Ακάμας: Πήρε την τελική του μορφή το σχέδιο για το Εθνικό Δασικό Πάρκο. Ποιές οι τελικές πρόνοιες

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Το Σχέδιο για το Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) πήρε την τελική του μορφή μετά από αλλεπάλληλες συζητήσεις αφού προηγουμένως έκοψαν ασφαλτοστρωμένους δρόμους και πεζοδρόμους, παρατηρήθηκαν επεκτάσεις δικτύων υποδομών, ενώ άφησαν ανέγγιχτα τα αναψυκτήρια, ακόμα και στις παραλίες της Λάρας και Τοξεύτρας. Όπως γράφει σήμερα ο Φιλελεύθερος, ο αρχιτεκτονικός σχεδιασμός προηγήθηκε της ειδικής οικολογικής αξιολόγησης και της στρατηγικής μελέτης εκτίμησης επιπτώσεων στο περιβάλλον με αποτέλεσμα να μη συζητηθεί η αναγκαιότητα των κόμβων υποδομών και κυρίως των αναψυκτηρίων, αλλά εξετάστηκε η μερική τροποποίηση των χαρακτηριστικών χωροθέτησής τους (π.χ. χωροθέτηση εκτός ζώνης προστασίας της παραλίας), κάτι που δεν οδήγησε σε ακύρωσή τους. 

Η Περιβαλλοντική Αρχή γνωμοδότησε θετικά στο Τμήμα Δασών και παράλληλα, εισηγείται την εφαρμογή συγκεκριμένων όρων ως προϋπόθεση για την έναρξη εργασιών και λειτουργίας του πάρκου στο τέλος του 2022. Έργα που αναμένεται να κοστίσουν συνολικά €6 εκατ. Σημειώνεται πως σε περίπτωση υποβολής αίτησης, όπου η προτεινόμενη ανάπτυξη δύναται να έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην περιοχή Natura 2000, πρέπει να αξιολογείται κατά πόσον θα εκπονηθεί Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης. Όσον αφορά τη σχέση του ΕΔΠ Ακάμα και των περιοχών Δικτύου Natura 2000 -και λαμβάνοντας υπόψη ότι το ΕΔΠ Ακάμα δεν περιλαμβάνει την έκταση ολόκληρων των προστατευόμενων περιοχών- είναι απαραίτητο όπως διασφαλιστεί ότι στο πλαίσιο της λειτουργίας του ΕΔΠ Ακάμα θα εντοπίζονται έγκαιρα οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις από έργα και δραστηριότητες σε όλη την έκταση των περιοχών προστασίας. 

Η Περιβαλλοντική Αρχή προχώρησε σε μερικές αλλαγές σε σχέση με τους 14 κόμβους υποδομών διαχείρισης του ΕΔΠ Ακάμα. Στον κόμβο του Άσπρου Ποταμού ο χώρος στάθμευσης που βρίσκεται δεξιά στην είσοδο του δρόμου, χωρητικότητας 74 αυτοκινήτων, πρέπει να μετακινηθεί σε άλλο σημείο σε μεγαλύτερη απόσταση από την είσοδο στον Ακάμα. Αποφασίστηκε όπως ο κόμβος στην περιοχή Τζίφι δεν θα κατασκευαστεί. Οι υπόλοιποι κόμβοι (Κάθηκας, Πάνω Αρόδες, Άβακας, Βόρειος Κόλπος Λάρας, Σμιγιές, Λουτρά και Φοντάνα Αμορόζα) παραμένουν όπως περιγράφεται στην Μελέτη Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης.

Για τον κόμβο Σκαλί - Τοξεύτρας προτείνεται να μειωθεί το εμβαδόν της υποδομής (κιόσκι ενημέρωσης και στάση λεωφορείου) από 64τ.μ., ίσως σε 14τ.μ. και οπωσδήποτε όχι πάνω από 20τ.μ. Περαιτέρω, για τον κόμβο Λάρα - Ίνεια, το κάλυμμα της στάσης του Park Shuttle θα έχει το μικρότερο απαραίτητο εμβαδόν, ενώ ο χώρος στάθμευσης πρέπει να μετακινηθεί πιο πίσω σε καλλιεργήσιμη γη για να μην αφαιρεθούν προστατευόμενα φυτά αόρατοι.

Στον Νότιο Κόλπο Λάρας η απόσταση του αναψυκτήριου από την ακτή να μην είναι μικρότερη από 100μ., ενώ αποφασίστηκε να μη συμπεριληφθεί στον σχεδιασμό το κατάστημα πώλησης προϊόντων. Στον κόμβο Γερόνησος, οι χώροι στάθμευσης να χωροθετηθούν πλησίον της παραλίας σε υφιστάμενα διάκενα της βλάστησης.

Όλοι οι παράκτιοι κοντά στην ακτή κόμβοι (Άσπρος Ποταμός, Λάρα - Ίνεια, Νότιος Κόλπος Λάρας, Βόρειος Κόλπος Λάρας, Γερόνησος, Τζιόνι και Φοντάνα Αμορόζα) δεν θα λειτουργούν κατά τις νυχτερινές ώρες και θα τερματίζουν τη λειτουργία τους μια ώρα πριν τη δύση του ηλίου. Περαιτέρω, δεν θα γίνει εγκατάσταση εξωτερικού ή εσωτερικού φωτισμού στα κιόσκια εκτός από τον κόμβο στα Λουτρά Αφροδίτης. 

Πριν τη λειτουργία του ΕΔΠ Ακάμα πρέπει να γίνει πλήρης καθορισμός των διαδρομών που θα δικαιούνται οι επισκέπτες να διακινούνται συμπεριλαμβανομένων όλων των τύπων οχημάτων. Οι δρόμοι, οι οποίοι θα απαγορεύονται, να έχουν σήμανση και να μην υπάρχει πρόσβαση από ιδιώτες χωρίς άδεια. Επίσης, πρέπει να υπάρχει συνεχής επιτήρηση από τους παρκοφύλακες, ώστε να γίνεται σωστή χρήση του δικτύου και τυχόν απόκλισή από το καθορισμένο οδικό δίκτυο θα αποτελεί παράπτωμα με τις σχετικές συνέπειες αποτρεπτικού προστίμου. Συγκεκριμένα, για τους επισκέπτες με γουρούνες ή αγωνιστικές μοτοσυκλέτες θα καθοριστούν συγκεκριμένες διαδρομές. Οι διαδρομές αυτές να καθοριστούν εντός τριών μηνών από την έκδοση της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης και να εγκριθούν από την Συμβουλευτική Επιτροπή Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα. 

Όσον αφορά τους δρόμους εντός του ΕΔΠ Ακάμα και εντός των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000 Τόπος Κοινοτικής Σημασίας και Ζώνη Ειδικής Προστασίας Χερσόνησος Ακάμας, απαγορεύεται η κήρυξη οποιουδήποτε δρόμου σε δημόσιο. Όσον αφορά τους δρόμους στο μέρος το οποίο δεν ανήκει στο ΕΔΠ Ακάμα και είναι εκτός των προστατευόμενων περιοχών του Δικτύου Natura 2000, είναι θέμα που αφορά το Τμήμα Πολεοδομίας και Οικήσεως και τον Έπαρχο Πάφου και να περιληφθούν σχετικές πρόνοιες έτσι ώστε να μην δοθούν δικαιώματα ανάπτυξης εκατέρωθεν των δρόμων. Δεν επιτρέπεται η ασφαλτόστρωση σε κανένα δρόμο εντός του Πάρκου. Τα υλικά οδοστρωσίας θα είναι θραυστά σκύρα με συγκεκριμένες προσμίξεις ώστε να περιορίζουν την παραγωγή σκόνης.

Κλείνει ο δρόμος Λουτρών Αφροδίτης - Φοντάνα Αμορόζα για ιδιωτικά οχήματα

Στον δρόμο Λουτρά Αφροδίτης - Φοντάνα Aμορόζα να υπάρχουν ανοίγματα στην αρχή και στο τέλος του στενού τμήματος εκεί όπου το πλάτος το επιτρέπει δηλαδή είναι μεγαλύτερο από 3,50 μέτρα. Ο δρόμος αυτός θα χρησιμοποιείται από:

Το προσωπικό του Τμήματος Δασών, του Τμήματος Περιβάλλοντος, του Τμήματος Αλιείας και Θαλασσίων Ερευνών, της Υπηρεσίας Θήρας και Πανίδας, της Επαρχιακής Διοίκησης Πάφου.

Το προσωπικό άλλων δημόσιων Υπηρεσιών αφού πρώτα ενημερώσουν το Τμήμα Δασών.

Από τα park shuttle (οχήματα του πάρκου) τα οποία θα μεταφέρουν επισκέπτες.

Τους ιδιοκτήτες των εκτάσεων γης κατά μήκος του δρόμου αλλά και αυτών όπου η πρόσβαση στα τεμάχιά τους είναι από τον εν λόγω δρόμο.

Άλλους ιδιώτες που έχουν γραπτή άδεια από τον Διευθυντή του Τμήματος Δασών.

Δημιουργία 14 κόμβων διευκολύνσεων των επισκεπτών

Οι κόμβοι θα χωροθετούνται στους χώρους Ποταμός Άσπρος, Μούντικο, Λίπατη, Άβακας, Τοξεύτρα (Σκαλί Τοξεύτρας), Λάρα, Νότιος Κόλπος και Βόρειος Κόλπος Λάρας, Γερόνησος, Τζιόνι, Τζιφί (από Δρούσια προς Σμιγιές), Σμιγιές, Λουτρά της Αφροδίτης, Φοντάνα Αμορόζα/ Blue Lagoon. Λήφθηκε υπόψη η ιδιοκτησία και προτιμήθηκαν εκτάσεις που είναι δασική ή κρατική γη. Μόνο στον Άβακα η γη δεν ανήκει στο κράτος (είναι εκκλησιαστική), ενώ για τον Κόμβο «Πάνω Αρόδες Β» η γη είναι χαλίτικη. Οι κόμβοι περιλαμβάνουν ποικίλες εγκαταστάσεις όπως πύλες εισόδων, χώροι στάθμευσης, τουαλέτες, υπηρεσίες υποστήριξης οχήματος μεταφοράς επισκεπτών εντός του πάρκου και στάσεις λεωφορείων ευρύτερης περιοχής, κέντρα/ σημεία ενημέρωσης, σημεία ενοικίασης ποδηλάτων, αναψυκτήρια/ χώροι με σκίαση, καταστήματα με αναμνηστικά προϊόντα, σημεία θέας κ.λπ. 

Το Τμήμα Δασών δημιούργησε, συντηρεί και βελτιώνει διάφορες υποδομές εντός του ΕΔΠ Ακάμα για σκοπούς διαχείρισης και προστασίας. Οι κυριότερες υφιστάμενες υποδομές του ΕΔΠ Ακάμα θεωρούνται το δασικό οδικό δίκτυο, οι υποδομές για πυροπροστασία (πυροφυλάκιο, υδατοδεξαμενές κ.λπ.) και οι υποδομές δασικής αναψυχής και αποτελούνται από:

Σημεία Εισόδου:

 Οι επισκέπτες και οι χρήστες μπορούν να έχουν πρόσβαση στο ΕΔΠ Ακάμα μέσω 5 κύριων σημείων πρόσβασης:

► Λουτρά της Αφροδίτης (Νέο Χωριό). 

► Εκδρομικός χώρος Σμιγιές - Άγιος Μηνάς (Νέο Χωριό).

► Δρόμος από το χωριό Δρούσια. 

► Δρόμος από το χωριό Ίνεια.

► Άσπρος Ποταμός (Πέγεια).

Οδικό δίκτυο: Υπάρχει εκτεταμένο οδικό δίκτυο στο ΕΔΠ Ακάμα, ως αποτέλεσμα της δημιουργίας δρόμων που χρησιμοποιούνται για διάφορους σκοπούς π.χ. για την προστασία από δασικές πυρκαγιές, από ντόπιους, από χρήστες ενοικιαζόμενων μοτοσυκλετών/ τετράτροχων και από κυνηγούς. Όλοι οι δρόμοι είναι χωματόδρομοι και οι περισσότεροι από αυτούς είναι προσβάσιμοι μόνο από οχήματα τετρακίνησης (4x4). Στη συντριπτική τους πλειοψηφία δρόμοι με στενή χωμάτινη επιφάνεια (πλάτους ~4-6 μέτρων), μεγάλες κατά μήκος κλίσεις και χωρίς τεχνικά έργα, οι οποίοι κατά περιόδους καθίστανται αδιάβατοι.

Εγκαταστάσεις επισκεπτών: 

► Πέντε υφιστάμενα μονοπάτια της φύσης (Αφροδίτη, Άδωνις, Σμιγιές, Πίσσουρος, Άβακας). συνολικού μήκους 26,7χλμ.

► Φαράγγια του Άβακα και του Πετράτη.

► Δύο εκδρομικοί χώροι: Οι Σμιγιές κοντά στο Νέο Χωριό και το Δάσος Πυκνής κοντά στην Πέγεια.

► Εκκολαπτήριο θαλάσσιων χελωνών στο Βόρειο Κόλπο Λάρας.

► Βοτανικός κήπος στο βόρειο σημείο εισόδου του ΕΔΠ που φιλοξενεί σήμερα 120 είδη τοπικής χλωρίδας.

► Λουτρά της Αφροδίτης στο βόρειο σημείο εισόδου του ΕΔΠ.

► Βάραθρο Ακάμα και Μεταλλείο Μαγνησίας.

► Παράκτιες σπηλιές της Πέγειας και το Χάλαβρον.

► Παραλίες όπως Νότιος και Βόρειος Κόλπος Λάρας, η Τοξεύτρα, ο Άσπρος Ποταμός, η Φοντάνα Αμορόζα, η Χαμηλή (γνωστή ως Blue Lagοon), η παραλία του Γιοσίφη, το Τζιόνι, ο Μανώλης, κ.λπ.

► Νησάκια Άγιος Γεώργιος και Γερόνησος.

► Περιοχές τουλίπας (Tulipa akamasica, Tulipa cypria).

► Δάση Juniperus, Centaurea akamantis.

► Αρχαίοι Τάφοι Μελέτη, παραλιακά λατομεία πέτρας, οι αρχαίες εκκλησίες Άγιος Γεώργιος, Άγιος Κόνωνα και Πύργος της Ρήγαινας.

Βελτίωση κύριου οδικού δικτύου

Για την επίτευξη των στόχων διατήρησης, διαχείρισης επισκεπτών και της διασύνδεσης με τις τοπικές κοινότητες, το ΕΔΠ Ακάμα στοχεύει στην οργάνωση και επίλυση προβλημάτων συνδεσιμότητας, προσβασιμότητας και λειτουργίας του υφιστάμενου δασικού οδικού δικτύου εντός του Εθνικού Δασικού Πάρκου Ακάμα. 

α) Δρόμοι πρόσβασης προς το Πάρκο και ελεύθερης διακίνησης των επισκεπτών. 

β) Δρόμοι στους οποίους το κοινό θα διακινείται με οχήματα του Πάρκου (μικρό ποσοστό). Αφορά τα τμήματα του οδικού δικτύου συνολικού μήκους 10χλμ, όπως Κυκλικός Λάρας και Λουτρά Αφροδίτης - Φοντάνα Αμορόζα. 

γ) Δρόμοι στους οποίους θα διακινούνται μόνο οχήματα του Πάρκου (πολύ μικρό ποσοστό). 

Οι δρόμοι εντός του ΕΔΠ Ακάμα θα βελτιωθούν, θα επιτρέπεται η πρόσβαση σε ιδιωτικά οχήματα και θα είναι συνολικού μήκους 58,7χλμ. Αφορούν Άσπρος Ποταμός - Λάρα, Λάρα - Τζιόνι, Κυκλικός Λάρας, Μούντικο - Άσπρος, Λίπατη - Άβακας, Τζιφίν - Σμιγιές, Άγιος Μηνάς - Σμιγιές, Κουδουνάς - Κουτσαγκάς - Σμιγιές, Τζιόνι - Ποσιέπασμα - Σμιγιές, Λουτρά - Φοντάνα.

Απομάκρυνση παράνομων καταλυμάτων

Στους όρους της Ειδικής Οικολογικής Αξιολόγησης τονίζεται ότι στα όρια του ΕΔΠ Ακάμα και μέσα στις περιοχές του Δικτύου Natura 2000 υπάρχουν παράνομα καταλύματα τα οποία να απομακρυνθούν. Οι ενέργειες για την απομάκρυνση έχουν τροχοδρομηθεί, όμως οι εν λόγω υποθέσεις δεν έχουν ακόμη εκδικαστεί. Είναι απαραίτητη η επίσπευση της αντιμετώπισης του θέματος γιατί στόχος είναι να αρθούν οι παρανομίες το συντομότερο δυνατόν, κι αν είναι δυνατό πριν τη λειτουργία του ΕΔΠ Ακάμα.