γυμνασίου Γεροσκήπου. «Οι χελώνες αυτές μπορούν να γεννήσουν πέραν των 70 αβγών. Ο πληθυσμός της Καρέτα – Καρέτα είναι σε πολύ καλύτερα κατάσταση από τον πληθυσμό της πράσινης χελώνας

Η Πράσινη Χελώνα είναι μία μεγάλου μεγέθους χελώνα, η οποία φτάνει το μήκος των 110 πόντων. Μπορεί επίσης να φτάσει τα 160 κιλά και να ζήσει πέραν των 80 χρόνων. Πρόκειται για παμφάγα χελώνα που τρέφεται, κυρίως, με θαλάσσια φυτά αλλά και με άλλα θαλάσσια ζωικά είδη όταν είναι σε νεαρή ηλικία. Μπορεί να γεννήσει πέραν των 100 αβγών. Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι η Πράσινη Χελώνα είναι, μετά την μεσογειακή φώκια Monachus Monachus, το είδος που κινδυνεύει περισσότερο στη Μεσόγειο».

Στη μελέτη τονίζεται ότι οι χελώνες και τα αυγά τους προστατεύονται από τον περί Αλιείας Νόμο από το 1971, ενώ παράλληλα η προστασία της  περιοχής Λάρας / Τοξεύτρας εξασφαλίστηκε το 1989 με διαχειριστικά μέτρα του ίδιου νόμου. Επίσης, το 2003 η περιοχή Πόλης/ Λίμνης έχει κηρυχθεί σε Παραλιακή Ζώνη Οικολογικής Προστασίας περί Πολεοδομικής Νομοθεσίας.

« Όμως λόγω του ότι η προστασία των παραλιών χαλάρωσε και δεν εφαρμόζονται οι Ευρωπαϊκές υποχρεώσεις που έχει η Κύπρος βάσει της σύμβασης της Βαρκελώνης, ενώ παράλληλα και εφόσον άρχισαν να πληθαίνουν οι ιδιωτικές παραλίες με αποτέλεσμα μεγάλο μέτωπο της ακτογραμμής να γίνει πλέον ιδιωτικό, οι απειλές για την ζωή τους αυξάνονται.

Τα ατυχήματα με θαλάσσια σκάφη, τα δίχτυα και τα παραγάδια των ψαράδων είναι η συνηθέστερη απειλή κατά της ζωής τους, αφού πιάνονται πάνω και πεθαίνουν από ασφυξία. Μια άλλη απειλή είναι η ηθελημένη θανάτωση των χελωνών από ψαράδες, επειδή τους καταστρέφουν τα δίχτυα.

Οι χελώνες δέχονται σοβαρή ενόχληση στις παραλίες αναπαραγωγής τις νύχτες, καθώς πολλοί τουρίστες αλλά και ντόπιοι πηγαίνουν για να παρακολουθήσουν τις γέννες τους προκαλώντας σοβαρή ενόχληση. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να αναγκάζονται πολλές χελώνες να επιστρέψουν φοβισμένες πίσω στη θάλασσα χωρίς να γεννήσουν».

Ένα άλλο σοβαρό πρόβλημα που προκαλείται από την αυξανόμενη τουριστική άνοδο στην περιοχή του Ακάμα, επισημαίνεται στη μελέτη, είναι οι βαθιές τροχιές στην άμμο από τα μηχανοκίνητα που επισκέπτονται την περιοχή, αφού αυτές εμποδίζουν τα χελωνάκια να φτάσουν στην θάλασσα. Συγκεκριμένα, η υπερβολική χρήση των τετράτροχων και το παράνομο κάμπινγκ σε ευαίσθητες περιοχές, όπως η παραλία της Λάρας, τα Λουτρά της Αφροδίτης, η περιοχή της Φοντάνα Αμορόζα, αλλά και εντός των περιοχών του δικτύου «Natura 2000», έχουν καταπονήσει αρκετά τη φύση.

« Άλλο ένα μεγάλο πρόβλημα που προκαλείται στα εκκολαπτόμενα χελωνάκια δημιουργούν τα φώτα που τα αποπροσανατολίζουν και αντί να πάνε στη θάλασσα πάνε αλλού ακολουθώντας τα φώτα. Παράδειγμα η περίπτωση που έγινε στην  Αργάκα πριν κάποια χρόνια όπου τα χελωνάκια έφυγαν από την παραλία ακολουθώντας τα φώτα ενός παραλιακού εστιατορίου και βγήκαν στον δρόμο, όπου ο κόσμος τα μάζεψε και τα έριξε πίσω στη θάλασσα, αλλά αυτά βγήκαν από τη θάλασσα ακολουθώντας ξανά τα φώτα. Κατά την περίοδο αναπαραγωγής των χελωνών απαιτείται επείγον επιτήρηση τα βράδια, ώστε οι παραλίες αυτές να μην είναι ξέφραγα αμπέλια για τον οποιονδήποτε».

Από τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζεται στην Κύπρο όσον αφορά τον πληθυσμό των χελωνών δημιουργείται στη περιοχή του Ακάμα, με τις κακόβουλές πυρκαγιές που κάθε χρόνο αυξάνονται άρα και η έκταση της καμένης γης μεγαλώνει και επακόλουθο είναι ότι ο κλοιός μικραίνει και η απειλή κάθε φορά είναι πιο μεγάλη να φτάσει στις φωλιές των χελώνων.

« Φέτος λόγω και των περιοριστικών μέτρων που έφερε η πανδημία», αναφέρει στη μελέτη της η Σκευίτα Σάββα και η καθηγήτρια της, Ασπασία Ζήνωνος, « μια διέξοδος για τους συμπολίτες μας ήταν τα μονοπάτια της φύσης και ένας σίγουρός προορισμός και ο Ακάμας πίσω τους όμως πολλές φορές άφηναν σκουπίδια και καταστροφή χώρων της ωοτοκίας των χελωνών από άγνοια.

Στην Κύπρο επίσης, ο κυριότερος φυσικός εχθρός των χελωνών είναι οι αλεπούδες. Σε μερικές παραλίες το 80% των αυγών ή και των μικρών τρώγονται από τις αλεπούδες. Μια άλλη απειλή είναι και η ίδια θάλασσα, καθώς αν οι φωλιές είναι κοντά στην παραλία μπορεί να πλημμυρίσουν και να καταστραφούν.

Ας τους δώσουμε την ευκαιρία να ζήσουν ασφαλείς. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να συμβάλουμε στις προσπάθειες για προστασία του περιβάλλοντος και της κυπριακής φύσης. Ας αποφύγουμε την ανέγερση υποδομών σε παραλίες όπου αναπαράγονται οι χελώνες. Ας μην καταστρέφουμε τις φωλιές τους. Ας μην πετάμε σκουπίδια στις παραλίες. Ας σκεφτούμε ότι αυτά μπορούν  να προκαλέσουν τραυματισμό ή ακόμη και θάνατο των χελωνών. Ας πούμε ΟΧΙ στην καταστροφή των φυσικών οικοσυστημάτων στα οποία ζουν αυτά τα ξεχωριστά και όμορφα ζώα. Ας συμβάλλουμε όλοι στην προστασία τους.

Μετά από όλα αυτά που έχουμε αναφέρει δεν πιστεύετε και εσείς ότι υπάρχουν αρκετοί λόγοι, ώστε να παλέψουμε όλοι για την προστασία τους;».