Τα λαγούμια της Πάφου: Η ανάπλαση τα ξανάφερε στο φως

ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Ένα «παράπλευρο κέρδος» από τα έργα ανάπλασης στον κεντρικό και εμπορικό ιστό της Πάφου την περασμένη τριετία και από τη λειτουργία της Πάφου ως Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2017, είναι η επαναφορά στο φως στοιχείων της ιστορίας και της καθημερινότητας της πόλης παλαιών εποχών, που εν πολλοίς παρέμεναν ξεχασμένα και άγνωστα στους σημερινούς ανθρώπους της Πάφου. Ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία που πλέον έχουν επαναανακαλυφθεί και αποτελούν ήδη αντικείμενο μελέτης είναι οι υπόγειες διαδρομές της Πάφου: Λαγούμια και στοές που είχαν σκαφτεί δεκαετίες πριν και των οποίων η ύπαρξη, αν και γνωστή στους παλαιότερους, δεν είναι σήμερα ξεκάθαρο πιό στόχο εξυπηρετούσαν.

Μιλώντας στο PafosNet ο τότε επικεφαλής του τμήματος του σχεδιασμού των έργων στο Πάφος 2017, αρχιτέκτονας Γιάννης Κουτσόλαμπρος, επεσήμανε ότι τέτοια υπόγεια κατασκευάσματα έχουν έρθει εκ νέου στην επιφάνεια μετά από δεκαετίες, κυρίως στην περιοχή του Χανιού του Ιμπραήμ. Τα σημεία αυτά, με χροιά ιστορικού, κοινωνικού και ενδεχομένως πολιτικού ενδιαφέροντος, αποτελούν ήδη αντικείμενο ενασχόλησης των αρμοδίων για την περαιτέρω ανάδειξη τους, επεσήμανε.

« Ρωτώντας Τουρκοκύπριους, οι οποίοι ερεύνησαν με παππούδες μας το ζήτημα, έδωσαν διάφορες εκδοχές», αναφέρει ο κ. Κουτσόλαμπρος. « Ο θρύλος των υπόγειων διαδρομών στην Πάφο ήταν πολύ γνωστός. Λεγόταν ότι κατέληγαν στη θάλασσα και κάπου υπήρχε κι υπόγειος θησαυρός της Αφροδίτης. Κάποιες άλλες εκδοχές λένε ότι ο θησαυρός είχε βρεθεί κάποτε. Άλλη εκδοχή είναι να σκάφτηκαν ως καταφύγια από τους Εγγλέζους το 1938 για προστασία από τυχόν βομβαρδισμούς του άξονα».

Η επικρατέστερη εκδοχή, ωστόσο, τονίζει ο επικεφαλής των τότε σχεδιασμών του Οργανισμού για την Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, είναι ότι τα λαγούμια αυτά σκάφτηκαν ως καταφύγια κατά τις ταραχές του 1963-64 και είχαν μεγάλο μήκος.

« Εκείνη την εποχή κάποια από τα πολλά συνεχόμενα Τουρκοκυπριακά καταστήματα του κέντρου της Πάφου είχαν τρύπες στις μεσοτοιχίες τους, ώστε να είναι εύκολη η διαφυγή», αναφέρει.

Τα στόμια των πηγαδιών καλύφθηκαν με γυαλί ώστε να παραμείνουν ορατά μέσα στο χώρο, εξηγεί ο Γιάννης Κουτσόλαμπρος. Οι αρχιτέκτονες του έργου, επισημαίνει επίσης, έχουν προτείνει εκείνο το σημείο στο οποίο εντοπίστηκαν τα στόμια των διαδρομών αυτών, να μετατραπεί σε χώρο μνήμης όπου να εκτίθενται φωτογραφίες και άλλα αναμνηστικά της ιστορία του Χανιού.