Νέες Συνάψεις: Ομαδική έκθεση τριών καλλιτεχνών της Πάφου

ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ

Τρεις από τους γνωστότερους πάφιους καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς, εκθέτουν υπό τον τίτλο «Νέες Συνάψεις». Πρόκειται για τους Μιχάλη Χαραλαμπίδη, Σέργη Χατζηαδάμο και Αιμίλιο Κουτσοφτίδη, οι οποίοι εκθέτουν έργα τους στον χώρο Casa Mespilea, δίπλα από την Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου. Τα εγκαίνια της έκθεσης τέλεσε η Γενική Διευθύντρια του Οργανισμού Θεάτρου Ριάλτο, Γεωργία Ντέτσερ.

Αναφερόμενος στις «Νέες Συνάψεις», ο Χαράλαμπος Χαραλάμπους επισημαίνει ότι πυροδοτούν συναρτήσεις σε πολλαπλές διαστάσεις: προτείνουν νεοσύστατα συνδετικά δίκτυα μεταξύ μιας νέας γενεάς εικαστικών καλλιτεχνών, συνδιαλέγονται μεταξύ τους ιδεολογικά και αισθητικά, ανανεώνοντας το παρελθόν με πατρογονική επέκταση της καλλιτεχνικής δημιουργίας.

« Τα έργα των τριών καλλιτεχνών», τονίζει, « φέρουν από κοινού τα σημεία μιας σύγχρονης εκφραστικά εικαστικής γλώσσας, ανατρέποντας τον αφηγηματικό ρεαλισμό στην αναπαράσταση. Αντί για αυτού προβάλλονται μορφοποιημένες έντονα προσωπικές ταυτότητες, που επιτρέπουν στον καθένα από τους καλλιτέχνες να μιλήσει για τον σημερινό κόσμο με νεοφανή εικαστική ιδιόλεκτο. Κοινά τους χαρακτηριστικά, η αδιαμφισβήτητα σύγχρονες χρωματικές παλέτες και η αναστολή του χωρικού βάθους για χάρη μιας -τριπλά διαφορετικής- ιδιότυπης οργανωτικής δόμησης των μορφολογικών στοιχείων που συνθέτουν τη σύνθεση. Συμπληρωματικά όμως δρουν σε επίπεδο πολιτικής χροιάς του έργου, καθώς μετακινούνται σε διαδοχικές κλίμακες: ανθρωπισμός, προσωπικότητα και κοινωνία.

Ο Μιχάλης διαμελίζει τους καμβάδες σε μικρές κυψέλες, εν δυνάμει χαρτογραφικό σύστημα, αλλά οι συνθέσεις του παρακάμπτουν τον αυστηρό αυτό κανόνα και χωροθετούν το θέμα με κριτήρια κατά πρώτιστο λόγο συναισθηματικά. Μια αυτοδύναμη δήλωση της ενσυναίσθησης που κατευθύνεται προς το τοπίο, όχι σαν θεματολογία ενός παλαιωμένου τύπου εικαστικής αποτύπωσης, αλλά ως ο τόπος που εμπεριέχει τις προσωπικές εμπειρίες που καθορίζουν εν τέλει την οπτική του μορφή στο έργο. Το χρώμα με το οποίο ο Μιχάλης αποδίδει βιωματικά τον τόπο αποτελεί αισθητική ταυτολογία για το σύνολο της δουλειάς και ο έμπειρος θεατής δύναται να ανταλλάξει την ηθελημένη έλλειψη μιας τεχνοτροπικής υφής βαρέων υλικών, με την εμφάνιση μιας άλλη πολύ πιο δύσκολης υφής συναισθηματικής χροιάς και την βαρύτητα των κορεσμένων βασικών αποχρώσεων.

Ο Σέργης μας εκπλήσσει με μορφές που αντ-αγωνίζονται για χωρική συνύπαρξη μέσα στο πλαίσιο του καμβά, αλλά και για ογκομετρική υπόσταση σε μια εικόνα που έχει απωλέσει την αίσθηση του βάθους. Ο εικαστικός κόσμος του Σέργη δεν είναι φιλόξενος για τα σώματα που τον κατοικούν, έτσι η οργανική τους αποδόμηση μοιάζει να είναι η νομοτελειακή συνθήκη που επιτρέπει την αναπαραστατική τους επιβίωση. Μετέωρα και ευάλωτα οπτικά, με κίνδυνο αυτόματης συγχώνευσης από το μονοχρωματικό περιβάλλον τους, τα συλλαμβάνει ο θεατής σε μια στιγμή συνεχούς μετασχηματισμού. Οι μορφές αποτελούν περισσότερο αποτύπωση εξωγενών πιέσεων που τις διαμορφώνουν, παρά την έκφραση εκ των έσω χαρακτηριστικών. Μια κατάσταση και όροι επιβίωσης που παραλληλίζουν την προσπάθεια νέων για διεκδίκηση χώρου καλλιτεχνικής ύπαρξης σε ένα παραδοσιακά μονοδιάστατο Κυπριακό τοπίο.

Ο θυμός και η αγανάκτηση που πλέον εκφράζονται πολύτροπα από τον Αιμίλιο, επακόλουθο του πιο νωπού βιώματος κοινωνικού και ιδεολογικού τραύματος μιας κοινωνίας που πλέον δεν παρέχει χώρο ύπαρξης και έκφρασης για τη νέα γενιά. Ο νεαρός καλλιτέχνης καλείται να διαχειριστεί την κρίση της οικονομικής και ηθικής χρεοκοπίας, τα κύματα μετανάστευσης που προκαλούν οι γειτονικοί πόλεμοι και τα παγκόσμια οικολογικά αδιέξοδα. Ο νέος κόσμος της Κύπρου ξεχειλίζει τους καταυλισμούς, έχει απωλέσει τα ανθρώπινα του χαρακτηριστικά, φέρει ξεκάθαρα σημάδια των πληγών. Έχουν απομείνει μόνο μάτια που μεγαλώνουν στην προσπάθεια να κατανοήσουν, πιο ικανά να θρηνούν με δάκρυα. Όμως ο κάθε καμβάς του Αιμίλιου αθροίζεται με τον διπλανό και αποκτά δύναμη, καθώς οι μορφές μεταμορφώνονται από σκιές σε διαδήλωση απόκληρων ψυχών όπως πληθαίνουν. Και το κόκκινο χρώμα εκτός από πληγή σημαίνει και μια επικείμενη εξέγερση.

Η συνθήκη της συνομιλίας που ξεκινούν τα εικαστικά έργα των Μιχάλη, Σέργη και Αιμίλιου είναι η δισημία της οικειότητας αλλά και της αποξένωσης που προκαλούν στο θεατή. Οικεία γιατί αποτελούν ανάκληση του έργου των Στας Παράσκος, Άντη Χατζηαδάμου και Ανδρέα Χαραλαμπίδη, όχι όμως ανάκληση αναμνηστική αλλά για σκοπούς ανανέωσης. Και εάν τα τοπία και οι μορφές είναι δύσκολο να τύχουν ταυτοποίησης, είναι ακριβώς γιατί ανήκουν σε μια σύγχρονη Κυπριακή πραγματικότητα που προσπαθεί να εξηγήσει και να ξεπεράσει μια σειρά από φρεσκοβιωμένα τραύματα. Η οπτική των νέων καλλιτεχνών έχει ενημερωθεί από την κατανόηση που της προσδίδουν νέες συνάψεις. Δεν είναι γένεση ως απόρροια βρεφικής ανάπτυξης, είναι διαδικασία αποθεραπείας για ένα κοινωνικό οργανισμό που ξεπερνά ξανά το τραύμα με την πιο ισχυρή ιαματική διαδικασία, την καλλιτεχνική δημιουργία».