Θα διψάσουν Λεμεσός και Πάφος. Εφιαλτικά τα σενάρια λόγω λειψυδρίας

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Στο φάσμα της λειψυδρίας βρίσκονται περιοχές της Κύπρου και η κυβέρνηση δεν μένει με σταυρωμένα χέρια, καθώς αποφάσισε να προχωρήσει σε σημαντικές αποφάσεις για αντιμετώπιση της διαφαινόμενης δύσκολης χρονιάς. Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης βρίσκονται οι επαρχίες Λεμεσού και Πάφου, με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) να κάνει εισηγήσεις, την υπουργό Γεωργίας να προτείνει και το Υπουργικό Συμβούλιο να λαμβάνει χθες έκτακτα πρόσθετα μέτρα για αντιμετώπιση της λειψυδρίας. Οι αποφάσεις αφορούν την απευθείας ανάθεση με τους υφιστάμενους αναδόχους σε Πάφο και Επισκοπή Λεμεσού, προκειμένου στους χώρους όπου φιλοξενούνται σήμερα οι μονάδες αφαλάτωσής τους να εγκαταστήσουν επιπλέον κινητές μονάδες αφαλάτωσης δυναμικότητας μέχρι 10.000 κυβικά μέτρα ημερησίως.

Όπως γράφει σήμερα ο Φιλλεύθερος, σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΤΑΥ, οι επαρχίες Λεμεσού και Πάφου βρίσκονται σε μεγάλο κίνδυνο ως προς την κάλυψη των ημερησίων τους αναγκών σε νερό ύδρευσης κατά την περίοδο αιχμής, δηλαδή τους καλοκαιρινούς και φθινοπωρινούς μήνες, ενώ, ταυτόχρονα, μειώνονται τα συνολικά διαθέσιμα αποθέματα στα φράγματα. Ιδιαίτερα στην επαρχία Πάφου από τη μια η ολοκληρωτική καταστροφή της μόνιμης μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια, εξαιτίας της πυρκαγιάς του περασμένου Δεκεμβρίου και η απώλεια αποθεμάτων 1,4 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού (ΕΚΜ) από το φράγμα Μαυροκόλυμπου ένα μήνα αργότερα λόγω αστοχίας του αγωγού εξαερισμού, επιδείνωσαν ανησυχητικά την υδατική κατάσταση της επαρχίας Πάφου. Με βάση την υφιστάμενη δυναμικότητα του διυλιστηρίου, αναμένεται να δημιουργηθεί έλλειμμα της τάξης των 10.000 κυβικών μέτρων νερού την ημέρα, κυρίως τους καλοκαιρινούς μήνες.

Χθες το Υπουργικό Συμβούλιο ενημερώθηκε για πρώτη φορά ότι τα προβλήματα θα συνεχιστούν και εντός του 2026, αν συνεχιστεί η ανομβρία και τον ερχόμενο χειμώνα. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο αναμένονται κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις, με προεκτάσεις ακόμα και στη δημόσια υγεία και στην επισιτιστική ασφάλεια της χώρας. Κρίθηκε, μάλιστα, επιτακτική ανάγκη να επισπευστούν οι διαδικασίες για την ανακατασκευή της μονάδας αφαλάτωσης στα Κούκλια, και προς το σκοπό αυτό αποφασίστηκε να μην εφαρμοστούν οι όροι της σχετικής Πολεοδομικής Συναίνεσης που έχει εκδοθεί.

Παράλληλα, αποφασίστηκε να ανατεθεί στον υφιστάμενο ανάδοχο της μονάδας αφαλάτωσης Πάφου να προχωρήσει στην εγκατάσταση προσωρινής μονάδας στην περιοχή της υφιστάμενης εγκατάστασης, συνολικής δυναμικότητας μέχρι 10.000κ.μ. την ημέρα. Η απόφαση αυτή λήφθηκε λαμβάνοντας υπόψη το έλλειμμα που παρουσιάζεται στο υδατικό ισοζύγιο της πόλης, την άμεση διαθεσιμότητα του χώρου για εγκατάσταση της μονάδας και τη δυνατότητα εύκολης σύνδεσης με την υφιστάμενη υποδομή ύδατος.

Περαιτέρω, για μια σειρά από έργα αποφασίστηκε η έγκριση της κατ’ εξαίρεση υλοποίησης των έκτακτων πρόσθετων δράσεων από το ΤΑΥ για περιορισμό της λειψυδρίας, ενώ όσα έργα προχωρήσουν θα θεωρούνται αδειοδοτημένα και δεν θα απαιτείται η εξασφάλιση πολεοδομικής συναίνεσης. Αυτά αφορούν την προώθηση εγκατάστασης προσωρινών μονάδων αφαλάτωσης και πλωτών ή χερσαίων, όπου τεχνικά είναι δυνατό, με απευθείας διαπραγμάτευση, νοουμένου ότι αυτό είναι επιτρεπτό βάσει των προνοιών της σχετικής νομοθεσίας, λόγω του κατ’ επείγοντος του θέματος και των τεχνικών χαρακτηριστικών.

Σε μια άλλη εξέλιξη, για να προλάβουν το έλλειμμα νερού στη Λεμεσό, αποφασίστηκε η εγκατάσταση προσωρινής μονάδας παρά το εργοστάσιο της υφιστάμενης μονάδας αφαλάτωσης στην Επισκοπή, συνολικής δυναμικότητας μέχρι 10.000κ.μ. την ημέρα, λαμβάνοντας υπόψη το έλλειμμα που παρουσιάζεται στο υδατικό ισοζύγιο της πόλης, την άμεση διαθεσιμότητα του χώρου για εγκατάσταση της μονάδας, τη δυνατότητα εύκολης σύνδεσης και την επάρκεια της υφιστάμενης υποδομή ύδατος.

Σημειώνεται ότι η ταχεία υλοποίηση των έργων θα γίνει και με άλλους ενδιαφερομένους οικονομικούς φορείς, που υπέβαλαν πρόταση μέσω της διαδικασίας εκδήλωσης ενδιαφέροντος, η οποία αξιολογείται προκαταρκτικά ως κατάλληλη για περαιτέρω διερεύνηση και διαπραγμάτευση.

Με βάση προκαταρκτικές εκτιμήσεις του ΤΑΥ, για παραγωγή 10.000κ.μ. ημέρα πόσιμου νερού, το συνολικό κόστος επένδυσης υπολογίζεται στα €3 εκατομμύρια ετησίως.

Σήμερα, η αποθηκευμένη ποσότητα νερού στα κυριότερα φράγματα ύδρευσης και άρδευσης βρίσκεται μόλις στο 24,6% έναντι του 47,2% την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Επισημαίνεται ότι τα πραγματικά δεδομένα που έχουν καταγραφεί μέχρι το τέλος του 2024 αποδεικνύουν αυξημένες ετήσιες καταναλώσεις νερού ύδρευσης κατά 6% στην περιοχή του Ενιαίου Σχεδίου Νοτίου Αγωγού και κατά 8% στην περιοχή Πάφου, με τη συνολική κατανάλωση νερού ύδρευσης για το 2024 να ανέρχεται στα 96 εκατομμύρια κυβικά μέτρα, έναντι 89,2 εκατ. το 2023.

Σύμφωνα με το ΤΑΥ, η σημαντική αύξηση οφείλεται κυρίως στις αυξημένες θερμοκρασίες, στην αύξηση του τουρισμού και στην παράταση της τουριστικής περιόδου, στην ένταξη νέων περιοχών στα δίκτυα ύδρευσης των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ) και της διασύνδεσης τους με τα κυβερνητικά υδρευτικά συστήματα, καθώς και στις αυξημένες απώλειες από τα δίκτυα που εντάχθηκαν στους ΕΟΑ.

Μικρές αφαλατώσεις με άδειες εξπρές για ξενοδόχους

Σχέδιο χορηγιών για εγκατάσταση μικρών ιδιωτικών μονάδων αφαλάτωσης σε ξενοδοχειακές μονάδες με στόχο να καλύψουν τις ανάγκες τους σε νερό, χωρίς να επιβαρύνουν τα κυβερνητικά συστήματα υδατοπρομήθειας αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο Το συνολικό ποσό ενίσχυσης του σχεδίου, το οποίο θα ισχύει για δύο χρόνια, ανέρχεται στα €3 εκατ. Περαιτέρω, αποφασίστηκε νέα διαδικασία εξπρές για αδειοδότηση μικρών ιδιωτικών μονάδων αφαλάτωσης.

Μία ακόμα πολύ σημαντική απόφαση, που λήφθηκε, είναι το πολύ απλοποιημένο πλαίσιο αδειοδότησης για μικρές αφαλάτωσης έως 1.500 κυβικά μέτρα νερού ημερησίως. Η απλοποίηση των διαδικασιών καλύπτει ξενοδοχεία, Τοπικές Αρχές, αλλά και γεωργούς, οι οποίοι επιθυμούν να εγκαταστήσουν μικρές μονάδες αφαλάτωσης. Με βάση τις νέες διαδικασίες, η αδειοδότηση, αλλά και η έγκριση της χρηματοδότησης, θα ολοκληρώνεται εντός μίας εβδομάδας.

Παράλληλα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε την έκτακτη κρατική χρηματοδότηση έργων μείωσης απωλειών δικτύων υδατοπρομήθειας €8 εκατ. στους ΕΟΑ και σε κοινότητες. Επίσης, αποφασίστηκε η ετήσια πρόνοια ύψους €1 εκατ. για την τριετία 2025- 2027 για τις πιο απομακρυσμένες περιοχές/ κοινότητες εκτός ΕΟΑ.

Η υπουργός Γεωργίας, Μαρία Παναγιώτου, ανέφερε ότι οι μεγάλες απώλειες που υπάρχουν στα δίκτυα ευθύνης των Τοπικών Αρχών, υπολογίζονται περίπου στο 35-40%. Αυτό οφείλεται στο πεπαλαιωμένο δίκτυο, το οποίο, δυστυχώς, μέχρι σήμερα δεν έτυχε της δέουσας επιδιόρθωσης.

Σύμφωνα με την κ. Παναγιώτου, «ως κυβέρνηση, επενδύουμε σε λύσεις με μετρήσιμο αποτύπωμα, στηρίζοντας τις τοπικές υποδομές και ενισχύοντας τη συλλογική μας προσπάθεια για βιώσιμη και επαρκή διαχείριση του νερού σε μια περίοδο αυξημένων πιέσεων λόγω της κλιματικής κρίσης. Σημειώνεται ότι οι νέες αποφάσεις, που λήφθηκαν σήμερα (σ.σ. χθες), έρχονται να προστεθούν σε δύο πολύ σημαντικές δράσεις που έχουν εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο, που είναι το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο Υδατικών Έργων, με συνολικές επενδύσεις πέραν του €1,2 δισεκατομμυρίων, και το πρόγραμμα 28 δράσεων για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας».