Στο λυκαυγές του 2025

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Γιαννάκη Ομήρου

Πρώην Προέδρου Βουλής των Αντιπροσώπων

Η είσοδος στο 2025 συμπίπτει με φαινόμενα αποσταθεροποιητικά της παγκόσμιας ειρήνης, ασφάλειας και σταθερότητας. Ένας κόσμος άναρχος, άγριος, με επάνοδο  των πολεμικών συγκρούσεων και με απειλές ενός νέου πυρηνικού ολοκαυτώματος.

Η Ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, παρά το ότι επισκιάστηκε από την αναθέρμανση της Μεσανατολικής κρίσης, εξακολουθεί να εγκυμονεί κινδύνους για την παγκόσμια ειρήνη και ασφάλεια και να πλήττει τις οικονομίες με επίκεντρο τις έντονες πληθωριστικές πιέσεις. Η αφειδώλευτη στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς την Ουκρανία έχει φτάσει στα όρια της και ως εκ τούτου αυτό αναμένεται να επηρεάσει την έκβαση του πολέμου.

Η έκρηξη του πολέμου, μετά την απεχθή επίθεση της Χαμάς της 7ης Οκτωβρίου, οδήγησε σε μια πολεμική επιχείρηση του Ισραήλ στη Γάζα, που στο όνομα εξάλειψης της τρομοκρατίας, οδηγεί σε μια φρικιαστική επιχείρηση γενοκτονίας του μαρτυρικού λαού της Παλαιστίνης. Υπό τα απαθή βλέμματα της διεθνούς κοινότητας συντελείται ένα έγκλημα σε βάρος του άμαχου πληθυσμού, που θα οδηγήσει σε νέα δεινά την πολύπαθη Μέση Ανατολή.

Όσο δεν αναγνωρίζονται τα αναφαίρετα δικαιώματα του Παλαιστινιακού λαού και όσο δεν εγκαθιδρύεται ένα ανεξάρτητο Παλαιστινιακό κράτος με βάση τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, η ειρήνη στην περιοχή θα αποτελεί ουτοπία.

Η ανατροπή του αυταρχικού καθεστώτος Άσαντ στη Συρία από ένα συνοθύλευμα Τζιχαντιστών και φανατικών ισλαμιστών υπό την υψηλή ποδηγέτηση της Τουρκίας δημιουργεί νέα δεδομένα στην πολύπαθη Μέση Ανατολή. Θ έχουμε ένα νέο χαλιφάτο; Θα έχουμε ένα προτεκτοράτο της Τουρκίας; Μένει να φανεί. Θα ήταν όμως παράλειψη να μη επισημανθεί η τραγική αφέλεια των πανηγυρισμών της Ε.Ε και ευρύτερα της Δύσης κατ’ αντιγραφή των πανηγυρισμών, για την αλήστου μνήμης «Αραβική Άνοιξη» που απεδείχθη βαρύτατος χειμώνας.

Παρά το γεγονός ότι οι ΗΠΑ εξακολουθούν να παραμένουν η παγκόσμια μονοπολική δύναμη εν τούτοις σημειώνονται ραγδαίες ανακατατάξεις στον παγκόσμιο καταμερισμό ισχύος. Σε μια απρόβλεπτα γρήγορη και διαρκώς επιταχυνόμενη πορεία η Ρωσική Ομοσπονδία επανέρχεται στο διεθνές προσκήνιο, παρά την εμπλοκή της στον αιματηρό πόλεμο στην Ουκρανία. Οι ενεργειακές της δυνατότητες σε συνδυασμό με την οικονομική της ανάκαμψη και την αναλλοίωτα διατηρούμενη στρατιωτική ισχύ, καθιερώνει τη Ρωσία ως αδιαμφισβήτητο πλέον παράγοντα στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων. Ταυτόχρονα η συνεχιζόμενη τρομακτική οικονομική και τεχνολογική ανάπτυξη της Κίνας αλλά  και της Ινδίας, δημιουργεί νέα δεδομένα, τα οποία διαμορφώνουν μια νέα παγκόσμια τάξη πραγμάτων. Είναι πλέον θέμα χρόνου η οριστική ανακατανομή του ισοζυγίου στο διεθνές σύστημα ισχύος.

Ερώτημα. Ένας πολυπολικός κόσμος θα επηρεάσει θετικά τις εξελίξεις προς την κατεύθυνση της παγκόσμιας ειρήνης που να στηρίζεται στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου; Ο χρόνος θα δείξει.

Στον οικονομικό τομέα, η παγκοσμιοποίηση των αγορών και των οικονομιών συνεχίζεται με φρενιτιώδη ταχύτητα, με παράλληλη ανάπτυξη των τεχνολογιών και των επικοινωνιών. Αποτέλεσμα η συνεχώς διευρυνόμενη άνιση κατανομή πλούτου και τεχνολογίας. Οι πολλοί καλούνται να επωμισθούν το απαράδεκτο κόστος της διεύρυνσης του χάσματος μεταξύ πλούσιων και φτωχών ανθρώπων στις χώρες του Βορρά όσο και του Νότου.

Είναι εκπληκτική της ανισότητας στην κατανομή πλούτου το γεγονός ότι το πλουσιότερο 1% των ενηλίκων παγκοσμίως, έχουν στην κατοχή τους περισσότερο από 40% του παγκόσμιου πλούτου. Αυτή η απαράδεκτη κατάσταση τροφοδοτεί τις περιφερειακές κρίσεις αλλά και το  αποκρουστικό φαινόμενο της τρομοκρατίας.

Να μην υπάρχει καμιά αμφιβολία και να μην εκδηλώνονται συμπεριφορές στρουθοκαμηλισμού. Πηγές της τρομοκρατίας είναι η φτώχεια και όσα αυτή δημιουργεί. Ο σωβινισμός, η μισαλλοδοξία, ο τυφλός θρησκευτικός φανατισμός και τα φαινόμενα ρατσισμού.

Είναι πλέον επιτακτική η ανάγκη ενός επανακαθορισμού των σκοπών της παγκοσμιοποίησης, έτσι που ο πλούτος και οι ευκαιρίες να διαχέονται σε όλους, να αναδομηθούν οι διεθνείς αγορές και να λειτουργούν προς όφελος όλων, αλλά και για να εγκαθιδρυθεί ένα αποτελεσματικό σύστημα παγκόσμιας διακυβέρνησης που να στηρίζεται σε μια ισορροπημένη και δίκαιη αρχιτεκτονική των διεθνών σχέσεων με την ταυτόχρονη αναμόρφωση του ΟΗΕ.

Η κλιματική αλλαγή έχει μετεξελιχθεί σε κλιματική κρίση και απειλεί τα θεμέλια της ανθρώπινης ζωής. Οι παγκόσμιες διασκέψεις για το κλίμα αποδεικνύονται άτολμες με τις ισχυρές βιομηχανικές χώρες να θέτουν εμπόδια σε λήψη ουσιαστικών και αποτελεσματικών μέτρων για την ανακοπή μιας πορείας ολέθρου.

Στο Κυπριακό, είναι η ώρα με ψυχραιμία, νηφαλιότητα αλλά και αποφασιστικότητα να προχωρήσουμε σε μια αξιολόγηση της πορείας 50 ολόκληρων χρόνων, να διαβουλευθούμε συλλογικά και να θέσουμε σε πανεθνική κλίμακα, την αναγκαία διαβούλευση. Δίνοντας ταυτόχρονα το μήνυμα ότι δεν μας βολεύει ούτε η κατοχή, ούτε η διχοτόμηση. Και ότι η αναδιαμόρφωση της στρατηγικής μας αποτελεί επιτακτική ανάγκη.

Πρώτο καθήκον είναι η διαφύλαξη της Κυπριακής Δημοκρατίας ως του μοναδικού νομικού υποκείμενου διεθνούς δικαίου. Η οποία πρέπει να αποτελέσει βάθρο και εφαλτήριο κάθε πρωτοβουλίας και δράσης για την επιδίωξη του στόχου της λύσης. Καμιά έκπτωση, καμιά παραχώρηση, καμιά κίνηση που να οδηγεί σε υποβάθμιση – αποδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ούτε οποιαδήποτε παραχώρηση ή ανοχή ή πολιτικές εξίσωσης, αναβάθμισης ή εξομοίωσης προς το παράνομο μόρφωμα των κατεχομένων.

Επανασχεδιασμός αξιοποίησης των ευρωπαϊκών και διεθνών μας ερεισμάτων, μακριά από λογικές απλών διπλωματικών και διακρατικών σχέσεων. Με επιστράτευση ανθρώπινων δυνάμεων που προσφέρονται προς αξιοποίηση σε συγκεκριμένους τομείς. Πλήρης αξιοποίηση της ευρωπαϊκής ιδιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αναστολές, δισταγμοί, ολιγωρία στην πλήρη άσκηση των δικαιωμάτων της Κύπρου, θα συνιστά ασυγχώρητη εθνική αδράνεια και επιπολαιότητα. Η Τουρκία θα πρέπει να αντιληφθεί ότι θα βρίσκει μόνιμα μπροστά της την Κύπρο, σε κάθε απόπειρα επιδίωξης εξομάλυνσης των σχέσεων της με την Ε.Ε. Πλήρης συνεννόηση και συμπόρευση με την Ελλάδα. Σε καμιά περίπτωση δεν είναι νοητή και αποδεκτή η περιθωριοποίηση του Κυπριακού στο βωμό βελτίωσης των Ελληνοτουρκικών σχέσεων.

Πολιτική, διπλωματική και αμυντική θωράκιση των ενεργειακών σχεδιασμών και προγραμμάτων στην ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η μεγιστοποίηση του πολιτικού κόστους για την Τουρκία από τη συνέχιση της εκκρεμότητας του Κυπριακού και της παράνομης τουρκικής στρατιωτικής κατοχής.

Οι εξελίξεις μετά την συνάντηση της Ν.Υόρκης είναι ασαφείς και ομιχλώδεις. Τουρκία και υποχείρια Τ/Κ ηγεσία επιμένουν σε λύση δύο  κρατών και λεγόμενη κυριαρχική ισότητα. Με αυτό το  δεδομένο πως αναμένουμε διάρρηξη του αδιεξόδου και κοινή βάση  διαπραγματεύσεων;

Είναι η ώρα για βαθιά περισυλλογή, επανεκτίμηση της πορείας και χάραξη στρατηγικής, με αγωνιστικό ρεαλισμό. Με διεκδικητικό πνεύμα, χωρίς λογικές κόπωσης και λιποψυχίας.