Πεσόντες του '64: Ανοίγουν τάφοι σε Πάφο και Τηλλυρία

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ένα ακόμη τραγικό κεφάλαιο της σύγχρονης κυπριακής ιστορίας αναμένεται να ανοίξει το επόμενο χρονικό διάστημα και το οποίο αφορά τους πεσόντες από τους τουρκικούς βομβαρδισμούς του 1964 στην περιοχή της Τηλλυρίας. Πρόκειται για νεκρούς τους οποίους οι οικογένειές τους ποτέ δεν κήδεψαν.Τάφηκαν σε ομαδικούς τάφους, με τις σορούς των περισσοτέρων να μην είναι καν σε θέση να αναγνωριστούν, καθώς είχαν καεί και διαμελιστεί από τις βόμβες ναπάλμ της τουρκικής αεροπορίας. Μεταξύ αυτών και άνθρωποι οι οποίοι νοσηλεύονταν ως τραυματίες στο πρόχειρο νοσοκομείο που είχε στηθεί κατά τη διάρκεια των μαχών στην περιοχή του Παχύαμμου.

Το θέμα επανήλθε στην επιφάνεια πρόσφατα, όταν συγγενείς των θυμάτων μετέφεραν την επιθυμία τους όπως γίνεται σε όλες τις περιπτώσεις να γίνει και για την περίπτωση των δικών τους ανθρώπων. Τους οποίους γνωρίζουν ότι είναι νεκροί, όμως ποτέ δεν έμαθαν πού βρίσκονται θαμμένοι.

Σχετικό αίτημα διαβιβάστηκε μέσω επιστολής συγγενών και προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Το αίτημα ουσιαστικά αφορά κατά κύριο λόγο τους νεκρούς από τους βομβαρδισμούς της τουρκικής αεροπορίας με βόμβες ναπάλμ του πρόχειρου νοσοκομείου που είχε στηθεί στην περιοχή Παχύαμμου. «Υπάρχουν κάποια αιτήματα συγγενών ότι δεν έχουν παραλάβει οστά των δικών τους ανθρώπων», ανέφερε ο Επίτροπος Ανθρωπιστικών Θεμάτων, Φώτης Φωτίου. «Ξέρουν ότι είναι πεσόντες. Δεν είναι αγνοούμενοι. Ζητούν όπως γίνουν εκταφές στην περιοχή που βρισκόταν τότε το πρόχειρο νοσοκομείο. Οι πληροφορίες αναφέρουν ότι υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός θαμμένων εκεί. Μπορεί να είναι από 13 μέχρι 15 άτομα, όπως αναφέρουν οι πληροφορίες και τις οποίες έχουμε καταχωρημένες και στον φάκελο», πρόσθεσε. Όπως εξήγησε, ελάχιστοι έλαβαν οστά από τον συγκεκριμένο χώρο εκείνη την εποχή. Κατά τη διάρκεια, όπως είπε, των διαφόρων εκδηλώσεων μνήμης και τιμής που πραγματοποιήθηκαν τον περασμένο Αύγουστο, κάποιοι συγγενείς έθεσαν θέμα εκταφής, υποδεικνύοντας ότι για όλες τις περιπτώσεις έχουν γίνει εκταφές, άρα γιατί να μη γίνει και στη συγκεκριμένη περίπτωση που αφορούσε και τους δικούς τους. Μια τέτοια επιστολή στάληκε και στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.

Στα πλαίσια αυτά, σύμφωνα με τις πληροφορίες μας, θα ετοιμαστεί λεπτομερέστατο σημείωμα για τα ευρήματα και τις ενέργειες που πρέπει να γίνουν, συμπεριλαμβανομένου της ανάγκης για εκταφή και στους τρεις πιθανούς χώρους ταφής πεσόντων του 1964. Ο πρώτος από τον κρατήρα που υπάρχει στον χώρο που στήθηκε τότε το πρόχειρο νοσοκομείο, ο δεύτερος από τον μαζικό τάφο στο παλιό κοιμητήριο Πολεμίου και ο τρίτος από τον μαζικό τάφο που βρίσκεται στο Κτήμα στην Πάφο.

Στο σχετικό σημείωμα που έχει ετοιμαστεί αναφέρεται ότι τον Αύγουστο του 1964 λειτουργούσε στο χωριό Παχύαμμος Τηλλυρίας πρόχειρο νοσοκομείο στο οποίο περιθάλπονταν τραυματίες από τις μάχες που διεξάγονταν στην περιοχή Τηλλυρίας. «Στις 8 Αυγούστου του 1964, η τουρκική αεροπορία βομβάρδισε με βόμβες ναπάλμ το πρόχειρο νοσοκομείο το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς. Στον χώρο όπου βρισκόταν το νοσοκομείο δημιουργήθηκε ένας μεγάλος κρατήρας, ο οποίος εξακολουθεί να υπάρχει. Δεν γνωρίζουμε μέχρι στιγμής πόσοι ευρίσκονταν τραυματίες -υπήρχε και ιατρικό προσωπικό εντός του νοσοκομείου- όταν αυτό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις βόμβες ναπάλμ. Υπάρχουν δημοσιεύματα της περιόδου ότι ήσαν περίπου 13 άτομα. Από πληροφορίες- μαρτυρίες, οι σοροί αυτών που έχασαν τη ζωή τους ήταν καμένες και διαμελισμένες, λόγω των εκρήξεων. Τα διάφορα μέλη και ίσως ολοκληρωμένοι σοροί μεταφέρθηκαν και τάφηκαν την επομένη, σε κοιμητήριο στην Πάφο, στο Κτήμα. Από τις πληροφορίες μας, δεν έγινε αναγνώριση των σορών. Την ίδια ημέρα σε παρακείμενο χώρο βομβαρδίστηκε με βόμβες ναπάλμ και μία διμοιρία εθελοντών από το χωριό Πολέμι της Πάφου και στην περίπτωση αυτή οι σοροί ήταν καμένες και σε κάποιες περιπτώσεις διαμελισμένες. Έγινε περισυλλογή και οι καμένοι σοροί και τα μέλη μεταφέρθηκαν σε κουβέρτες στο χωριό Πολέμι και τάφηκαν σε ομαδικό τάφο στο παλιό κοιμητήριο του χωριού. Δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για το ποιοι έχασαν τη ζωή τους και αγνοούνται από τις μάχες της Τηλλυρίας. Σε βιβλίο ενός αξιωματικού που υπηρετούσε το 1964 στην περιοχή εκείνη αναφέρεται ότι οι απώλειες του τάγματος περιλάμβαναν τέσσερις αγνοούμενους τους οποίους δεν κατονομάζει». 

Ο επίτροπος Ανθρωπιστικών Θεμάτων, δήλωσε ακόμα ότι υπάρχουν επίσης πληροφορίες ότι πέραν από τον χώρο του πρόχειρου νοσοκομείου στην περιοχή Παχύαμμου, υπάρχουν και δύο ομαδικοί τάφοι, ένας στο Κτήμα και ένας στo Πολέμι όπου πιθανόν να υπάρχουν θαμμένοι πεσόντες της περιόδου 1963-64.