Δρ. Ελένη Γαβριήλ: Oι συνέπειες από τα χθεσινά εντάλματα σύλληψης του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο εξέδωσε την Πέμπτη εντάλματα σύλληψης για τους Μπενιαμίν Νετανιάχου, Πρωθυπουργό του Ισραήλ, Γιοάβ Γκάλαντ , πρώην Υπουργό Άμυνας και Μοχάμεντ Ντέιφ, ηγέτη της Χαμάς. Τα εντάλματα σύλληψης  σχετίζονται με την επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 και τη μετέπειτα στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ στη Γάζα.

Μιλώντας στο PafosNet για τις νομικές και ποινικές συνέπειες μιας τέτοιας απόφασης, η Λέκτορας Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στο

Τμήμα Ιστορίας, Πολιτικής και Διεθνών Σπουδών, του Πανεπιστημίου Νεάπολις Πάφος, δρ. Ελένη Γαβριήλ, εξηγεί ότι τόσο το Ισραήλ, όσο και η Παλαιστίνη έχουν υπογράψει τις Συνθήκες της Γενεύης. Περαιτέρω, το Ισραήλ έχει υπό κατοχή μέρος της Παλαιστίνης. Ως εκ τούτου, στην συγκεκριμένη ένοπλη σύγκρουση εφαρμόζονται οι κανόνες του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου.

Οι Δικαστές στην απόφαση αναφέρουν πως υπάρχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι οι Νετανιάχου και Γκάλαντ  φέρουν ποινική ευθύνη «για το έγκλημα πολέμου της λιμοκτονίας ως μέθοδο πολέμου και τα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για δολοφονίες, διώξεις και άλλες απάνθρωπες πράξεις», επισημαίνει. Επιπλέον, αναφέρουν ότι υπάρχουν εύλογοι λόγοι να πιστεύεται ότι φέρουν ποινική ευθύνη «ως κυβερνητικοί αξιωματούχοι για το έγκλημα πολέμου της σκόπιμης επίθεσης κατά του άμαχου πληθυσμού».

Ειδικότερα, σύμφωνα με την δρ. Γαβριήλ, το Δικαστήριο αναφέρει πως από τις 8 Οκτωβρίου 2023, ο πληθυσμός στη Γάζας, στερείται βασικά αγαθά για την επιβίωση του συμπεριλαμβανομένων των φαγητού, νερού, φαρμάκων και καυσίμων. Οι κύριοι Νετανιάχου και Γκάλαντ  με τις πράξεις τους προκάλεσαν σοβαρές επιπτώσεις στη διαθεσιμότητα των βασικών αγαθών και οδήγησαν στη παύση της ανθρωπιστική βοήθειας. Οι πράξεις τους είχαν ως συνέπεια το θάνατο αμάχων λόγω υποσιτισμού και αφυδάτωσης. Με βάση τα ανωτέρω, το Δικαστήριο έχει εύλογους λόγους να στοιχειοθετήσει ότι οι κατηγορούμενοι φέρουν ποινική ευθύνη για εγκλήματα πολέμου χρησιμοποιώντας τη λιμοκτονία ως μέθοδο πολέμου.  

Το Δικαστήριο, τονίζει η Ελένη Γαβριήλ, εξέδωσε επίσης ένταλμα για τον ανώτερο ηγέτη της Χαμάς Μοχάμεντ Ντέιφ για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας για δολοφονία, εξόντωση, βασανιστήρια, απαγωγή ομήρων και σεξουαλική βία.

Από την πλευρά του το Ισραήλ, αναφέρει η ακαδημαικός, απορρίπτει ως ψευδείς και παράλογες τις κατηγόριες του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου, το οποίο χαρακτηρίζει ως προκατειλημμένο και μεροληπτικό πολιτικό σώμα.  Αδιαμφησβήτητα ωστόσο, η απόφαση σηματοδοτεί μια πολύ σημαντική εξέλιξη στις συνεχείς προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας για λογοδοσία του Ισραήλ για τις πράξεις του στη Γάζα, παρατηρεί:

« Η ανακοίνωση έχει σημαντικές επιπτώσεις για τους Νετανιάχου και Γκάλαντ καθώς τα 124 κράτη-μέλη του Καταστατικού της Ρώμης, το οποίο θεσπίζει το Δικαστήριο, δεσμεύονται να εκτελέσουν τα εντάλματα σύλληψης. Μεταξύ των κρατών-μελών είναι και δυτικοί σύμμαχοι του Ισραήλ όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία, η Γαλλία, ο Καναδάς και η Ελλάδα. Εξαίρεση αποτελούν οι ΗΠΑ οι οποίες αποχώρησαν από το Καταστατικό της Ρώμης το 2002. Τονίζεται ωστόσο ότι οι ΗΠΑ είχαν χαιρετήσει την απόφαση του Δικαστηρίου να εκδώσει ένταλμα σύλληψης για τον Βλαντιμίρ Πούτιν. 

Τα κράτη-μέλη λοιπόν οφείλουν να συλλάβουν τα διωκόμενα άτομα μόλις επισκεφτούν το έδαφός τους, αν και αυτό δεν συμβαίνει πάντα. Ως παράδειγμα ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δεν συνελήφθη κατά την επίσκεψή του στη Μογγολία το Σεπτέμβριο. Η αποτελεσματικότητα της απόφασης συνεπώς εξαρτάται από την προθυμία των κρατών-μελών του Καταστατικού της Ρώμης να την υποστηρίξουν.

Στο ερώτημα αν θα συλληφθούν ο Νεντανιάχου και ο Γκάλαντ η απάντηση είναι μάλλον αρνητική. Μια τέτοια περίπτωση κρίνεται ως ελάχιστα πιθανή.  Σε πολιτικό και ηθικό όμως επίπεδο η απόφαση του Δικαστηρίου ασκεί ιδιαίτερη πίεση προς τα κράτη υποστηρικτές του Ισραήλ. Συνάμα, σημασιοδοτεί ένα ισχυρό μήνυμα ανάγκης συμμόρφωσης με τους θεμελιώδεις κανόνες του διεθνούς δικαίου».