Σάββας Χριστοδουλίδης: Εγκαινιάζεται σήμερα στη Λευκωσία μεγάλη έκθεση τέχνης υπό την επιμέλεια του

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Η συλλογή έργων τέχνης του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου την οποία δημιουργεί  τα τελευταία 30 χρόνια, είναι η σημαντικότερη και πλουσιότερη ιδιωτική συλλογή στον τόπο μας. Άγνωστη εν πολλοίς, γίνεται σήμερα μια προσπάθεια να ανοίξει ένα παράθυρο θέασής της με πρώτο βήμα την έκθεση «Rooms to Contemplate / Περιεχόμενο και Προοπτική μιας Συλλογής» σε επιμέλεια του εικαστικού και επίκουρου καθηγητή του Πανεπιστήμιου Frederick δρα Σάββα Χριστοδουλίδη.

Δύο αίθουσες στον πρώτο όροφο του Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου, η μέχρι σήμερα αίθουσα συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου και η μέχρι πρότινος βιβλιοθήκη,  ανοίγουν στο κοινό για να φιλοξενήσουν, αυτή τη φορά, αποκτήματα τού εν λόγω Ιδρύματος.

Η συνάντηση με τον επιμελητή της έκθεσης είχε μεν σκοπό να φωτίσει διάφορες πτυχές της μεγάλης αυτής έκθεσης αλλά και να συζητήσουμε το ιδιαίτερα ενδιαφέρον κεφάλαιο Συλλέκτης και Συλλογές.  «Δωμάτια για Ρέμβη και Στοχασμό», σε μια ελεύθερη ερμηνεία του τίτλου της έκθεσης η οποία αποτελεί σίγουρα αφορμή για επανεξέταση του θεσμού της συλλογής έργων τέχνης, του ζητήματος διαχείρισης, αξιολόγησης και προβολής του περιεχομένου της και τέλος, της προοπτικής εμπλουτισμού της τόσο με έργα παλαιότερων δημιουργών αλλά και νέων ώστε αυτή να θεωρείται πλήρης και εκσυγχρονισμένη συνάμα.

«Αντιλαμβάνομαι την έννοια της συλλογής ως μια συνθήκη συνάθροισης και αρχειοθέτησης ομοιογενών αντικειμένων. Η αναγωγή τους σε αποκτήματα πρώτης αξίας, συναισθηματικής ή πραγματικής αποτελεί και τη στοιχειώδη αρχή του συλλέγειν», σημειώνει ο επιμελητής της έκθεσης «Στην ουσία, συλλέγουμε για να μην ξεχνούμε. Πρόκειται για μια μέθοδο ή πρακτική καλύτερα που επιτρέπει την εναντίωση στη λήθη. Επιλέγουμε να περιβαλλόμαστε από αντικείμενα τα οποία επιβεβαιώνουν την ανεξάντλητη δυνατότητα επιλογής του ανθρώπου μέσα στο χρόνο. Επιλέγουμε  να έχουμε κοντά μας ό,τι μας επιτρέπει να θυμόμαστε αλλά και ό,τι επιβεβαιώνει την ύπαρξή μας.

Συλλέγουμε επίσης από ανάγκη να διασώσουμε πράγματα καθότι η απώλειά τους συνεπάγεται κενότητα. Το 1971, ο Μίλτος Σαχτούρης σε ποίημα του έγραφε: «Μαζεύω πέτρες γραμματόσημα / πώματα από φάρμακα σπασμένα γυαλικά […] λουλούδια / κι ό,τι το καλό / σ’ αυτό τον άγριο κόσμο / κινδυνεύει». Ποιους κινδύνους ελλοχεύει το συλλέγειν; 

Η σύσταση επιτροπών στις οποίες ανατίθεται η έρευνα, η επιλογή και η πρόταση αγοράς έργων τέχνης είναι πάντοτε χρήσιμη όχι τόσο για μικρές και συνάμα κλειστές προσωπικές συλλογές όσο για συλλογές ιδρυμάτων, οργανισμών και άλλων δημόσιων ή ιδιωτικών φορέων. Η επιλογή έργων με καθαρά υποκειμενικό κριτήριο εγγυάται τη σύσταση μιας συλλογής στη βάση προσωπικού κυρίως γούστου και ενδιαφέροντος αλλά ελλοχεύει τον κίνδυνο το σύνολο των επιλογών να υπόκειται σε υφολογική στενότητα, αλλιώς σε ομοιομορφία, σημειώνει ο Σάββας Χριστοδουλίδης.

Εστιάζοντας στο δίπολο δημόσιο-ιδιωτικό και τις δυνατές προεκτάσεις του, η έκθεση στοχεύει, σύμφωνα με τον επιμελητή στην προβολή εμβληματικών έργων της Συλλογής αλλά και  έργων τα οποία καλλιτέχνες της νέας γενιάς παραχώρησαν ευγενικά και υπό μορφή δανεισμού για τις ανάγκες της έκθεσης. Έργα ζωγραφικής, γλυπτά, κατασκευές,  φωτογραφίες και βίντεο συμβάλλουν στη σύσταση μιας εκθεσιακής συνθήκης, ενδεικτικής της εξέλιξης της ιστορίας της τέχνης στην Κύπρο από τις αρχές του περασμένου αιώνα και μέχρι τις μέρες μας.

Η επιλογή των έργων της Συλλογής του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου έγινε με κριτήριο το συλλογιστικό υπόβαθρο, την υφολογική ιδιαιτερότητα και την πλαστικότητά τους. Παράλληλα, λήφθηκε υπόψη η συγχρονικότητά τους, η δυνατότητά τους δηλαδή να αποπνέουν το κλίμα και τις ιδέες του χρονικού πλαισίου στο οποίο οφείλουν την προέλευσή τους, καθώς και να απαντούν σε ερωτήματα ή ανάγκες που αυτό εγείρει ή εμπεριέχει. Τα ίδια κριτήρια αποτέλεσαν τη βάση για την επιλογή των έργων όσον αφορά  στους νέους δημιουργούς.

Δεν κρίθηκε αναγκαία η περίληψη των έργων σε θεματική ενότητα. Το περιεχόμενο τους συνεπώς ποικίλλει. Αντί της θεματικής, το σκεπτικό της έκθεσης στηρίχτηκε σε μια ιδιάζουσα εκθεσιακή συνθήκη: στην «ανάσυρση» και προβολή των έργων της Συλλογής σε χώρους του ιστορικού οικοδομήματος των οποίων η πρωτογενής λειτουργία αλλά και το ύφος αίρονται. Στις επιλεγμένες αίθουσες του πρώτου ορόφου, τα έργα ενοικούν το χώρο που τους προσφέρεται ενώ συνάμα κοινωνούν τη θέα και το φως του αστικού εξωτερικού περιβάλλοντος, εξηγεί ο επιμελητής. Αυτά «θωρούν και θωρούνται». Παραμένοντας καταγωγική, η εκθεσιακή συνθήκη διευρύνεται στη βάση μιας διαλεκτικής τού μέσα και του έξω. Αυτό θα μπορούσε να νοηθεί ως επικαιροποίηση της αρχής του συλλέγειν και ως πλάτυνση της εκθεσιακής εμβέλειας των ιδίων των έργων.

Από τη συλλογή της Πολιτιστικού Ιδρύματος της Τράπεζας Κύπρου παρουσιάζονται έργα των Κώστα Αβερκίου, Αθηνάς Αντωνιάδου, Κώστα Αργυρού, Γεώργιου Πολ Γεωργίου, Θεόδουλου Γρηγορίου, Παναγιώτη Κακογιάννη, Κυριάκου Καλλή, Ιωάννη Κισσονέργη, Δημήτρη Κωνσταντίνου, Νίκης Λιοδάκη, Μαρίας Λοϊζίδου, Άγγελου Μακρίδη, Γιώργου Μαυροΐδη, Χαράς Μεταξά, Μιχάλη Μιχαηλίδη, Sarah Lee (Μιχαηλίδου), Μάρως Μπαρτζίλη, Λουκίας Νικολαΐδου, Κώστα Οικονόμου, Ανδρέα Σαββίδη, Μελίνας Σουκιούρογλου, Παναγιώτη Τέτση, Βάσου Φαληρέα, Σολωμού Φραγκουλίδη, Βαλεντίνου Χαραλάμπους και Glyn Hughes.

Φιλοξενούνται οι καλλιτέχνες Ραΐσσα Αγγελή, Μιχάλης Αναστασιάδης, Άδωνης Αρχοντίδης, Φάνος Κυριάκου, Ορέστης Λαζούρας, Δημήτρης Νεοκλέους, Βίκυ Περικλέους, Πόλυς Πεσλίκας, Σωκράτης Σωκράτους, Μαριάννα Χριστοφίδου και ο Peter Eramian.

Έργα σημαντικών καλλιτεχνών δεν περιλαμβάνονται στην έκθεση. Αυτό γίνεται για διάφορους λόγους όπως εξηγεί ο Σάββας Χριστοδουλίδης. Πρώτον γιατί έκρινε ότι τα έργα που η συλλογή διέθετε δεν αποτελούσαν τα ισχυρότερα δείγματα δουλειάς τους και δεν ενέπιπταν στην περίοδο που τους επέτρεψε να καθιερωθούν μέσα από σύνολο προτάσεων και όχι μεμονωμένων.  Δεύτερο γιατί κάποια έργα είχαν την ευκαιρία να εκτεθούν για μεγάλες περιόδους σε κοινόχρηστους χώρους του Ιδρύματος ή στο πλαίσιο άλλων εκθέσεων  και τρίτο γιατί η φυσιογνωμία των χώρων δεν επέτρεπε τη φιλοξενία και συνεπώς την ανάδειξή τους.

Η έκθεση αποτελεί τη πρώτη μιας σειράς εικαστικών εκθέσεων που το Πολιτιστικό Ίδρυμα Τράπεζας Κύπρου προγραμματίζει να οργανώσει. Αυτή θα πλαισιώνεται από ξεναγήσεις, διαλέξεις, εκπαιδευτικά προγράμματα και εργαστήρια που θα γίνονται κάθε μήνα μέχρι το τέλος της έκθεσης.  Ξεχωρίζουμε τη διάλεξη  (Ιούνιος) από τον δρα Κώστα Πράπογλου, αρχαιολόγο-αρχιτέκτονα, κριτικό σύγχρονης τέχνης, επιμελητή / “Ιδιωτικές συλλογές - Εξωστρέφεια και εικαστική πράξη” και τη διάλεξη (Ιούλιος) από τον Χριστόφορο Μαρίνο, ιστορικό τέχνης και επιμελητή εκθέσεων / “To my only desire: Για την α-δυνατότητα χαρτογράφησης της σύγχρονης κυπριακής τέχνης”. Τον Νοέμβριο θα γίνει θεατρικό αναλόγιο από την ομάδα Φωταγωγός με τη Λένια Σορόκου / Έλενας Πέγκα “Η Καίτε Κόλλβιτς παρουσιάζει μια σύντομη ιστορία της μοντέρνας τέχνης”.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν σήμερα στις 7.30 το βράδυ από τον συλλέκτη και εκδότη Νίκο Παττίχη. Στην εκδήλωση θα απευθύνουν χαιρετισμό ο πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου του Πολιτιστικού Ιδρύματος Τράπεζας Κύπρου, Συμεών Μάτσης, ο πρύτανης του Πανεπιστήμιου Frederick, Δρ Γιώργος Δημοσθένους και ο επιμελητής της έκθεσης εικαστικός και επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Frederick, Δρ Σάββας Χριστοδουλίδης.

 Μέχρι 31/12/17. Ώρες λειτουργίας: Δευ-Κυρ 10:00 - 19:00. Για πληροφορίες: 22 128157