9-9-1974: Το τέλος του πραξικοπήματος στην Πάφο, μαρτυρία Γιαννάκη Ομήρου

ΠΑΡΑΠΟΛΙΤΙΚΑ

Δύο σχεδόν μήνες μετά από την τουρκική εισβολή  του 1974, το πραξικοπηματικό παρακράτος εξακολουθούσε να κυβερνά. Συλλήψεις δημοκρατικών πολιτών, απηνής τρομοκρατία, εν ψυχρώ δολοφονίες. Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία είχε καταλάβει το 37% των εδαφών της Κυπριακής Δημοκρατίας, το μέλημα των πραξικοπηματιών, ήταν η παρεμπόδιση επιστροφής του νόμιμου Προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο, ο οποίος κυνηγημένος από την προδοσία είχε καταφύγει στο εξωτερικό.

Στις 8 Σεπτεμβρίου, μέλη της ΕΟΚΑ Β δολοφόνησαν στο Μέσα Χωριό  της Πάφου, τον Ειδικό Αστυνομικό Δημοσθένη Γεωργίου, επειδή έγραφε συνθήματα υπέρ της επιστροφής του Προέδρου Μακαρίου στην Κύπρο. Η δολοφονία προκάλεσε κύμα αγανάκτησης και οργής σε ολόκληρη την Πάφο. Η σορός του Δημοσθένη Γεωργίου μεταφέρθηκε την επομένη στην Πάφο και τοποθετήθηκε μπροστά από την Αστυνομική Διεύθυνση της πόλης. Πληροφορήθηκα τα γεγονότα και πήγα στην Πλατεία Κένεντυ μπροστά από την Αστυνομία. Το κλίμα ήταν εκρηκτικό. Εκατοντάδες πολίτες απαιτούσαν την παράδοση της πραξικοπηματικής διοίκησης της Αστυνομίας Πάφου. Πολλά αυτοκίνητα των πραξικοπηματιών αστυνομικών που βρίσκονταν σταθμευμένα έξω από την Αστυνομική Διεύθυνση, παραδόθηκαν στις φλόγες από τους διαδηλωτές.

Η ατμόσφαιρα ήταν επαναστατική. Οι διαδηλωτές απειλούσαν να εισβάλουν στην Αστυνομική Διεύθυνση, θέτοντας χρονοδιαγράμματα. Μεγάφωνα είχαν τοποθετηθεί στον πλατειακό χώρο. Ανέλαβα την ευθύνη να απευθύνω μηνύματα από το μικρόφωνο. Καλούσα για έλευση στην Πάφο του Υπουργού Εσωτερικών Νίκου Κόσιη και του Αρχηγού της Εθνικής Φρουράς στρατηγού Καραγιάννη. Η προειδοποίηση ήταν σαφής. Αν Κόσιης και Καραγιάννης δεν προσέρχονταν θα ακολουθούσε εισβολή των διαδηλωτών. Απειλείτο η πρόκληση αιματοχυσίας.

Σε δύο περίπου ώρες, αργά το απόγευμα, Κόσιης και Καραγιάννης και ο Αρχηγός της Αστυνομίας Σάββας Αντωνίου έφτασαν στο χώρο. Από το μικρόφωνο απευθύνθηκαν στο επαναστατημένο πλήθος και δεσμεύτηκαν για αλλαγή διοίκησης στην Αστυνομία Πάφου, με απομάκρυνση των πραξικοπηματιών. Ήταν μια πρώτη νίκη των δημοκρατικών δυνάμεων στην Πάφο μετά το πραξικόπημα.

Την επομένη μέσα σε κλίμα πάνδημης οδύνης αλλά και οργής για τους πραξικοπηματίες τελέσθηκε στο Μέσα Χωριό η κηδεία του Δημοσθένη Γεωργίου.

Η αυθόρμητη λαϊκή εξέγερση στις 9 Σεπτεμβρίου 1974, απέδειξε τις απεριόριστες δυνατότητες των λαϊκών δυνάμεων. Οι οποίες συνέτριψαν το πραξικόπημα, το οποίο εξακολουθούσε να επιβιώνει, μήνες μετά το προδοτικό και εθνοκτόνο του έργο. Και ενώ η Τουρκία βρισκόταν στην Κύπρο και απειλούσε με ολοκληρωτική κατάληψη το νησί.

Η 9η Σεπτεμβρίου 1974 αποτελεί μια λαμπρή σελίδα στην ιστορία της Πάφου και της Κύπρου.

Λέγεται συχνά ότι επιβάλλεται η εθνική συμφιλίωση. Και ότι πρέπει να  μην αναξέονται πληγές του παρελθόντος. Ότι εκείνο που προέχει είναι απλώς και μόνο η διατήρηση αλώβητης της μνήμης για να φωτίζεται διδακτικά το μέλλον.

Ορθόν!  Είναι ωστόσο δυνατόν, 50 χρόνια μετά την προδοσία να μην εκφράζεται μεταμέλεια και συγνώμη και να μην υπάρχει αίτημα ελέους προς τον Κυπριακό λαό και την ιστορία για τα όσα, πέραν πάσης λογικής αμφιβολίας, έχουν αποδειχθεί για τις ασήκωτες ευθύνες τους για όσα πριν, κατά και μετά τη διπλή τραγωδία του 1974 διέπραξαν;

Στην ποινική δικαιοσύνη, όταν υπάρξει είτε παραδοχή είτε απόδειξη ενοχής του κατηγορουμένου, ο Δικηγόρος αγορεύει για μετριασμό της ποινής, παραθέτοντας ενώπιον του Δικαστηρίου τα λεγόμενα ελαφρυντικά για μετριασμό της ποινής. Όπως και την ειλικρινή απολογία και μεταμέλεια του κατηγορουμένου.

Στην περίπτωση των ενόχων για την εθνικά μειοδοτική τους δράση το 1974, είναι προφανές ότι, δεδομένης της άρνησης παραδοχής ενοχής, απολογίας, συγνώμης, αιτήματος άφεσης αμαρτιών και ελέους, ελαφρυντικά δεν υπάρχουν και συνεπώς ούτε μετριασμός της ποινής.

Η ετυμηγορία είναι μία. Το αιώνιο ανάθεμα της ιστορίας.

Σημ: Είναι προς τιμή του Νίκου Κόσιη ότι σε μια τόσο δύσκολη ώρα είχε το θάρρος να έλθει στην Πάφο και να αποτρέψει μια επαπειλούμενη αιματοχυσία.