Ακάμας: Νέα προβλήματα για τους ιδιοκτήτες γης

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ

Στο τελικό στάδιο βρίσκεται η ετοιμασία σχεδίου αντισταθμιστικών μέτρων για ιδιοκτήτες γης στον Ακάμα, οι οποίοι αποδεδειγμένα είχαν αναπτυξιακά δικαιώματα πριν από την κήρυξη της περιοχής σε λευκή ζώνη, ωστόσο, περιορίζονται με το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα (ΤΣΑ), καθώς και για τη στήριξη των τοπικών κοινοτήτων. Σημειώνεται ότι το ΤΣΑ θα τεθεί σε εφαρμογή την 1η Σεπτεμβρίου 2023, μετά την απόφαση για εξάμηνη αναστολή εφαρμογής των προνοιών του, ούτως ώστε να εξεταστεί περαιτέρω η δυνατότητα ανταπόκρισης στους δύο στρατηγικούς στόχους που αφορούν στην οικονομική και κοινωνική πτυχή του σχεδίου ανάπτυξης.

Για τη διαμόρφωση του σχεδίου έχει συσταθεί ομάδα εργασίας της οποίας προεδρεύει το Τμήμα Πολεοδομίας και σε αυτή συμμετέχουν εκπρόσωποι από τα υπουργεία Περιβάλλοντος, Εσωτερικών και Οικονομικών. Με βάση τους όρους εντολή, η ομάδα εργασίας πρέπει να ετοιμάσει και να υποβάλει κοστολογημένο το σχέδιο σε διυπουργική επιτροπή μέχρι τις 15/6/2023. Της επιτροπής αυτής προεδρεύει ο υπουργός Εσωτερικών, με τη συμμετοχή των υπουργών Περιβάλλοντος και Οικονομικών. Η διυπουργική επιτροπή, αφού διαμορφώσει το τελικό σχέδιο, θα το παραπέμψει στη Νομική Υπηρεσία για νομική γνωμάτευση και ακολούθως στο Υπουργικό Συμβούλιο για έγκριση.

Όπως γράφει σήμερα ο Φιλελεύθερος, τις τελευταίες ημέρες γίνονται αλλεπάλληλες επαφές των αρμοδίων υπηρεσιών με σκοπό να καταλήξουν σε μέτρα που θα τύχουν την έγκριση μεν της κυβέρνησης, χωρίς, ωστόσο, να διαφαίνεται ότι είναι προς τη φιλοσοφία που ευνοούν οι ιδιοκτήτες γης Ακάμα. Στόχος είναι ο καταρτισμός των τελικών προτάσεων της ομάδας εργασίας οι οποίες θα τεθούν ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου.

Στα σκαριά βρίσκονται τόσο άμεσα μέτρα που δεν έχουν καμία δημοσιονομική επιβάρυνση, αλλά και μεσοπρόθεσμα μέτρα. Τρεις μήνες μετά την απόφαση της κυβέρνησης, φαίνεται ότι το Υυπουργείο Οικονομικών εμμένει στις θέσεις του όπως αυτές είχαν κατατεθεί επί προηγούμενης κυβέρνησης. Σύμφωνα με πληροφορίες του «Φ», αρμόδια τμήματα της κυβέρνησης εισηγούνται την οικονομική στήριξη ιδιοκτητών γης που αποδειγμένα μειώνεται η αξία της περιουσίας τους με την εφαρμογή του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα. Ουσιαστικά, ζητούν τη διευθέτηση περιπτώσεων ιδιωτικών τεμαχίων γης, όπου παλαιότερα υπήρχαν αναπτυξιακά δικαιώματα και στη συνέχεια καταργήθηκαν όπως η περίπτωση της πρώην τουριστικής ζώνης στη Λάρα.

Περαιτέρω, επιδιώκουν ακόμα τη διευθέτηση του ζητήματος που έχει προκύψει με την αλλαγή της πολεοδομικής ζώνης από Πκ3 σε Δα3 στο Νέο Χωριό που αφορά συγκεκριμένα το Φαράγγι Πετράτη. Στο τραπέζι τέθηκαν από αρμόδια τμήματα, που έχουν ως στόχο αποκλειστικά τη διαφύλαξη του περιβάλλοντος, ζητήματα όπως ανταλλαγή ιδιωτικής γης με κρατικά τεμάχια, μεταφορά αναπτυξιακών δικαιωμάτων, απαλλοτριώσεις γης, φορολογικά κίνητρα και φοροαπαλλαγές, ειδική φορολογία για προστασία της Χερσονήσου Ακάμα.

Σοβαρά μεν ζητήματα που αντί να στηριχθούν, βρίσκουν εμπόδιο στην πολιτική και στις ανησυχίες του υπουργείου Οικονομικών που αφορούν κυρίως τη δημιουργία προηγούμενου για υποβολή παρομοίου τύπου αιτημάτων και από άλλους ιδιοκτήτες γης που για οποιοδήποτε λόγο οι περιουσίες τους έχουν χάσει τα αναπτυξιακά δικαιώματα μετά την ένταξη σε περιοχές του δικτύου Natura 2000, λευκών ζωνών, και άλλων ζωνών προστασίας υδατορεμάτων και άλλων. Το υπουργείο Οικονομικών θέτει θέμα ίσης μεταχείρισης εγείροντας και πολιτικά ζητήματα που αφορούν αποζημιώσεις στον προσφυγικό κόσμο. Πρόκειται για τα ίδια θέματα που πάγωσαν την όλη διαδικασία να τεθεί σε εφαρμογή το Τοπικό Σχέδιο Ακάμα πριν τις προεδρικές εκλογές.

Μία από τις προτάσεις που έχουν τεθεί στο πλαίσιο εξεύρεσης μέτρων ενίσχυσης της αναπτυξιακής διαδικασίας των κοινοτήτων Ακάμα αφορά το Πράσινο Τέλος, το οποίο θα τύχει όμως εφαρμογής σε παγκύπρια κλίμακα, με σκοπό την προώθηση πράσινων υποδομών και έργων σε περιοχές που επηρεάζονται από το Δίκτυο Natura 2000. Πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο μέτρο και όπως τονίζεται η προτεραιότητα θα καθορίζεται με βάση το βαθμό επηρεασμού και τις οικονομικές ανάγκες της κοινότητας από το Δίκτυο.

Ειδικά για το θέμα της δημιουργίας πράσινου ταμείου Ακάμα ένα αίτημα που έχει τεθεί τόσο από το υπουργείο Γεωργίας και το Τμήμα Περιβάλλοντος, όσο και το Τμήμα Κτηματολογίου και την Υπηρεσία Θήρας , το υπουργείο Οικονομικών ζητά να διερευνηθεί η αναγκαιότητα και ο σκοπός του ταμείου, ενώ επισημαίνει ότι απαιτείται να γίνει λεπτομερής μελέτη για τη διοικητική δομή, τα έσοδα – έξοδα, καθώς και αξιολόγηση του ταμείο.

Περαιτέρω, στο τραπέζι έχει τεθεί αίτημα για σύσταση ειδικής επιτροπής τεχνοκρατών με σκοπό την προσφορά γης σε εθελοντική βάση από ιδιώτες για μακροχρόνια μίσθωση ή αγορά από το κράτος. Εκτιμάται ότι το όλο κόστος για το εγχείρημα αυτό ανέρχεται στα €10 εκατ. ετησίως.
Ένα άλλο μακροπρόθεσμο μέτρο αφορά τη μελέτη από την Παγκόσμια Τράπεζα στη διαμόρφωση σχεδίου αειφόρου τουρισμού για τη χερσόνησο Ακάμα. Αποφασίστηκε να ολοκληρωθεί η εν λόγω εξειδικευμένη μελέτη.

Τη δημιουργία συντονιστικού φορέα για δράσεις και έργα στην περιοχή Ακάμα εισηγήθηκαν όλες τα εμπλεκόμενα τμήματα και υπηρεσίες. Μεταξύ άλλων, προτείνονται ως άμεσο μέτρο –και μάλιστα χωρίς δημοσιονομική επιβάρυνση– ο θεσμός του Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων και η Αναπτυξιακή Εταιρεία Ακάμα. Επίσης, μέσα από τον προϋπολογισμό του Τμήματος Πολεοδομίας θα προχωρήσουν άμεσα σχέδια ρυμοτομίας στα όρια ανάπτυξης για υποβοήθηση της διαδικασίας σχεδιασμού, εγγραφής και κατασκευής οδικού δικτύου.

Μία από τις προτάσεις που τέθηκαν από το υπουργείο Γεωργίας, αλλά και από το Τμήμα Κτηματολογίου και την Υπηρεσία Θήρας και αφορά την ανάπτυξη και εφαρμογή δράσεων αυξημένης εκταρικής επιδότησης αγροτικών τεμαχίων. Ένα μέτρο που δεν υιοθετείται από υπουργείο Οικονομικών το οποίο εισηγείται να διερευνηθεί εάν δημιουργεί κόστος για το κράτος, αν επιτρέπεται από την ΕΕ και εάν δημιουργεί προηγούμενο!

Στο υπουργείο Οικονομικών δεν άρεσε ούτε η πρόταση του υπουργείου Γεωργίας που αφορά την εφαρμογή συστήματος πληρωμών με βάση τις οικοσυστημικές υπηρεσίες που προσφέρουν τα ιδιωτικά τεμάχια που έχουν επηρεαστεί. Όπως αναφέρει το υπουργείο Οικονομικών, ενδεχομένως, να απαιτείται νομική ρύθμιση και να επιφέρει πρόσθεση δημοσιονομική επιβάρυνση.

Ένα άλλο θέμα που εγείρουν από κοινού τα πλέον αρμόδια τμήματα που έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος στη Χερσόνησο Ακάμα, το Τμήμα Περιβάλλοντος και η Υπηρεσία Θήρας, δεν βρίσκει πρόσφορο έδαφος. Πρόκειται για το αίτημα που αφορά τη μεταφορά αναπτυξιακών δικαιωμάτων και όπως πληροφορούμαστε, το υπουργείο Οικονομικών σημειώνει ότι το θέμα έχει εξεταστεί κατά τη διαδικασία εκπόνησης του Τοπικού Σχεδίου Ακάμα και διαφάνηκε ότι δεν υπάρχει κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο. Ωστόσο, σημειώνει, έχει δημοσιευτεί ειδική πρόνοια πολιτικής στο Τοπικό Σχέδιο που σχετίζεται με το θέμα αυτό.

Σχετικά με την πρόταση για ανταλλαγή ιδιωτικών ιδιοκτησιών με κρατική γη ή απαλλοτρίωση ή μακροχρόνια, σημειώνεται από πλευράς υπουργείου Οικονομικών ότι αποτελεί δυνατότητα που παρέχεται με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο και ενεργοποιείται με ιδιωτική πρωτοβουλία. Πρόταση τέθηκε και για αλλαγή ζώνης στο Νέο Χωρίου. Από διερεύνηση του θέματος έχει διαφανεί ότι δεν υπάρχουν αδειοδοτημένες αναπτύξεις εντός της περιοχής αυτής, ενώ τονίζεται πως παρέχεται δυνατότητα για απαίτηση αποζημίωσης.